2015-2024 dönemi 'en sıcak 10 yıl' oldu

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), iklim değişikliğine ve bunun Dünya üzerindeki etkilerine ilişkin yeni bir rapor yayımladı.

Raporda, iklim değişikliği etkilerinin hızla arttığı 2015-2024 döneminin kayıtlara "en sıcak 10 yıl" olarak geçtiği belirtilerek 2024'te küresel sıcakların ilk kez 1850-1900 yıllarındaki sanayi öncesi döneme göre 1,5 santigrat dereceden fazla arttığı aktarıldı.

2024'te kaydedilen rekor sıcaklıkların başlıca nedeninin, sera gazı emisyonlarındaki artış olduğu belirtilen raporda, gezegeni serinleten La Nina hava olayının sıcaklık artışına neden olan El Nino'ya dönüşmesinin de bu yükselişi hızlandırdığına işaret edildi.

Güneş döngüsündeki değişikliklerin, büyük volkanik patlama ve soğutucu aerosollerdeki azalmanın da bu sıcaklık artışına katkıda bulunmuş olabileceği belirtilen raporda, iklim değişikliğiyle mücadelede hava, su ve iklim hizmetlerine yatırım yapmanın "her zamankinden daha önemli" hale geldiği vurgulandı.

"2024, son 65 yılın en sıcak okyanus yılı oldu"

Raporda, atmosferde kaydedilen karbondioksit, metan ve azot oksit seviyelerinin ise son 800 bin yılın en yüksek seviyesine ulaştığı bilgisine yer verilirken 2024'ün, son 65 yılın "en sıcak okyanus yılı" olduğu bildirildi.

Okyanuslardaki sıcaklık artışının deniz ekosistemlerinde bozulmaya ve biyolojik çeşitlilik kaybına yol açtığına değinilen raporda, bu durumun deniz seviyesinin yükselmesine katkıda bulunduğu ifade edildi.

Raporda, okyanus ısısındaki artışın 21'inci yüzyılın geri kalanında da devam etmesinin öngörüldüğü kaydedildi.

Antarktika'daki buzul alanının son 3 yıl içinde en düşük seviyeye indiği ve buzulların kütle kaybının bugüne kadar kaydedilen en yüksek seviyeye geldiği belirtilen raporda, deniz seviyesindeki yükselme oranının 1993'te ilk uydu kayıtlarının alınmaya başlamasından bu yana 2 katına çıkarak 2024'te en yüksek seviyeye ulaştığına dikkat çekildi.

Okyanuslardaki asitlenmenin giderek arttığının altı çizilen raporda, habitat alanı, biyolojik çeşitlilik ve ekosistemler üzerinde etkili olan bu durumun mercan resifleri gibi kabuklu deniz ürünleri yetiştiriciliği ve balıkçılıktan elde edilen gıda üretimini de olumsuz etkilediği aktarıldı.

Raporda, ayrıca, 2024'te iklim etkilerinin yol açtığı doğal felaketler sonucu yerlerinden edilen kişilerin sayısının son 16 yılda kaydedilen en yüksek sayı olduğu belirtildi.

"Aşırı hava olayları dünya genelinde yıkıcı sonuçlar doğurmaya devam ediyor"

Raporda görüşlerine yer verilen WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo, "Tek bir yılda 1,5 santigrat derecenin üzerinde ısınma, Paris Anlaşması’nın uzun vadeli sıcaklık hedeflerinin ulaşılamaz hale geldiğini göstermez. Ancak bu, hayatlarımızı, ekonomilerimizi ve gezegenimizi artan risklere maruz bıraktığımıza yönelik bir uyarıdır." ifadesini kullandı.

Dünya genelindeki ülkelerin sadece yarısında yeterli erken uyarı sistemleri olduğuna dikkati çeken ve bunun değişmesi gerektiğini vurgulayan Saulo, "2024 yılı verileri, okyanusların ısınmaya devam ettiğini ve deniz seviyelerinin yükseldiğini gösteriyor. Dünya'nın donmuş yüzeyi olan kriyosfer hızla eriyor, buzullar geri çekilmeye devam ediyor. Antarktika deniz buzu, tarihteki en düşük ikinci seviyeye ulaştı. Öte yandan, aşırı hava olayları dünya genelinde yıkıcı sonuçlar doğurmaya devam ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, rapora ilişkin şunları kaydetti:

"Gezegenimiz giderek daha fazla tehlike sinyali veriyor ancak bu rapor, küresel sıcaklık artışını uzun vadede 1,5 santigrat derece ile sınırlamanın hala mümkün olduğunu gösteriyor. Liderler harekete geçmeli, halkları ve ekonomileri için ucuz ve temiz yenilenebilir enerji fırsatlarını değerlendirmeli."