• BIST 100

    10340,01%1,70
  • DOLAR

    40,06% 0,05
  • EURO

    47,08% 0,23
  • GRAM ALTIN

    4287,53% 0,50
  • Ç. ALTIN

    6862,24% 0,59

Vebadan koleraya: Salgınla 200 yıllık mücadelenin tarihi

Prof. Dr. Sarıyıldız, Osmanlı Devleti'nde ilk karantina uygulamasının Sultan 2. Mahmud döneminde, 1831 yılındaki büyük kolera salgını sırasında uygulandığını kaydetti.

SAĞLIK 26.03.2020 12:50:00 0
Vebadan koleraya: Salgınla 200 yıllık mücadelenin tarihi

 İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülden Sarıyıldız, Osmanlı Devleti'nde ilk karantina uygulamasının Sultan 2. Mahmud döneminde, 1831 yılındaki büyük kolera salgını sırasında uygulandığını kaydetti.

Osmanlı Devleti'nde karantinanın ortaya çıkışı, uygulama alanları, oluşturulan teşkilatlara ilişkin bilgi veren Sarıyıldız, Osmanlı zamanında karantina yerine "usul-ı tahaffuz", karantina yeri için de "tahaffuzhane" tabiri kullandığını ifade etti.

Sarıyıldız, tahaffuzhanelerin, salgının bulaşmasını, yayılmasını engellemek üzere, şehre giriş ve çıkış yapacakların sağlık durumlarının belirli bir süre gözetim altına alındığı, şüphe çekici durumu tespit edilenlerin sağlıklılardan ayrılması için alıkonulup tedavi edilmeye çalışıldığı yerler olduğunu kaydetti.

Bilinen ilk karantina uygulamasının 1377'de Venedik ve Dubrovnik'te yapıldığını, ilk karantina yerinin ise 1423 yılında Venedik yakınlarında Santa Maria di Nazaret Adası'nda kurulduğunu dile getiren Sarıyıldız, 14. yüzyılın sonlarından itibaren Doğu Akdeniz limanlarında karantina tedbirleri alınmaya başlandığını ve bunun daha sonraki dönemlerde karayolu ulaşımına da sıkı bir şekilde uygulandığını aktardı.

Sarıyıldız, şöyle devam etti:

"Bunun en tipik örneği Avusturya'nın Osmanlılar'a uyguladığı karantinadır. Pasarofça Antlaşması'nın ardından Osmanlı-Avusturya ticari münasebetlerinin ve mal mübadelesinin artmasıyla Avusturya, doğudan taşınan vebanın ülkesine sirayetini engelleyebilmek için Osmanlı tüccar, yolcu ve mallarına karşı çok katı karantina tedbirlerine başvurdu."

Modern anlamda karantina uygulamasının yaygınlaşmasında ve karantina teşkilatlarının kurulmasında büyük salgınların etkili olduğunu vurgulayan Sarıyıldız, Özellikle 19. yüzyılın karakteristik hastalığı olan koleranın sağlık teşkilatlarının kurulmasını hızlandırdığını ve sağlık alanında milletlerarası iş birliği ve antlaşmalar yapılmasınını sağladığını belirtti.

Yüzyıllar boyu insanlığı dehşete düşüren büyük veba salgınlarının yerini 19. yüzyılda kolera pandemilerinin aldığını dile getiren Sarıyıldız, "Asya kolerası olarak adlandırılan ve Hindistan'dan çıkarak bütün dünyaya yayılan kolera Osmanlı ülkesinde ve başkent İstanbul'da da etkili olup, 1817, 1829, 1852, 1863, 1881 ve 1899 salgınlarıyla kitle halinde ölümlere yol açtı." dedi.

