Ar-Ge için 'özel sektör' seferberliği

Türkiye, Cumhuriyet'in 100'üncü yıl dönümü olan 2023'e kadar özel sektörün Ar-Ge harcamalarındaki payını yüzde 67'ye çıkarmayı planlıyor.

AA muhabirinin, On Birinci Kalkınma Planı'ndan (2019-2023) derlediği bilgilere göre, imalat sanayisinin katma değerli üretim yapabilmesi ve yenilikçi ürün geliştirme kapasitesinin artırılması için Ar-Ge ve yenilik kabiliyetinin güçlendirilmesi amaçlanıyor.

Bu kapsamda, Ar-Ge ve yenilik destek sistemi, araştırmadan ticarileştirmeye kadar tüm süreci kapsayan, orta-yüksek ve yüksek teknoloji sektörlerine yönelik ve bunların ihtiyaçlarıyla gelişme potansiyellerini dikkate alan bir yapıya dönüştürülecek.

Destekler, hazırlanacak teknoloji yol haritaları doğrultusunda öncelikli sektör ve kritik teknoloji alanlarına yoğunlaşacak.

Özel sektörde araştırmacı insan gücünün sayısı ve niteliğinin artırılması amacıyla sanayide doktoralı araştırmacı istihdamı teşvik edilecek. Ar-Ge merkezlerinde sektöre ve ölçeğe göre farklılaşan oranlarda doktoralı araştırmacı istihdam etme şartı getirilecek.

Üniversiteler, araştırma altyapıları ve özel sektör arasındaki iş birlikleriyle bilgi ve teknoloji transferinin artırılmasına yönelik destek mekanizmaları uygulanacak.

Teknoloji transfer ofisleri (TTO) kurumsal yapısı ve insan kaynağı kapasitesi geliştirilerek performans odaklı desteklenecek. Yükseköğretim kurumları adına tescil edilmiş fikri hakların farklı statüdeki TTO'lar aracılığıyla ticarileştirilmesi, elde edilen gelirin üniversiteye dönüşü, buluş sahibine ödeme yapılabilmesi ve TTO'ların finansal sürdürülebilirliğinin sağlanması konularında mevzuatta iyileştirmeler yapılacak.

Araştırma altyapılarından Ar-Ge ve yenilik proje hizmeti alan KOBİ'lere finansman desteği sağlamak üzere "Yenilik Destek Kuponu Programı" uygulamaya konulacak.

Destekler kamu alımlarıyla güçlendirilecek

Yeni teknolojik ürünlerin ticarileştirilmesine hız kazandırmaya yönelik destek miktarı ve çeşitliliği artırılacak, desteklerin kamu alımlarıyla tamamlayıcılığı sağlanacak.

Ar-Ge ve yenilik projeleri sonucunda ortaya çıkan ve patentle korunan teknolojilerin lisanslama veya devir yoluyla Türkiye'de yerleşik firmalara aktarılması sağlanacak.

Öncelikli sektörlerde ihtiyaç duyulan kritik bileşen, cihaz ve malzemeler, ihtiyaç makamı kamu kurumlarının eş finansmanıyla geliştirilecek.

Büyük firmaların sektörlerindeki girişimleri desteklemesine yönelik girişim sermayesi benzeri fonlar kurması teşvik edilecek.

Plan dönemi sonunda, Ar-Ge harcamalarında özel sektörün payı ve Ar-Ge personeli içinde özel sektörde istihdam edilenlerinin oranı yüzde 67'ye çıkacak.

Ar-Ge harcamalarının GSYH'ye oranının yüzde 1,8'e, tam zaman eşdeğer (TZE) cinsinden Ar-Ge personeli sayısının 300 bine ve milyon kişi başına doktora ve üstü TZE Ar-Ge personeli sayısının 863'e yükselmesi hedefleniyor.

Kritik teknoloji üretme yeteneği geliştirilecek

Yüksek katma değer oluşturması beklenen kritik teknoloji alanlarında teknoloji üretme ve adaptasyon yeteneği oluşturulacak.

Türkiye'de "Milli Teknoloji Hamlesi"nin gerçekleştirilmesine yönelik yapay zeka, nesnelerin interneti, artırılmış gerçeklik, büyük veri, siber güvenlik, enerji depolama, ileri malzeme, robotik, biyoteknoloji, kuantum, sensör teknolojileri ve katmanlı imalat teknolojileri gibi konulara ilişkin yol haritaları hazırlanacak.

Kritik teknolojilerde insan gücü kapasitesi artırılacak. Bu alanda ihtiyaç duyulan yetenek ve yetkinliklerin karşılanmasına yönelik disiplinler arası lisans ve lisansüstü programlar açılacak. Buralarda yurt dışından akademisyenlerin kısmi zamanlı çalışması teşvik edilecek.

Kritik teknoloji alanlarında yetkinliği kanıtlanmış yurt dışı eğitim kurumlarına lisansüstü öğrenci gönderilmesine yönelik burs programları oluşturulacak.

Büyük ölçekli firmaların ürün geliştirmeye yönelik kritik teknoloji alanlarında yapacağı Ar-Ge çalışmalarını üniversite veya kamu araştırma kurumlarıyla gerçekleştirmesi halinde, projenin girişimciye yansıyan maliyetinin belirli bir bölümü kamu tarafından karşılanacak.

Kritik teknoloji alanlarında Ar-Ge ve yenilik iş birliği yapılacak stratejik ülkeler belirlenecek, bu ülkelerle ikili ve çoklu Ar-Ge ile yenilik iş birlikleri desteklenecek.(AA)