100 yıldır kazı yapılan kilisede Roma İmparatoru ‘Büyük Theodosius' izleri

İzmir’de Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Anıtı kazı alanında bulunan Ayasofya ile çağdaş kilisede 1921 yılından beri aralıklarla süren kazıda, Büyük Theodosius olarak bilinen Roma İmparatoru dönemine ait duvar ortaya çıkarıldı.

İzmir'in Selçuk ilçesinde bulunan Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Anıtı Kazısı, İstanbul Gelişim Üniversitesi'nin destekleriyle sürerken, kazı alanında bulunan kilisenin, Büyük Theodosius olarak bilinen Roma İmparatoru dönemine dayandığı ortaya çıkarıldı.

Aziz Yuhanna Kilisesinde yapılan kazıların 1921 yılında Yunan General Sotiriou tarafından başlatıldığını söyleyen kazı başkanı ve Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sinan Mimaroğlu, “Aziz Yuhanna Hz. İsa'nın havarilerindendir ve Hz. İsa çarmıhtayken, Hz. Meryem ve Aziz Yuhanna'ya ‘İşte senin annen, işte senin oğlun' diyerek onları birbirine emanet etmiştir. Aziz Yuhanna daha sonra Efes'e gelip 100 yaşına kadar burada yaşamıştır ve arkamdaki alana gömülmüştür. Bu alanda erken dönemde 3-4. yüzyıllarda baldaken tarzında bir yapı yapılıyor. Daha sonra bu genişleyip bazilikal planlı bir kiliseye, en son da 5. yüzyılda Ayasofya ile çağdaş, Justinianus zamanında kilisenin genişlediğini biliyoruz. Bu kazı 100 yılını doldurdu. İlk kazı işgal yıllarında Yunan general Sotiriou tarafından yapılıyor. Direkt Aziz Yuhanna'nın mezarına ulaşmak için kazı yapılıyor. Günümüzde hala araştırması ve incelemesi bitmemiş bir yapı. Bu yapı Batı Anadolu'da çok önemli bir Ortodoks yapısı” dedi.

“Bu alana göre bir ilk sayılabilir”

2021 yılı kazı çalışmaları kapsamında kilisenin kuzey bölümünde çalışmalar yaptıklarını ifade eden Doç. Dr. Mimaroğlu, “Kilisenin kuzey haç kolundan bir kapı olduğunu biliyorduk. Yaptığımız kazılar burada anıtsal bir yapının olduğunu bize gösterdi. Geç Bizans Döneminden başlayarak orta ve Erken Bizans Dönemine, belki de Theodosius dönemine dayanan duvarı ortaya çıkardık. Buradan gelen malzemeler değerlendirme aşamasında. Geç Roma Dönemine ait yoğun malzemeler var. Bu alana göre bir ilk sayılabilir. Çünkü burada Geç Roma Dönemine ait seramik malzemesi azdı” diye konuştu.

Mimaroğlu, kilisenin çevresinden çıkarılan 8 insan iskeletinin de geç ve Orta Bizans Dönemine ait olduğunun anlaşıldığını açıkladı.