Kız Kulesi'nde karantina

Osmanlı Devleti'nde ilk karantina uygulamasının Sultan 2. Mahmud döneminde, 1831 yılındaki büyük kolera salgını sırasında olduğunu bildiren Sarıyıldız, şunları kaydetti:

"Alınan karara göre İstanbul'a gelen bütün gemiler Boğaziçi'nde bekletilecekti. 2. Mahmud'un iradesiyle Mustafa Nazif Efendi müstakil olarak karantina işiyle görevlendirildi. Karadeniz'den İstanbul'a gelecek İslam gemilerinin Büyük Liman'da, diğer devlet gemilerinin İstinye Körfezi'nde 5 gün karantina altında tutulması kararlaştırıldı. Bu arada vebalı hastalara Maltepe Hastanesi'nde ve Kız Kulesi'nde "usul-ı tahaffuz" uygulandı. Kız Kulesi'nde vebalı hastaların tedavisiyle uğraşan Antuvan Lago'nun karantina usulünün Avrupa'da tatbiki ve bulaşıcı hastalıklarla mücadele hakkında yazdığı risale, daha sonra karantina teşkilatının kurulmasında etkili oldu."

Osmanlı'da karantina uygulamasının daha sistemli olarak 1835 yılında Çanakkale'de başladığını dile getiren Sarıyıldız, Akdeniz çevresini etkileyen kolera dolayısıyla Çanakkale'de karantina çadırları kurulduğunu, Marmara ve İstanbul'a gidecek gemilerin bir süre bekletildiğini belirtti.

Gemiler İstanbul'a girmeden Çanakkale’de kontrol ediliyordu

Karantina konusuna önem veren 2. Mahmud'un isteğiyle Meclis-i Meşveret toplandığını ifade eden Prof. Dr. Sarıyıldız, ulemanın da katıldığı mecliste karantinanın caiz olduğunun kabul edilmesinin ardından mülki ve idari yönlerinin görüşülerek Karantina Meclisi gibi kurumların oluşturulduğunu dile getirdi.

İstanbul'un çeşitli yerlerinde karantina noktaları kurularak faaliyete başlandığını anlatan Sarıyıldız, şunları kaydetti:

"İstanbul, Bilad-ı Selase ve Boğaziçi'nde hangi hastalıktan ve hangi milletten olursa olsun ölümlerde Karantina Meclisi'ne haber verilmesi ve meclisten tezkire alınmadıkça ölülerin defnedilmemesi kural haline getirildi. Karantina tatbikatında her millet için ayrı ayrı hastane yapımı gerektiğinden hastaneleri olmayan Yahudilere ve Karaimler'e Hasköy'de kendi hastanelerini yapma izni verildi. Henüz karantina binaları inşa edilmemiş olduğundan karantina icrası için Tersane-i Amire'den bir gemi alınıp Galata'da Kurşunlu Mahzen önünde personeli belirlenerek hizmete başlandı. Bu gemide hastalık baş gösterince eski gümrük binası karantinahane olarak düzenlendi. İstanbul'a dışarıdan gelip giden gemi yolcularına verilen mürur tezkirelerine geldikleri yerdeki sağlık durumunun yazılması da usul haline getirildi. İstanbul dışında Bursa, Trabzon, Midilli, Siroz, Çanakkale gibi pek çok yerde karantina noktaları kuruldu. Anadolu ve Rumeli sahillerinden İstanbul'a gelecek bütün yerli ve yabancı gemiler, tekneler ve bunların yolcuları karantina tezkiresi soruldu."

Karantina nizamnamesi ve Meclis-i Nizamat-ı Tehaffuzıyye

Karantina uygulaması hakkında Osmanlı Devleti'nde uzman kimse bulunmadığından Avusturya ile imzalanan kontratla Zemun Karantinahanesi Baş Direktörü Doktor Minas'ın, yardımcısı ve tercümanının İstanbul'a geldiğini aktaran Sarıyıldız, doktorlardan oluşan Meclis-i Nizamat-ı Tehaffuzıyye adında bir meclis kurulduğunu, Avrupalı hekimlerin ardından İstanbul'daki sefirlerin temsilcilerinin de karantina meclisine dahil edildiğini ancak zamanla mecliste çoğunluğun yabancıların eline geçtiğini ve bunun da Osmanlı Devleti'nin aleyhine sonuçlar doğurduğunu aktardı.

