Türkiye’nin ilk barajı, eski günlerine dönmeye hazırlanıyor

Türkiye'nin ilk barajı olan Çubuk 1 Barajı, mekanik kısımlarının onarım işlemlerinin bitmesi ve çevresinin mesire alanı olarak yeniden düzenlenmesinin ardından eski günlerine dönmeye hazırlanıyor.

Ankaralıların uzun yıllar boyunca içme suyu ihtiyacını karşılayan ve 1994 yılında içme suyu envanterinden çıkarılan Cumhuriyet döneminin ilk betonarme barajı olan Çubuk 1 Barajı'nın çevresi de düzenlenerek, mesire alanı olarak kullanımına açılarak eski günlerine dönmeye hazırlanırken taşkın önleme amaçlı olarak hizmetine devam edecek. Özel güvenlik görevlileri tarafından 24 saat boyunca barajın güvenliği sağlanıyor.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından Ankara halkına rekreasyon amaçlı hizmet sunması adına barajın mekanik kısımlarda onarım yapılması işlemleri tamamlandı. Onarılan mekanik kısımlar ise, dolusavak kapakları ve kaldırma sistemleri, su alma yapısı kapak ve kaldırma ekipmanları ve değişimleri tüm vanaların bakım onarımları yapıldı. Ayrıca, baraj kret üstünün elektrik tesisatının döşenmesi aydınlatma direkleri, kamera sisteminin yapılması, baraj sahası içerisinde üç ayrı noktaya trafo köşklerinin yerleştirilmesi, dipsavak vana odalarının bakım onarımların yanı sıra şıngıl çatı yapımı, baraj mansabında bulunan regülatör kapaklarının kaldırma tertibatlarının ve motorlarının bakım onarımları yapıldı.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı ise, rekreasyon amaçlı büyük çaplı bir çalışma yaptı. Baraj mansabında bulunan Çubuk çayının çift taraflı kargir duvar ve ferforje demirlerinin yapım işleri gerçekleştirdi. Düzenleme ve yenileme çalışmaları kapsamında, alanda kullanım ömrünü doldurmuş ve atıl vaziyette bulunan restoran, büfe ve bekçi kulübeleri yıkılırken baraj alanı içinde kalan Atatürk Köşkü'nün ise aslına uygun bir şekilde restore edilerek korunacak.

Türkiye'nin ilk barajı

Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatıyla Ankara'da içme-kullanma ve sanayi suyu temini ve taşkın kontrolü amacıyla, Çubuk Çayı üzerinde 1927 yılında etütleri yapılarak, DSİ mühendisleri tarafından tasarlanarak 1930 yılında yapımına başlanmış bir barajdır.

Cumhuriyet döneminin ilk betonarme barajı olan Çubuk Barajı 1936 yılında tamamlanarak 3 Kasım 1936 günü Mustafa Kemal Atatürk tarafından açıldı. Beton ağırlık gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 120 bin metreküp, akarsu yatağından yüksekliği 25 metredir.

Barajın yapım sürecini bizzat Atatürk yerinde incelemiş, denetlemiş, hatta inşaat çalışmalarını yakından izleyebilmesi için baraj inşaatına yakın bir sırtta küçük bir köşk yaptırılmış ve zaman zaman da bu köşkte dinlenmişti.

Barajın bedeninin tam ortasında yer alan ve dört sütun şeklindeki yapı, aslında baraj içinde sızan suların toplanması için yapılmış bir galerinin giriş kapısıdır, sol ve sağında mermer plakalar üzerine kazınmış iki kitabe yer alır.

Soldakinde, "Bu Çubuk bendi Türk ulusunun ilk Cumhur Reisi Kemal Atatürk devrinde devlet merkezi Ankara'nın su ihtiyacını karşılamak üzere kurulmuştur. 1929-1936" yazılıdır. Sağdakinde ise, "Bu esere büyük başvekil İsmet İnönü hükümeti zamanında 1929'da başlanmış ve sırasıyla onun nafıa vekillerinin devamlı çalışmaları ile 1936'da Ali Çetinkaya'nın vekilliğinde bitirilmiştir. Bu müddet zarfında müstesna olarak bulunmuş olan Arif Baytın'ın değerli emekleri geçmiştir. Eserin bütün masrafı devlet hazinesinden ödenmiştir. Projesi ve inşası Türk mühendisleri Türk müteahhit ve işçileri tarafından yapılmıştır. Cumhuriyet devrinin bu eserinin kurulmasında fikirleriyle, emekleriyle, bedenleriyle hizmetleri geçenlerin cümlesine ebedi şükran ve hürmet. 1929-1936" ifadeleri yer alıyor.