Venezuela'nın TIAR'a dönüşüne yeşil ışık

Amerikan Devletleri Örgütü (OAS), Venezuela'nın, Rio Paktı olarak bilinen uluslararası askeri savunma sözleşmesi "Amerikalılar Arası Karşılıklı Yardım Antlaşması"na (TIAR) yeniden katılabilmesi için TIAR İstişare Kurulu oluşturulmasını onayladı.

OAS Daimi Konseyinde yapılan oylamada Venezuela'nın TIAR'a dönüşü için istişare kurulu oluşturulması oy çokluğuyla kabul edilerek, yeşil ışık yakıldı. Buna göre TIAR ülkesi üyelerin dışişleri bakanları eylül ayı içerisinde Venezuela'nın TIAR'a dönüşünü tartışmak için bir araya gelecek.

12 ülke evet oyu kullandı

TIAR İstişare Kurulu oluşturulması için, aralarında ABD, Brezilya, Arjantin ve Şili'nin de bulunduğu 12 ülke evet oyu verirken, Peru, Panama, Uruguay ve Kosta Rika ise karşı oy kullandı.

Meksika'nın OAS Daimi Temsilcisi Luz Elena Banos Rivas, "TIAR'ın Venezuela'da uygulanmasını kabul edilemez" olarak değerlendirerek, "Amerika kıtasında TIAR'ın uygulanmasını gerektiren silahlı bir çatışma olmadığını düşünüyoruz. Bölgede bir askeri müdahale istenmiyorsa, bu mekanizmanın uygulanmasına da gerek yok." diye konuştu.

Öte yandan, TIAR üyesi ülkelerden Kosta Rika, Peru ve Şili'nin, bu vesileyle kıtada askeri güç kullanımını engellemek için düzeltme yapılması teklifi ise oy çokluğuyla reddedildi.

Bu arada, Venezuela'da meşru hükümet daha önce OAS'dan ayrılmış ancak geçen haziran ayında ülkede kendisini geçici devlet başkanı ilan eden muhalif Ulusal Meclis (AN) Başkanı Juan Guaido'nun temsilcisi Venezuela'nın OAS Daimi Temsilcisi olarak tanınmıştı.

Rio Paktı ya da TIAR

Daha çok Rio Paktı olarak bilinen ve aralarında diplomatik ve konsolosluk ilişkilerin kesilmesi, ekonomik iletişimin askıya alınması gibi maddelerin yanı sıra "Amerikan Devletlerinden birine yapılmış saldırı hepsine yapılmış kabul edilecektir." şeklinde bir madde de içeren anlaşma Eylül 1947’de imzalanmış, paktın üyelerinden Venezuela ise Temmuz 2012’de anlaşmadan çekilmişti.

Muhaliflerin TIAR'a dönüş süreci, Guaido’nun mayıs başında OAS Genel Sekreteri Luis Almagro’yu arayarak “Venezuela’nın TIAR’a dönmesi için gerekli düzenlemeyi yapmasını” istemesiyle başlamıştı.

Devlet nezdinde yetkisi bulunmayan muhalif AN de aynı ay yapılan ilk oturumda TIAR’a geri dönüşü kabul etmişti.

TIAR'ın aralarında ABD, Brezilya, Kolombiya, Şili ve Arjantin olmak üzere 19 üyesi bulunuyor.

Meksika, Ekvador, Peru ve Venezuela ise 2. Dünya Savaşı'ndan sonra TIAR'ın kuruluşuna katılan ancak daha sonra çekilen ülkeler arasında yer alıyor.

Muhalifler ABD’nin askeri müdahalesini istiyordu

Venezuela’da bugünlerde yoğunluğunu kaybetmiş olsa da tartışmalar ilk gündeme geldiğinde muhalifler arasında TIAR’ın, "Rus ve Kübalı askeri varlığı" gerekçe gösterilerek ülkeye müdahale aracına dönüştürülebileceği ve hükümetin bu şekilde devrilebileceği değerlendirmeleri yapılmıştı.

AN’nin hiç bir kararını tanımayan hükümetten de Dışişleri Bakanı Jorge Arreaza gibi birçok temsilci aynı yönde açıklama yapmış, muhaliflerin TIAR’la Venezuela’ya bir askeri müdahelenin kapısını açmak istediklerini vurgulamıştı. 

AA