Sarıyıldız, "Said Paşa, Osmanlı menfaatlerine ve hukukuna ters düşen bu sakıncalı durumu ortadan kaldırmak ve tekrar mecliste çoğunluğun Osmanlı üyelerinin eline geçmesini sağlamak için on kadar tabibi fahri üye olarak meclise tayin etmişse de bunların üyelikleri uzun sürmedi. Sefir vekillerinin karantina meclisine dahil edilmesi ve verilen tavizler neticesinde Karantina Meclisi karma sıhhiye meclisi haline gelmiş, kapitülasyonlara sıhhiye kapitülasyonları adıyla yeni bir ilave daha yapılmıştır." diye konuştu.

Lozan'da sağlık işleri millileştirildi

Karantinalarda çalışan sağlık personelinin sayısı hakkında da bilgiler paylaşan Sarıyıldız, şöyle konuştu:

"1896'da Hicaz Karantinası hariç 125 karantina noktasında 511 kişi çalışırken sıhhiye idaresi lağvedildiğinde idarede 42 doktor, 425 memur ve müstahdem çalışmaktaydı. Lozan Konferansı'nda, sağlık uygulamalarıyla ilgili ağır şartlar içeren sıhhiye kapitülasyonlarının kaldırılması söz konusu olduğu zaman Avrupalılar buna itiraz ederek İstanbul Sıhhiye Meclisi'nin yerine doktorluk komitesini kurmak istediler. Ancak bu istek Türk temsilcilerince reddedildi ve sıhhiye kapitülasyonları kaldırılarak sağlık işleri millileştirildi." ifadelerini kullandı.

Hicaz’da salgınlara karşı sağlık önlemleri

1865 yılında hac esnasında koleradan büyük ölümler yaşanınca Osmanlı'nın Hicaz'a bir kaç kez sağlık heyetleri gönderdiğini ifade eden Sarıyıldız, 1866 yılında İstanbul'da toplanan milletlerarası sağlık konferansında alınan karar üzerine özellikle koleranın ortaya çıktığı yer olan Hindistan ve Uzak Doğu'dan gelen gemiler ve yolcuların karantinaları için Kızıldeniz'in girişinde Kamaran Adasında Osmanlı karantinahanelerinin en büyüğü olan Kamaran Tahaffuzhanesinin kurulduğunu belirtti.

Çalışmalardan olumlu sonuç alınması üzerine dış müdahalelere karşı Hicaz ve Kızıldeniz'de durumunu kuvvetlendirmek isteyen Osmanlı hükümetinin Kızıldeniz'in Osmanlı sahillerinde karantinalar oluşturmaya başladığını dile getiren Sarıyıldız, sözlerini şöyle tamamladı:

"Hicaz ve Yemen sahillerinde Cidde, Yenbu, Rabiğ, Lit, Kunfuda, Hudeyde, Muha, Kamaran Adası gibi noktalarda karantinalar oluşturuldu. 1893'te Hicaz'da hüküm süren koleranın tahribatının büyük olması dikkatleri Mekke'ye yöneltti. Avrupalı devletler Mekke'de hac esnasında umumi sağlığın muhafazası ve Basra körfezinde sağlık tehdidinin önlenmesi için 1894 yılında 2. Paris Milletlerarası Sıhhiye Konferansı'nı düzenledi. Konferansta büyük güçlerin umumun sağlığının muhafazası adına hacca müdahale arzusu göstermeleri üzerine Osmanlı Devleti, Hicaz üzerindeki hukukunu korumak ve inisiyatifini kaybetmemek için Hicaz'da sağlık alanında ıslahat yapacağını vadetti. 1895'te Mekke sıhhiye tabibi doktor Kasım İzzeddin'in raporu doğrultusunda Mekke Sıhhiye İdaresi kuruldu." 

