Fethin sembolü: Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi

Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethinden sonra ilk cuma namazını kıldığı "Fethin Sembolü" Ayasofya, 86 yıl sonra 24 Temmuz 2020 Cuma günü yeniden ibadete açılmasının ardından yoğun ilgi görmeye devam ediyor.

, Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine yönelik Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle Danıştay'da dava açtı. Tarihler 10 Temmuz 2020'yi gösterdiğinde, Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını oybirliğiyle iptal edince, Ayasofya'da yeniden ibadet etme yolu açılmış oldu.

Aynı gün, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ayasofya'nın yeniden ibadete açılmasına ilişkin kararnameyi imzalayarak, sosyal medya hesabından "Hayırlı olsun" notunu paylaştı. Ayasofya'nın Diyanet İşleri Başkanlığına devredilerek ibadete açılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanmasıyla yüzlerce vatandaş, soluğu Ayasofya'nın avlusunda aldı. Kararı coşku ve sevinçle karşılayan vatandaşlar, Ayasofya önünde tekbirler getirdi.

Henüz müze statüsünde olduğu için geçici süreliğine ziyarete kapalı olan Ayasofya'ya giremeyen vatandaşlar, Sultanahmet ile Ayasofya arasında kalan alana seccadelerini sererek şükür namazı kıldı.

Yerli ve yabancı basın mensupları da Ayasofya önünden saatlerce canlı yayın yaptı.

Ellerinde Türk bayraklarıyla Ayasofya önünde bekleyen vatandaşların sevinç gösterileri günlerce devam etti. Ayasofya'nın müze statüsünden çıkmasıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ayasofya'nın ücretli giriş uygulamasının kaldırıldığını açıkladı. Erdoğan, Ayasofya'yı 24 Temmuz 2020 Cuma günü, cuma namazı ile ibadete açmayı planladıklarını duyurdu.

İlerleyen günlerde Ayasofya'ya vatandaşların yoğun ilgisi devam ederken, tarihi yarımadada "Ayasofya"yı gösteren tabelalar da değiştirildi. Tabelalara "Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi" yazıldı. Caminin girişindeki bilet satış ve hızlı geçiş yazıları kaldırıldı.

Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, Ayasofya'ya 3 imam ve 5 müezzin atadıklarını duyurdu. Öte yandan, Ayasofya-i Kebir Camisi'nin yeniden ibadete açılmasına özel tedavül para ve hatıra para basıldı.

86 yıl sonra ilk cuma namazı

24 Temmuz'da, sabah saatlerinden itibaren tarihi yarımadaya gelmeye başlayan vatandaşlar, cuma namazı vaktinin yaklaşmasıyla alana girmek için adeta akın etti. Pandemi nedeniyle tüm camilerde uygulandığı gibi Ayasofya'da da sosyal mesafe ve sınırlı sayıda vatandaş kuralı uygulandı.

Güvenlik kontrolünden geçen vatandaşlar, alana girebildi. On binlerce vatandaşın geldiği Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'ne sığmayan cemaat, tarihi yarımada sokaklarını doldurdu. Cami ve çevresinde namaz için erkeklere Ayasofya Meydanı, Sultanahmet Meydanı ve Yerebatan Caddesi, kadınlara ise Sultanahmet Türbesi yanındaki alan ile Mehmet Akif Parkı tahsis edildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ayasofya'da Kur'an okudu

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Ayasofya'da namaz kılmaz için saf tutanların arasında yer aldı. Cuma vakti, Ayasofya'nın minarelerinden 4 müezzin ile sela okundu. Minarelerden yükselen selaların ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde Kur'an-ı Kerim okudu.

Sünnet namazı kılınması sonrasında, 86 yıl sonra ilk hutbeyi Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş okudu, ardından farz namazını kıldırdı. Böylece, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi, 86 yıl sonra 24 Temmuz 2020 tarihinde ilk defa kılınan cuma namazı ile ibadete açılmış oldu.

Kılınan ilk cuma namazının ardından, Ayasofya-i Kebir Camisi sabaha kadar açık kaldı. Dışarıda cuma namazı kılanlar, daha sonra caminin içerisini görme fırsatı yakaladı. Öte yandan, alanda sağlık görevlileri hazır bulundu.

Türkiye'nin dört bir yanından vatandaşlar, Ayasofya'da cuma namazı kılmak için İstanbul'a geldi. 86 yıl sonra ibadete açılan Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde ilk cuma namazını eda eden vatandaşlar, duygusal anlar yaşadı. Gelemeyenler ise bulundukları şehirde Ayasofya sevincini paylaştı. Vatandaşlar araçlarla konvoy yaparken, kimi vatandaşlar da bulundukları ilin cami avlusunda, cuma çıkışı lokum dağıttı.

