Arjantin'de 2018 ekonomik krizle geçti

Ekonomik krizle boğuşan Arjantin, dolar ve enflasyonun iki katından fazla yükseldiği, faiz artışları ve zamlarla geçen bir yılı geride bırakmaya hazırlanıyor.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Arjantin, 2018'de ciddi ekonomik sıkıntılarla karşı karşıya kaldı.

Uluslararası Para Fonu (IMF) Dünya Ekonomik Görünüm Raporu'nda Arjantin, dünyada enflasyonun en yüksek olduğu 4. ülke olarak yer aldı. Rapora göre, ilk sırada Venezuela bulunurken, Güney Sudan ikinci ve Sudan üçüncü oldu.

2017'de yüzde 24,8 enflasyonla raporda 8. sırada yer alan Arjantin, bu yılı ise yüzde 43,9 enflasyon oranıyla kapattı. Söz konusu oran, Arjantin Ulusal İstatistik ve Sayımlar Enstitüsü'ne göre son 27 yılın en yüksek seviyesi olarak kaydedildi.

Uzmanlar, enflasyondaki artışa ilişkin, Arjantin pesosunun, ABD doları karşısında yüzde 100'den fazla değer kaybetmesi nedeniyle yıl içerisinde fiyatların kontrolsüz bir şekilde yükselmesine sebep olduğunu vurguluyor.

Ülkede enflasyonu tetikleyen başlıca faktörlerin; ödenemeyecek derecede olan yüksek borçlar, artan ithalat ile gerileyen ihracat arasındaki dengesizlik ve uluslararası yatırımcıları ürküten ticaret savaşları olduğu belirtiliyor.

Dolar, 2018'de yüzde 100'den fazla yükseldi

Arjantin'de dolar, 38 pesonun üzerine çıkarak yıl içerisinde yüzde 105 yükseldi. Ocak 2018'de 1 ABD doları, yaklaşık 18 Arjantin pesosuna karşılık geliyordu.

Öte yandan, ülkede dolar, eylül ayında en yüksek seviyesine ulaşarak 40 pesonun üzerine çıktı. Söz konusu dönemde bazı bankalar, dolar kurunu 44 peso baz alarak işlem yaptı.

Arjantin Merkez Bankası, bu yıl kademeli olarak faizi yüzde 60'a çıkarmasına karşın pesodaki değer kaybını önleyemedi.

IMF ile Arjantin arasında tarihi anlaşma

Arjantin, IMF'nin bugüne kadar vereceği en yüksek borç miktarını içeren 3 yıllık stand-by anlaşmasını Haziran 2018'de imzaladı.

Arjantin ile IMF arasında 1956'dan bu yana yapılan 39 anlaşmanın sonuncusu olarak kayıtlara geçen stand-by anlaşmasına, 50 milyar dolar olarak imza atılmasının ardından 7,1 milyar dolar daha eklendi.

Anlaşma kapsamında Arjantin, IMF'den bu yıl toplamda 28,3 milyar dolar aldı.

Ekonomik önlem paketi ve zamlar

Arjantin Devlet Başkanı Mauricio Macri, bir dizi kemer sıkma politikası içeren ekonomik önlem paketini eylül ayında hayata geçirdi.

Bütçe açığını kapatmak için ihracata ek vergiler getirilirken, kamu harcamalarının önüne geçilmesi amacıyla da ülkede 19 olan bakanlık sayısı 10'a indirildi. Kaldırılan bakanlıkların birçoğu, diğer bakanlıklarda sekreterlik olarak çalışmak üzere görevlendirildi. Buna göre, Çevre, Turizm, Enerji, Kültür, Tarım Endüstrisi, Çalışma, Sağlık, Yenileşme ile Bilim ve Teknoloji Bakanlığı kaldırıldı.

