14 yıldır Ertuğrul Fırkateyni'nde şehitlerin anısını arıyor

Ertuğrul Fırkateyni, 14 Temmuz 1889 tarihinde 600'ün üzerinde mürettebatıyla İstanbul'dan demir aldı. 2. Abdülhamit'in iadeiziyaret amaçlı gönderdiği fırkateyn 11 ay sonra Japonya'ya ulaştı. Dönüş yolunda tufana yakalanan fırkateyn, Kuşimato açıklarında 16 Eylül 1890'da kayalıklara çarparak sulara gömüldü ve faciada 540 asker şehit oldu.

Türkiye ile Japonya'yı birbirine yakınlaştıran kazanın üzerinden 131 yıl geçti. Ertuğrul Fırkateyni ile ilgili çalışma yapan su altı arkeoloğu Tufan Turanlı, 14 yıldır gemi batığına dalıp kalıntı eser çıkarıyor.

2004 yılından itibaren Kuşimato açıklarında araştırmalar yaparak, geminin battığı yere 4 binden fazla dalış gerçekleştiren su altı arkeoloğu Turanlı, başlatmış olduğu "Ertuğrul Fırkateyni-Japonya’da bir Osmanlı Gemisi Projesi" kapsamında batık gemide kazı çalışmaları yapıyor. Turanlı, Ertuğrul Fırkateyni batığında bulduklarını, bu zamana kadar batık gemiye dair yaptığı çalışmaları AA muhabirine anlattı.

Daha önce farklı batık gemiler üzerinde çalışmalar yapan Turanlı, uluslararası kuruluşlarla su altıyla ilgili belgeseller hazırlayıp yayınladı. 2004 yılında Japonya'ya giderek Ertuğrul Fırkateyni üzerinde çalışmaya karar veren Turanlı, Japon medya kuruluşlarında oradaki çalışmalarıyla ilgili yüzlerce haberin çıktığını söyledi.

Kazıları Türk ve Japon dalgıçlarla yaptığını söyleyen Turanlı, şu bilgileri verdi:

"2004'te inceleme dalışları yaptım. Daha sonra 2007 yılında asıl dalışları yapmaya başladım. Bu çalışmalar sonucunda batık Ertuğrul Fırkateyni'nden 8 bin 300 kalıntı eser çıkardık. Bu eserlerin arasında yemek kazanı gibi ağır malzemelerin yanı sıra küçük malzemeler de vardı. Bakır çiniler, mutfak malzemeleri, gemiden parçalar çıkardım. Bu gemiden gemicilerin anısını bulmak istiyordum. Kemer tokası, üniforma düğmeleri, ayakkabı kalıntısı bulup çıkardım. Küçücük bir parfüm şişesi buldum. Onların anısını canlandıracak bir şeyler bulmak çok önemli. Belki de bu parfüm şişesini askerimiz eşine ya da bir yakınına almıştı. Ancak, gemi kayalara çarptığında o korkunç tayfunda parça parça olmuş. Gemi orada olduğu gibi duruyor gibi düşünmemek lazım. Aradan geçen zamanda şiddetli tayfunlar malzemeleri un gibi elemiş."

Ertuğrul Fırkateyni batığında bulduğu eserlerin Kuşimoto Ertuğrul Müzesi'nde sergilendiğini aktaran Turanlı, Japon yetkililer tarafından kendisine bir okulun üst katının tahsis edildiğini, orada eserlerin konservasyon işlemlerinin yapıldığını belirtti.

Amaçlarından birisinin de Türk ve Japon dostluğunu canlı tutmak olduğunu kaydeden Turanlı, "Japonya'ya ilk gittiğimde havalimanındaki görevliler çantamda dalış malzemelerini fark ederek bana, 'Ertuğrul için mi geldiniz?' dedi. Hem çok duygulandım, çünkü havalimanındaki bir görevli bile bunu biliyordu, diğer yandan üzüldüm çünkü bizim ülkemizde bu tarih maalesef iyi bilinmiyordu." dedi.

Japonya'da Ertuğrul Araştırma Merkezi kurduğunu söyleyen Turanlı, batığın olduğu yere yakın okulları ziyaret ederek konferanslar verdiğini, batıktan çıkan eserleri öğrencilere tanıttığını ifade etti.

"3 yılda bitiririm diye düşünmüştüm, kazılar 14 yıldır devam ediyor"
Turanlı, sözlerini şöyle tamamladı:

"Deniz altında kazılara başladığımda 3 yılda bitiririm diye düşünmüştüm ancak 14 yıldır kazılar hala devam ediyor. Pandemi sebebiyle şu an Japonya'ya girişler yasak. Bu yüzden, bir sonraki dalışımız ne zaman olur henüz belli değil. Bu kazıyı dünyaya daha iyi anlatabilmek istiyorum."AA