Ayasofya'da namaz kılmak için yurt dışından geldiler

Yerli ve yabancı turistlerin akın ettiği Ayasofya'ya gurbetçiler ve yabancı uyruklu Müslümanlar da yoğun ilgi gösterdi. Ayasofya'da namaz kılmak için Türkiye'ye gelen Müslümanlar, bu tarihi ana şahitlik ettikleri için mutlu olduklarını dile getirdi.

Ayasofya'nın ibadete açılması dünyanın farklı ülkelerinde yaşayan Müslümanlar tarafından da sevinçle karşılandı. Hem Ayasofya'da ilk cuma namazının kılınması hem de Ayasofya'nın ibadete açılacağının duyurulmasının ardından birçok ülke destek mesajı gönderdi.

Suriye'nin Türkmendağı (Bayrıbucak) bölgesinde kurban kesilirken, Karadağ İslam Birliğinin (Diyanet İşleri) aldığı karar doğrultusunda ülke genelindeki camilerde Ayasofya'nın yeniden ibadete açılması dolayısıyla şükür secdesi yapıldı. Dünya Müslüman Alimler Birliği Genel Sekreteri Ali Muhyiddin el-Karadaği, Ayasofya'nın cami olarak ibadete açılmasının "aslına geri döndürülmesi" anlamına geldiğini belirtirken, Filistin'de Hamas Hareketi de "Ayasofya'nın ibadete açılması, tüm Müslümanların gurur duyacağı bir adımdır." açıklamasında bulundu.

Malezyalı sivil toplum kuruluşları "Fatih Sultan Mehmed, Ayasofya'yı özel mülk olarak almış ve bunu vakfetmiştir. Bugün Ayasofya asıl vazifesine dönmüştür." ifadelerini kullandı.

Moritanya'da halk Ayasofya'nın ibadete açılması kararını sevinç ve memnuniyetle karşılayıp, deve kurban etti. Umman Müftüsü Ahmed bin Hamed el-Halili ise şu açıklamayı yaptı:

"Ümmetin duruşu, inşallah Mescid-i Aksa'nın Müslümanların eline geçmesi ve işgalden kurtulması ile yakında yaşanacak büyük sevinçlerin habercisidir."

Libya, Tunus, Cezayir, Fas ve Moritanyalı alimlerden oluşan Mağrip Arap Alimler Birliği, Ayasofya'nın ibadete açılmasına ilişkin kararı, "Bu, büyük bir tarihi olaydır. Ümmetin yaşadığı mutluluğu paylaşıyoruz." şeklinde değerlendirirken, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musevi, Ayasofya'nın ibadete açılması kararından mutluluk duyduklarını dile getirdi.

Kurbanlar kesildi, dualar edildi

Güney Afrika Cumhuriyeti Müslüman Yargı Konseyi'nin, Ayasofya'nın ibadete açılmasını memnuniyetle karşıladığı bildirildi. Öte yandan, Endonezya'daki İslami cemaat ve milletvekilleri Ayasofya'nın ibadete açılmasına destek verdi. Arakanlı ve Bangladeşli yetimler ise Ayasofya Camisi için dua etti.

Ürdün Vakıflar, İslami İşler ve Mukaddesat Bakanlığına bağlı Kudüs İslami Vakıflar Konseyi Başkanı Şeyh Selheb "Ayasofya’nın cami olarak açılması münasebetiyle Türkiye halkını tebrik ediyorum." dedi.

Diyanet İşleri Başkanlığı, Kafkas Müslümanları İdaresi, Kuzey Makedonya İslam Dini Birliği, Litvanya Müslüman Dini Dernekler Meclisi, Yurtdışı Filistinli Alimler Derneği, Fas Alimler Birliği ve Umman Sultanlığı Başmüftülüğünden mektupların geldiğini, Ayasofya'nın yeniden ibadete açılmasının büyük sevinçle karşılandığını duyurdu.

Müslüman ülkelerin yanı sıra farklı ülkelerden de destek mesajları geldi. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Verşinin, Ayasofya'nın cami olarak ibadete açılması kararının "Türkiye'nin kendi iç işleri" olduğunu belirterek, buna ne Rusya'nın ne de başka devletlerin karışmaması gerektiğini söyledi.

Uluslararası Kudüs Adalet ve Barış Komitesi Başkanı Katolik Rahip Manuel Musellem ise "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Ayasofya Kilisemizin haysiyet ve onurunu artırdığının farkına varın." ifadelerini kullandı.

Papa ve Yunanistan'dan tepki

Ayasofya'nın yeniden ibadete açılmasına olumlu tepkilerin yanı sıra olumsuz tepkiler de yükseldi.

Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus, pazar konuşmasında Ayasofya'ya da değinerek, "Ayasofya'yı düşünüyorum, çok üzgünüm." açıklamasında bulunurken, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde cuma namazı kılınması, Yunanistan'da tepkiyle karşılandı.

Cuma namazının kılındığı saatlerde, tüm kiliselerde matem çanları çaldı, özel ayinler düzenlendi ve bayraklar yarıya indirildi. 

AA