ABD'nin saygın gazetelerinden Wall Street Journal, Türkiye'nin "Fırat Kalkanı" operasyonuna ve Ankara-Washington ilişkilerine dair çarpıcı iddialar ortaya attı.
Gazetenin "Türkiye'nin Suriye'deki IŞİD taarruzu ABD'yi hazırlıksız yakaladı" başlıklı haberinde görüşlerine yer verilen yetkililerin açıklamalarına göre, perde arkasında Ankara ve Washington arasındaki koordinasyon üst düzey seviyelerde çöktü.
Gazeteduvar'ın aktardığına göre, Wall Street Journal'ın haberindeki iddialar şu şekilde:
"TÜRKİYE TETİĞİ TEK TARAFLI ÇEKTİ"
Ankara, Washington'daki yetkililere önceden uyarı yapmayarak 'tetiği tek taraflı olarak' çekti. İddiaya göre, Beyaz Saray bu sırada esasında Amerikan Özel Kuvvetleri'nin de harekata katılması yönünde gizli bir plan üzerinde çalışıyordu.
- Gazeteye konuşan ABD'li yetkililer, Suriyeli Kürtlerin esasında ihtilaf bölgesinden harekat öncesi çıkarılmasının planlandığını ancak Türkiye'nin kararının perde arkasındaki bu çabayı boşa çıkardığını söyledi.
"ERDOĞAN 2 BİN TÜRK ASKERİ GÖNDERECEKTİ"
İddiaya göre, ABD'yle Türkiye'nin Suriye sınırında ortak bir operasyon düzenlemesine ilişkin görüşmeler 2015 ilkbaharına dayanıyor. Wall Street Journal'a göre, Türkiye'nin ilk önerisi sınır ötesine 2 bin asker gönderilmesini içeriyordu. Gazete, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın bu planı Haziran 2015'te üst düzey generallerle de görüştüğünü yazdı.
- Wall Street Journal, "Türk yetkililer operasyonun başlatılacağına dair siyasi iradeden öyle emindi ki, askeri kararı duyuran basın bildirileri bile hazırlanmıştı" iddiasında bulundu.
"BEYAZ SARAY KARA HAREKATI İSTEMEDİ"
Gazeteye göre, Ankara Türk askerinin yanı sıra Obama yönetiminin de Amerikan komandoları göndermeyi kabul etmesini istiyordu. Fakat Amerikalı yetkililer, Beyaz Saray'ın buna soğuk yaklaştığını söyledi. Nihayetinde, ABD ve Türkiye Suriyeli olmayan kara güçleri kullanmak yerine, sınırdaki yaklaşık 37 kilometrelik bir alanı temizlemek için binlerce Suriyeli isyancıya hava ve topçu desteği vermekte anlaştı.
Türkiye, kara harekatının başını çekmesini istediği isyancıların isimlerini verdi; Amerikan istihbaratı da bu kişilerin olası terörist bağlantılarını araştırdı.
Türkiye'nin operasyona katılmasını istediği en büyük örgütlerden Ahrar ül Şam, 'fazla aşırılıkçı' bulunduğu için ABD tarafından reddedildi.
"GEÇEN YIL ANLAŞMA SAĞLANAMADI"
Fakat gazeteye göre, ortak bir ABD-Türkiye operasyonuna ilişkin görüşmeler geçen yaz, hem Pentagon liderleri hem bazı Türk generaller Ankara'nın önerilen misyonu yürütecek sayıda isyancıyı mobilize edip edemeyeceği konusunda şüpheleri dile getirince çıkmaza girdi.
Rusya Suriye'de geçen yıl müttefiki Beşar Esad'ın yanında devreye girince ve özellikle de Rus jeti Türkiye tarafından düşürlünce, önerilen operasyon rafa kaldırıldı. Türkiye destekli isyancılar bu sırada IŞİD'e karşı yeni bir cephede Türkiye'ye katılamayacak halde, Esad'ın Halep'teki baskısına karşı koymakla meşguldü.
- Cerablus operasyonuna ilişkin görüşmeler kış aylarındaki kısa süreli ateşkeste yeniden gündeme geldi.
