Türk Astronomi Derneğinden şehirler için 'doğru aydınlatma' uyarısı

Türk Astronomi Derneği Başkanı Prof. Dr. İbrahim Küçük, "Şehirlerimizi aydınlatmamız gerekiyor ancak doğru aydınlatmamız gerekiyor. Sloganımız 'doğru aydınlatma' olmalı. Yanlış aydınlatma, vahşi yaşamı da etkiliyor. Örneğin göçmen kuşların yön bulma aracı aydır. Aya bakarak yönlerini bulurlar. Eğer siz farklı bir aydınlatma yaparsanız yönlerini şaşırırlar." dedi.

Küçük, astronomların ve astrofizikçilerin gök cisimlerinden bilgi almasının tek yolunun ışık olduğunu söyledi.

Gök cisimlerinden gelen ışığı analiz etmenin önemine dikkati çeken Prof. Dr. Küçük, "Nasıl doktorlar kan verdiğimiz zaman sağlığımızla ilgili bilgilere ulaşabiliyorsa bizim için de ışık o derece önemli. Yıldızların bize gönderdiği ışıkta da aynı bilgiler var. Yıldızların yapıları, büyüklükleri, evrimleri, şu anki durumları sonrasında ne olacağının tahminlerinin yapılması için bize gerekli bilgiler ışıkla geliyor. Bu nedenle bizim ışığı algılayabilmemiz gerekiyor." diye konuştu.

Küçük, şehirden uzak yerlerde samanyolunun muhteşem görüntüsünün izlenebildiğini ancak şehirlerde bunun mümkün olmadığını dile getirdi.

Atmosferin içinde ışık saçılıp azaldığı için asıl ışığın zor algılandığını anlatan Küçük, şöyle konuştu:

"Dolayısıyla atmosfer dışında gözlem yapmanız gerekiyor, bu mümkün değilse yüksek dağlara çıkmanız gerekiyor. Asırlar önce Hipparkhos isimli bir bilgin gökyüzüne bakarak yıldızların parlaklığını çıplak gözle sınıflıyor. Yıldızları 6 sınıfta tanımlıyor, o zaman teleskop filan yok, çıplak gözle yapıyor çünkü gökyüzü sizin emrinizde. Günümüz şartlarında böyle bir gökyüzü mümkün değil. Şehirlerimizi aydınlatmamız gerekiyor ancak doğru aydınlatmamız gerekiyor. Sloganımız 'doğru aydınlatma' olmalı. Yanlış aydınlatma vahşi yaşamı da etkiliyor. Balkona çıkıp ışığı açıyorsunuz, sinekler hemen ışığa geliyor. Örneğin göçmen kuşların yön bulma aracı aydır. Aya bakarak yönlerini bulurlar. Eğer siz farklı bir aydınlatma yaparsanız yönlerini şaşırırlar. Bütün bunları üst üste koyduğunuzda doğal yaşamı etkiliyorsunuz."

Aydınlatma Türk Milli Komitesi ile ortak komisyon oluşturulacak

"İnsan yaşamında da aydınlatmanın önemi büyük." diyen Küçük, şöyle devam etti:

"Gece ve gündüz kavramımız var. Gece uyumamız, dinlenmemiz gerekiyor, beyin buna göre faaliyetler gerçekleştiriyor. Uykunun tamamen karanlık ortamda gerçekleşmesi gerekiyor. İnsan vücudundaki yaşamsal çevrimin en aktif olduğu dönemdir uyku saati. Düşünün yatak odanıza yattınız ama karşıdan bir ışık vuruyor ve sağlıklı uyuyamıyorsunuz. O ışığı yüzünüze doğru değil yere doğru yönlendirmelisiniz. Şehirlerin ışıklandırılmasında kullanılan lambalara birer şapka takılması lazım. Her yeri aydınlatmak yerine yeri aydınlatın, önümüzü görelim."

Prof. Dr. Küçük, Aydınlatma Türk Milli Komitesi ile bağlantı kurduklarını ve ortak bir komisyon oluşturmaya karar verdiklerini aktardı.

Gökyüzünü bilmeleri gerektiğini vurgulayan Küçük, "Türkiye Uzay Ajansı kuruldu, yeni kararnameler yayınlanıyor. Eğer bizim uzayla ilgili hedeflerimiz varsa önce uzayı görebilmemiz lazım. Çocuklarımızın da böyle ortamlara ihtiyacı var. Aydınlatma Türk Milli Komitesi ile yasal olarak neler yapabiliriz, bunları konuşacağız. Belediyeler yanlış aydınlatmanın önüne geçmeli. Binaların üzerinde harika ışıklar var, bunlar yanlış. Sabaha kadar aydınlatmanın sürmesi doğru değil. Hem de enerji israfı, bu kadar boşa enerjiyi harcamamalıyız." şeklinde konuştu.

 AA