Ülkede yıl içerisinde birçok ürün ve hizmete zam yapılırken, elektrik, doğal gaz ve ulaşıma yapılacağı açıklanan yüksek rakamlı zamlar dikkati çekti. 13 milyondan fazla kişinin yaşadığı Buenos Aires'te 2019 için elektrik kullanımına kademeli olarak yüzde 55 zam yapılacağı duyuruldu. Toplu ulaşıma uygulanacak zammın yüzde 40'a ulaşacağı belirtilirken, ulusal çapta da 2019 için doğal gaza yüzde 35 zam yapılacağı bildirildi.

Hükümet ve IMF karşıtı protestolar

Arjantin'de bu yıl Macri hükümeti, politikaları ve IMF karşıtı birçok protesto düzenlendi. Genellikle işçi sendikalarının öncülük ettiği gösterilerde, hükümetin kemer sıkma politikaları ve halkın karşı çıktığı IMF ile varılan anlaşma protesto edildi.

Protestolar, G20 Liderler Zirvesi'nin başkent Buenos Aires'te gerçekleştirilmesiyle daha da arttı. Göstericiler, ülke ekonomik krizdeyken hükümetin zirve için ayırdığı bütçeyi protesto etti.

Buenos Aires'te hayatı durma noktasına getiren protesto ise eylül ayı sonunda düzenlendi. Hükümete muhalif, sol görüşlü Hugo Moyano'nun başkanı olduğu işçi sendikası Genel Çalışma Konfederasyonu'nun (CGT) çağrısı üzerine yapılan gösterilere diğer sendikaların da katılmasıyla Buenos Aires'te hayat durma noktasına geldi.

Yıl içerisinde öğretmenlerin yaptığı iş bırakma eylemleri nedeniyle de ülkede tatil harici 28 gün okullar, eğitime ara verdi.

Rüşvet defterleri soruşturması

Arjantin'de büyük yankı uyandıran rüşvet defterleri soruşturması; ağustos ayı başında, ülkenin eski Devlet Başkanları Nestor ve Cristina Fernandez de Kirchner döneminde üst düzey bir devlet görevlisinin şoförünün, iş ve devlet adamları tarafından yönetilen sözde rüşvet şebekesini not ettiği defterlerin bulunmasıyla başladı.

Soruşturma kapsamında, bazı eski bakanlar ve üst düzey devlet görevlileri, hapis cezasına çarptırıldı. Soruşturmayı yürüten yargıç Claudio Bonadio, Cristina Kirchner hakkında "şirketlerden rüşvet alan yasa dışı suç örgütü kurma" şüphesiyle önleyici hapis isteminde bulundu.

Eski devlet başkanı hakkındaki önleyici hapis istemi onaylanmasına rağmen Kirchner, senatör olarak ayrıcalıklı haklara sahip olması nedeniyle hapse girmedi. Soruşturma kapsamında 300'e yakın tablo, yüksek miktarda para ile birçok lüks motorlu araca el konuldu.

Rüşvet defterleri soruşturmasında eski Arjantin Devlet Başkanı Cristina Kirchner, bine yakın yolsuzluk suçlamasıyla itham ediliyor.

Son 10 yılın en yüksek fakirlik seviyesi

Arjantin'de fakirlik seviyesi, 2018'de son 10 yılın en yüksek seviyesine ulaşarak yüzde 33,6 olarak kaydedildi. Buna göre, ülkede 13 milyondan fazla kişi fakirlik seviyesinin altında bulunuyor.

Ülkede yoksulluk seviyesinin bu kadar yükselmesinin sebebi, "geçen yıldan bu yana ekonominin büyüme sürecinden sert bir durgunluk dönemine girmiş olması ve bu yıl Arjantin pesosundaki değer kaybının fiyatlara yansıyıp yüksek enflasyona yol açması" olarak gösterildi.

Brezilya ve Meksika'nın ardından Latin Amerika'nın en büyük üçüncü ekonomisine sahip, nüfusu 45 milyonu aşan Arjantin'de, ekonomik krizin etkilerinin gelecek yıl da sürmesi bekleniyor.

Bu arada, Ekim 2019'da ülkede devlet başkanlığı seçimleri yapılacak.