Türkiye'nin Suriye'nin şiddet uygulamalarına gösterdiği tepki, iki ülke arasındaki ticarete de olumsuz yansıdı. Son olarak bir Türk savaş uçağının düşürülmesinin ardından savaşın eşiğine gelen iki ülke arasında gerginlik tırmanırken, ticaret de durma noktasına geldi.
Türkiye'nin 2011'in ilk 4 ayında 576 milyon dolar olan ihracatı, bu yılın aynı döneminde yüzde 62'lik gerilemeyle 220 milyon dolara düştü. İthalat da aynı dönemde 88'lik gerilemeyle 246 milyon dolardan 28 milyon dolara düştü.
Mayıs-haziran aylarına bakıldığında ihracatın 70 milyon dolar, ithalatın 11 milyon dolar civarında olduğu görülüyor. 2010'da yaklaşık 1 milyar 950 milyon dolarlık ihracat, 887 milyon dolar da ithalat olduğu düşünülürse, Suriye ile ihracatın geleceği soru işaretleri taşıyor. Türkiye'nin Suriye ile 6 kara sınır kapısı mevcut. Yolcu taşımacılığında en çok kullanılan kapı Suriye. Yolcu taşımacılığı işlemlerinin yaklaşık yüzde 40'ını bu kapılardan gerçekleşiyor. Suriye ile yaşanan krizin etkileri Suriye kapılarında da hissediliyor. Aralık ayında başlayan krizle birlikte Nusaybin'deki yük ve yolcu taşımacılığı faaliyetleri, Akçakale'de ve Yayladağı'nda ise yalnızca yük taşımacılığı işlemleri durdu. Şu an itibarıyla Öncüpınar, Cilvegözü ve Karkamış sınır kapıları aktif olup, giriş-çıkış işlemleri yapılabiliyor.
DURUM DAHA DA KÖTÜLEŞEBİLİR
Son dönemde Türkiye, ticareti artırmak ve kaçakçılıkla mücadeleyi güçlendirmek için komşu ülkelere kara hudut kapılarının ortak kullanımı konusunda teklif götürdü. Krizden önceki dönemde Suriye ile sınır kapılarının ortak kullanımıyla gümrük işlemlerinde mükerrerliğin önlenmesi; işlemlerin ve veri girişinin bir kere yapılmasının sağlanması hedefleniyordu. Gelinen nokta itibarıyla Türkiye ile Suriye arasında Nusaybin ve Kamışlı Kara Hudut kapılarının ortak kullanımı çalışmaları krizin ortaya çıktığı Aralık 2011 tarihinden itibaren askıya alınmış durumda.
TÜİK ve Gümrük Bakanlığı verilerine göre 2008'de Suriye ile dış ticaret 2 milyar dolar iken 2009'da 1,9 milyar dolara gerilemiş, 2010'da 2,8 milyar dolara çıkmış, 2011'de 2,3 milyar dolar olmuş. İhracata bakıldığında 2008'de 1,1 milyar dolar iken, 2009'da 1,4 milyar dolar, 2010'da 1,9 milyar dolara çıkmış, 2011'de ise 1,6 milyar dolara gerileme olmuş. Suriye, Türkiye'nin ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında, 2008'de 27'nci sırada iken, 2011'de 22'nci sıraya yükselmiş. Türkiye'nin ithalat yaptığı ülkeler sıralamasında ise 2008'de 46'ncı sırada iken, 2011'de 54'üncü sıraya gerilemiş. Suriye'ye ihraç edilen ürünlerin başında, mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar, demir ve çelik geliyor. İthal edilen ürünlerin başında ise, bu ülkeyle ithalatın yarısından fazlasını oluşturan mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları var.
