9722,09%0,80
32,50% 0,02
34,82% 0,15
2424,26% 0,06
3994,55% 0,00
2013 yılında özelleştirildiğinde yüksek kayıp kaçak oranı olduğu alıcı şirketler tarafından bilinen Dicle'de elektrik krizi yaşanıyor
30 bini Mardin’de olmak üzere toplam 100 bine yakın çiftçi bu ayın 15’ine kadar birikmişelektrik borçlarını ödeme planına bağlamazsa, tarımsal destekleri alamayacak. Destek paraları, elektrik dağıtım şirketinin hesabına yatırılacak. Bölgedeki elektrik sorunu tarlaların yeraltı sularıyla sulanmasından kaynaklanıyor.
İddiaya göre çiftçiler, binlerce dönümlük arazileri için dev trafolar ve pompalarla yüzeye çıkardıkları yeraltı sularını kullanıyor. Karardan en fazla etkilenenler, tarımsal sulamasını elektrikle yapan Mardin’in Derik ve Kızıltepe ilçelerindeki çiftçiler.
300 bin lirayı bulan fatura
Binlerce liralık elektrik faturası ile karşı karşıya kalan kimi çiftçinin elektrik borcu ise yıllık 300 bin TL’yi buluyor. 30 Ağustos’ta alınan Bakanlar Kurulu kararına göre, çiftçinin elektrik borcuna karşılık, tarımsal ödeme destekleri mahsup edilecek. Çiftçinin borcunu 15 Eylül’e kadar ödeme planı sunmayan çiftçi elektrik kesintisi tehdidi ile karşı karşıya. Faturaların sayaca bakılmadan kesildiğini, nadasa bırakılan tarlalara bile fatura kesildiğini söyleyen çiftçiler 15 Eylül’den itibaren büyük eylemler yapmaya hazırlanıyor.
Mardinli çiftçi ne diyor?
‘Elektrik kullanmadık ama yine borç çıktı’
MAHMUT TEKİN: “Bana bir yıl için 290 bin TL’lik borç geldi. Hiç sayaç okumadan yazdılar. Çiftçi kayıt sisteminden tarlamın metrekaresine bakıp borç çıkarmışlar. Benim adıma abonelik de yok, sayaç da yok. Çünkü ben tarlamı dere suyu ile suluyorum.”
CİHAN KARAHAN: “Sulama birliği üyesiyim, sulamamı birlik yapıyor. Buna rağmen yine 150 bin TL elektrik borcu geldi. Rastgele fatura kesmişler. Eyleme katılanlar da zaten borçlu olmayan çiftçiler.”
MEHMET ÇAKI: “Bizi hırsız gibi görüyorlar. Makul şartlarda ödemek istiyoruz. Bana elektrik kullanmadığım halde 270 bin TL borç çıkaran şirkete nasıl güveneyim? Tarlası nadasta olana bile borç çıktı.”
ŞEHMUZ EKİNCİ: “Sayaç takmadan elektrik kullanan çiftçi varsa bulup ondan hesabı sorulsun. Sayacı olmayanın bedelini başka çiftçi ödüyor. Elinde borcunu ödediğine dair faturası olana dahi ek fatura çıktı.”
Taraflar ne diyor?
‘Karar durdurulmazsa ciddi sosyal patlamalar olur’
Mardinli olan CHP İstanbul Milletvekili Aydın Ayaydın, çiftçinin tarımsal desteğinin doğrudan elektrik şirketine aktarılmasının hukuki dayanağı olmadığını belirterek, “Dicle Elektrik çiftçinin ekili tarlası değil, metrekare üzerinden geriye dönük fatura yolluyor. Ekilmemiş yani elektrik kullanılmayan yerler için de bedel isteniyor” dedi. Ayaydın, karar durdurulmazsa, ciddi bir sosyal patlamanın oluşacağı uyarısında bulundu.
‘Kendi trafolarını kurup elektriği geri bağlıyorlar’
Dicle Elektrik Dağıtım Genel Müdürü Mustafa Yılmaz, bölgedeki çiftçilerin tarlasına sondaj yapıp su kuyusu açtığını ve suyu çıkarmak için de direk dikerek kendi trafosunu kurduğunu iddia etti. Yılmaz, “Teknik olarak yetersiz merdivenaltı trafoları kurmuşlar, bir arıza olursa da kendileri yapıyor. Bölge halkı elektrik konusunda uzman olmuş. Kesilen elektrik geri bağlanıyor” dedi.
‘Mahsuplaşma hukuki bir durum’
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, elektrik borçlarının tarımsal desteklerden mahsup edilmesinin hukuki bir durum olduğunu belirterek, “Bu borç bir kamu alacağıdır. Kamu alacağı olduğu için de başka bir kamu ödemesi ile mahsup edilebilir. Burada özel sektörün alacağı söz konusu değil. Özel sektör, kamu adına o alacağı tahsil ediyor. Para özel sektöre kalmıyor. O para kamuya ödeniyor. Özel sektör onu tahsil edemese de bize ödüyor. Son derece hukukidir” diye konuştu.
Yıldız, Mardin’de çiftçilerle bir araya geldiklerini ve onlara farklı seçenekler sunduklarını anlatırken, kimi çiftçilerin tarlasına sayaç dahi takmak istemediğini kaydetti. Yıldız, “Hiç elektrik parası ödemem diyen olursa, o çiftçi kardeşime elektrik verilmeyecek. Ödeme planı sunanlara verilecek. Bölgede, 5.2 milyar TL’lik elektrik satılıyor. Tarımsal sulamadan kaynaklı 1.6 milyar liralık elektrik kullanılmış ancak bunun yüzde 95’i ödenmemiş. O bölgede ödenmeyen 1.3 milyar liralık borcun faturası herkese çıkıyor” ifadesini kullandı.