AA

Kandıra’da Aşık Mahzuni Şerif Gecesi Duygu Dolu Anlara Sahne Oldu

GÖLCÜK’TE KORUNMASI GEREKEN KÜLTÜR VARLIĞI BİNANIN RESTORASYONU DEVAM EDİYOR

GÖLCÜKLÜ ÇOCUKLAR VE GENÇLER SANAT DOLU 3 GÜN GEÇİRDİ

Kasap Hızır 41 ile Antikkapı lezzetleri artık evinizde

GTO; YALIN DÖNÜŞÜM PROGRAMLARI İLE ÜYELERİNİN VERİMLİLİĞİNİ ARTIRMAYA DEVAM EDİYOR

TÜRKER YILMAZ: “İLÇEMİZDE İÇMESUYU VE KANALİZASYON HATTI ÇALIŞMALARI ARALIKSIZ SÜRÜYOR”

Yeniden Refah Partisi Gebze İlçe Haftalık Yönetim Kurulu toplantısı

Başkan Büyükakın, yeni yapılan Karamürsel Otobüs Terminali’ni inceledi

Kandıra sahillerinde çadır denetimi

Bugün hangi eczaneler nöbette?

Kocaeli'de fırtına uyarısı verildi

Dolar bugün ne kadar?

Kara Yollarında Durum

Altın fiyatları ne kadar oldu?

İzmit’te riskli bölgeye güvenlik kalkanı

Encümen ihlallere izin vermiyor

Büyükşehir’den ulaşımda konfor hamlesi

DARICA MİLLET BAHÇESİ’NE YERALTI SUYU DESTEĞİ

Sıcak Havalarda Burun Kanamalarına Dikkat !

“4 Mevsim Uludağ”

“4 Mevsim Uludağ”

Vergi Borcunuz mu Var? Yeni Mali Düzenme Yürürlüğe Girdi

Acı Son: Çocukluk Arkadaşının Kurbanı Oldu

Akıllı ilaçlar kemoterapiden daha az yan etkiye sahip

İzmit Belediyesinden Kabaoğlu’nda parapet çalışması

Bu Cuma Vizyonda Yer Alacak Filmler Belli Oldu

GÖLCÜK SARAYLI’NIN SİMGELERİNDEN OLAN TARİHİ BİNA RESTORE EDİLECEK

Anne ve Bebek ürünlerde Prime Day fırsatları 14 Temmuz’a kadar Amazon.com.tr’de

Sepaş Enerji, Türkiye’nin Devleri Arasında Yer Almaya Devam Ediyor; Fortune 500 Türkiye Listesi’nde yine ilk 100’de

Sepaş Enerji, Türkiye’nin Devleri Arasında Yer Almaya Devam Ediyor

Yükleniyor

2025 yılında 500 milyon dolar yatırım yapacak Akkök Holding, yüksek teknoloji ve yerlileşmeyle büyüyecek

Coolaer, Eurasia Rail 2025’te ileri soğutma teknolojileriyle öne çıktı

Canovate Group, Eurasia Rail 2025’de gövde gösterisi yaptı

Limak, Global Engineer Girls projesi ile artık İspanya’da

VUSLAT DERNEĞİ KURBAN ÇALIŞMALARINA BAŞLADIĞINI DUYURDU

İsrail, Gazze'deki katliama devam edeceklerinin mesajını net bir şekilde verdi

Tarihin en uzun eve dönüş kuyruğu

Gazze'de can kaybı 47 bini geçti

Biden durdu, Trump izin verdi! Gelir gelmez İsrail'e sevkiyat yaptı

ABD Başkanı Trump: 1 milyon Filistinli bu iki ülkeye taşınmalı! Gazze'yi tamamen temizleyip 'Bitti' demeliyiz"

Türkiye 12 şehidine ağlıyor! Hepsinin ayrı bir hikayesi vardı

İzmit Belediyesinden Kur’an Kursu öğrencilerine ikram sürprizi

Çiftçi, geleceğin büyük piyanistini ağırladı

Genel Başkan Ahmet Sevim: “Site değil, silahlı karargâh! Bu düzen değişecek!”