- Üst düzey bir Türk yetkili, Türkiye'nin Mart ayında ABD'ye operasyonu yürütmesini istediği 1800 Suriyeli isyancının adını verdi.
15 Temmuz'daki askeri darbe girişimi iki ülke arasındaki gerilimi artırsa da, her iki taraftan üst düzey askeri yetkililer bunun IŞİD'e karşı işbirliğini etkilemesini istemediklerini söyledi.
"PUTİN BİLİYORDU, GÜVENCE VERDİ"
Erdoğan'ın 9 Ağustos'ta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le görüşmesinin ardından Türkiye'den üst düzey bir askeri heyet operasyonu görüşmek üzere Suriye'ye gitti. Ruslar Türk yetkililere, Türkiye'nin sınırı geçmesi halinde Moskova'nın Ankara'yı hedef almayacağı konusunda güvence verdi.
ABD komandolarının desteklediği Kürt güçlerin Menbiç'i IŞİD'den 13 Ağustos'ta alması sonrası Türkiye'nin planları hızlandı. O hafta, bazı Kürt birliklerinin Türkiye sınırına doğru, kuzeye ilerlemesi Ankara ve Washington'da alarm zilleri çalmasına yol açtı. Zira Türkiye Kürtlerin Menbiç operasyonuna, IŞİD bu Arap kentinden temizlendikten sonra Fırat'ın doğusuna çekileceklerine dair Amerikan güvencesi alınca onay vermişti.
"İSYANCILARA 17 AĞUSTOS'TA TALİMAT VERİLDİ"
Wall Street Journal'ın kaynakları, 17 Ağustos'a gelindiğinde Türkiye'nin plana dahil olan Suriyeli isyancıları çağırmaya başladığını söyledi. Buna göre, Türk güvenlik güçleri bu 'dost savaşçıları' sınırdaki mevzilerine taşımaya başladı.
Bu sırada, bazı Kürtler Menbiç çevresinde yeni köyler almaya devam ediyor ve ABD'ye söz verdikleri gibi çekilmiyordu. Hatta bazıları, bir sonraki hedeflerinin Rakka yerine Cerablus olduğunu söylüyordu. Wall Street Journal'a konuşan Amerikalı yetkililer, kendilerinin desteklediği ana Kürt güçlerinin hiçbir zaman Cerablus tehdidinde bulunmadığını söyledi.
Wall Street Journal, IŞİD'in 20 Ağustos'ta Gaziantep'te bir düğüne düzenlediği intihar saldırısının Türkiye'ye operasyonu başlatmak için yeni bir gerekçe verdiğini yazdı.
"TSK ERDOĞAN'A MESAJ VERMEK İSTEDİ"
Gazeteye konuşan Türk ve ABD'li yetkililer, Türkiye ordusunun özellikle darbe girişiminden sonra kararlı görünmeyi ve Erdoğan'a sadakat mesajı vermeyi istediğini yazdı.
Suriyeli isyancılar toplanırken, Türkiye ordusu ülkedeki Amerikalı askeri yetkilileri planlarından haberdar etti. Amerikalı ve Türk yetkililere göre, bu brifingde Cerablus'a Türk komandolarının yanı sıra Amerikan Özel Kuvvetler güçlerinin de girmesi istendi. Amerikan komandoları hava saldırılarını ve sahadaki isyancıları koordine edecekti.
"PENTAGON'LA BEYAZ SARAY ANLAŞAMADI"
Pentagon'dan en az 40 Amerikan komandosunu içeren bu plana onay geldi. Geçen haftanın başında, Beyaz Saray'la önerilen kara harekatı hakkında görüşmeler başladı.
Pentagon daha hızlı bir yanıt istiyordu; Amerikan askerlerini Suriye'de bir başka cephede sahaya sürmeye temkinli yaklaşan Beyaz Saray ise harekete geçirmeden bazı soruların yanıtlanmasını istedi. Yetkililere göre, Beyaz Saray özellikle de, bölgede El Kaide savaşçıları varken Amerikan Özel Kuvvetleri'nin nasıl korunacağı sorusuna yanıt istiyordu.