DENİZLİ EĞİTİM GÜCÜ SEN EĞİTİM ÖĞRETİM YILINI DEĞERLENDİRDİ

İBB’NİN 32’NCİ İSTİHDAM OFİSİ BAKIRKÖY’DE AÇILDI 5 YILDA 260 BİN KİŞİYE İŞ BULUNDU

Otel faciasının duruşmasında ikinci gün başladı

Türk İş Konfederasyonu, Eylem Sürecini Durdurma Kararı Aldı

39 Bin Kişilik Gönüllü Ordusu Orman Yangınlarında Görevde

Üniversite hayali kuran gençlere Darıca Belediyesi’nden destek

Bahçeli’den “Yargılama TRT’den yayınlansın” çağrısına destek

SERVET TURAN: “GENEL BAŞKANIMIZIN YANINDAYIZ, HUKUKU SİYASETE ALET ETTİRMEYECEĞİZ”

Dilovası Belediyesi Temmuz Meclis Toplantısı Yapıldı

15 TEMMUZ MİLLÎ BİRLİK RUHU KOCAELİ İL MİLLÎ EĞİTİM KOODİRNESİNDE SANAT VE KÜLTÜRLE GELECEĞE TAŞINIYOR

Büyükakın, Murat Aydın ve yönetimini kabul etti

Önal bu kez siyasi partileri ağırladı

YAKLAŞIK 500 KİŞİ ANKARA’DA

KGF Desteği Beklentiyi Karşılamadı: CHP’li Nail Çiler’den Sert Eleştiri

ERBAKAN’DAN ENGİN KILIÇ’A TAKTİR BELGESİ

KSO Başkanı Zeytinoğlu sanayi üretim endeksini değerlendirdi

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Vergi Borcunuz mu Var? Yeni Mali Düzenme Yürürlüğe Girdi

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Paybull'un faaliyet izni iptal edildi

Milyonlarca emekli için kritik adım! Öne çekildi

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Dolar kaç TL oldu, Euro ne kadar?

“4 Mevsim Uludağ”

“4 Mevsim Uludağ”

Kocaelispor’a Galatasaray’dan kaleci transferi!

Kocaelispor’un unutulmaz futbolcusu entübe edildi

Kocaelispor’a gururlandıran sponsorluk! Dünya devi destek oldu

AKUT Spor Kulübü Sporcusu Derin Deniz Sorguç'tan Avrupa Şampiyonluğu

Körfez’e dev spor tesisi için ihale yapıldı

Başiskele’de dağ koşusu heyecanı yaşandı

İzmitli yüzücü, Avrupa’da üst üste altın madalya kazandı

Engin Çetinay: Hedefimiz Uludağ’ı sporun en önemli merkezlerinden biri haline getirmek!

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 36 30 1 5 60 95
2.Fenerbahçe 36 26 4 6 51 84
3.Samsunspor 36 19 10 7 14 64
4.Beşiktaş 36 17 8 11 23 62
5.İstanbul Başakşehir 36 16 14 6 4 54
6.Eyüpspor 36 15 13 8 5 53
7.Trabzonspor 36 13 11 12 13 51
8.Göztepe 36 13 12 11 9 50
9.Rizespor 36 15 17 4 -6 49
10.Kasımpaşa 36 11 11 14 -1 47
11.Konyaspor 36 13 16 7 -5 46
12.Alanyaspor 36 12 15 9 -7 45
13.Kayserispor 36 11 13 12 -12 45
14.Gazişehir Gaziantep 36 12 15 9 -5 45
15.Antalyaspor 36 12 16 8 -25 44
16.Bodrum FK 36 9 17 10 -17 37
17.Sivasspor 36 9 19 8 -16 35
18.Hatayspor 36 6 22 8 -27 26
19.Adana Demirspor 36 3 28 5 -58 2

YAZARLAR

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.