Wall Street Journal'a konuşan askeri kaynaklar, Beyaz Saray'ın daha fazla bilgi talebinin esasında bir ret anlamına geldiğini, çünkü Türkiye'nin hızlı hareket etme isteğinin bilindiğini söyledi.
Beyaz Saray yanıt beklerken, Pentagon Ankara'ya biraz vakit tanıması için baskı yaptı. Bu arada, Amerikalı yetkililer, Türk askerlerinin konuşlanacağı bölgelerdeki Kürt güçlerini çıkarmaya çalıştı.
"PLAN OBAMA'NIN MASASINA HİÇ ULAŞMADI"
23 Ağustos gecesi, Beyaz Saray Pentagon'a Amerikan Özel Kuvvetleri gönderme önerisi hakkında ertesi gün üst düzey bir toplantı yapmaya hazır olduğu bilgisini iletti. Fakat Türkiye operasyonu gece yarısı, Washington'daki yetkililere önceden uyarı yapmadan başlattı. Amerikan yönetiminden üst düzey bir yetkili, önerinin ABD Başkanı Barack Obama'nın masasına hiç ulaşmadığını söyledi.
Gazeteye göre, "Türkiye harekatı kamuoyu önünde ABD'yle ortakmış gibi sunsa da, Türk jetlerinin Cerablus'ta düzenlediği ilk hava saldırıları koalisyon şemsiyesi altında değil, tek taraflı olarak gerçekleştirildi."
ABD'li yetkililer, Türk uçaklarının bu sırada Suriye'nin değil, Türkiye'nin hava sahası içinden hareket ettiğini söyledi.
"ABD BAŞLADIKTAN SONRA ÖĞRENDİ"
Bölgedeki Amerikalı yetkililer operasyonun kendileri olmadan başladığını fark edince, ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Joe Votel elindeki mevcut yetkileri kullanarak Türkiye'ye insansız hava araçları, F-16'lar ve F-10'larla sınırlı hava desteği verdi.
Amerikan Özel Kuvvetleri de ön cephede yer almak yerine, Türkiye topraklarından Amerikan hava saldırılarını yönlendirdi. Gazeteye konuşan yetkililer, komandoların uzak mesafeden pek az destek verebildiğini söyledi.
Amerikalı yetkililer, IŞİD'in pek karşı koymadan çekilmesi sonrası birkaç saat süren Cerablus operasyonunun günler, belki haftalar süreceğini sanıyordu. Gazeteye konuşan üst düzey bir Türk yetkili, "Cerablus'un TSK ve ÖSO tarafından kurtarılmasının, bizim askerlerimizin bu göreve her zaman hazır olduğunun kanıtı" dedi.
Wall Street Journal habere şu cümlelerle son verdi: "Amerikalı yetkililer, IŞİD'in bu kenti elinde tutma kararlılığını yanlış değerlendirdiklerini kabul ediyor. Fakat şu an, bir NATO müttefikinin Suriye'ye saplanması ve istemeden de olsa IŞİD üzerindeki baskıyı azaltması tehlikesinden daha çok endişe duyuyorlar."
ABD BUNDAN SONRA NE YAPACAK?
Wall Street Journal, ABD'nin bunsan sonra Türkiye'yle Suriyeli Kürtler arasındaki denge çabalarına ilişkin de bilgiler verdi. Gazeteye konuşan yetkililere göre, ABD pazartesi günü (29 Ağustos), Suriye'nin güneyine ilerleyen Türk güçlerine hava koruması verilmeyeceği bilgisini TSK'daki mevkidaşlarına iletti.
Buna göre, IŞİD'in bulunduğu El Bab yönüne, yani batıya ilerleme halinde ABD, hava koruması sağlamaya devam edecek.
- Gazeteye konuşan yetkililer, ABD'nin Kürtleri de uyardığını söyledi. Buna göre, Kürtlere verilecek hava desteği Fırat'ın doğusuna geçmeleri şartıyla ve IŞİD'in kalesi Rakka'ya ilerlemeleri halinde verilecek.
