Trabzon’un Fethi ‘Yanlış Tarih’ Tartışmaları Arasında Kutlandı

Trabzon'un fethinin 556. yıldönümü kutlamaları bu yıl fetih tarihinin 26 Ekim 1461 değil, 15 Ağustos 1461 olduğu tartışmaları arasında gerçekleşti.

Fetih kutlamaları kapsamında Ortahisar ilçesindeki Fatih Parkı'nda bulunan Fatih Sultan Mehmet Han anıtına, Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Orhan Fevzi Gümrükçüoğlu'nun çelenk sunmasıyla başlayan fetih kutlamalarına Zağnos Burçları önünde devam edildi. Kamu kurum ve kuruluşlarının yetkililerinin hazır bulunduğu törende Fatih Anıtına çelenk sunan Gümrükçüoğlu, "Bugün ülkemizin hiçbir ayrım gözetmeksizin en fazla dayanışma ve kardeşlik içinde olması gereken bir dönemdeyiz. İstanbul'u fetih ettikten sekiz yıl sonra,1461 yılında Trabzon'u fetheden Fatih Sultan Mehmet Han'ı, burada 22 yıl valilik yapan Yavuz Sultan Selim Han'ı, Trabzon'da doğup ve yetişen Kanuni Sultan Süleyman Han'ı; vatanımız, milletimiz, devletimiz, dinimiz için canını ortaya koyan bütün şehitlerimizi rahmet ve minnetle anıyoruz" dedi.

Atapark'taki Zağnos Burçlarında düzenlenen fetih kutlamalarına Trabzon Valisi Yücel Yavuz, Büyükşehir Belediye Başkanı Orhan Fevzi Gümrükçüoğlu, Trabzon Garnizon Komutanı Kd. Albay Osman Akyıldız, askeri ve sivil erkan kamu kurumlarının yetkilileri ile vatandaşlar hazır bulundu.

Burada katılımcılara seslenen Başkan Gümrükçüoğlu, "1453'te İstanbul'u fethettikten sonra 1461'de Trabzon'u fetheden Fatih Sultan Mehmet Han, "Trabzon fetih edilmeden İstanbul'un fethi tamamlanmamış olurdu" demiştir. Burada büyük bir tarihi mesaj var. Bütün Anadolu'nun, en güzel medeniyet olan medeniyetimizle tanışmasında Trabzon'un fethinin, İstanbul'un fethini tamamlayan bir unsur olduğunu hiçbir zaman unutmamak icap eder. Bu şehrin insanları, bu şehrin gençliği, bu şehrin yetiştirdikleri bu anlayışla tarih boyunca bu vatanın çimentosu, taşı, toprağı olmuş ve istiklalimiz için gerektiğinde gözünü kırpmadan şahadete yürümüştür. Tarih boyunca devam eden bu durum bugünde sürmektedir" diye konuştu.

Öğrencilerin fetih konulu şiirler ve kompozisyonlarını okumasının ardından günün anlam ve önemini dolayısıyla düzenlenen yarışmalarda dereceye girenlere ödülleri verildi. Kutlama törenleri, Trabzon Büyükşehir Belediyesi Kanuni Mehteran Takımının verdiği konser ve katılımcılara Osmanlı şerbeti ikram edilmesiyle son buldu.

TRABZON'UN FETHİNİN TARİHİ TARTIŞMASI

Öte yandan KTÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Kenan İnan, Trabzon'un fetih tarihinin 26 Ekim değil 1461 değil, 15 Ağustos 1461 olduğunu söyledi. Prof. Dr. Kenan İnan, yapılan araştırmalarda Trabzon'un fetih tarihinin 15 Ağustos 1461 olduğunu tespit ettiklerini belirterek "Çalışmalarımızda tespit ettiğimiz ulaştığımız sonuçlar bize fethin 26 Ekim 1461 değil, 15 Ağustos 1461 olduğunu gösteriyor. Aslında 15 Ağustos 1461 tarihi Cumhuriyet'ten önceki dönemde Osmanlı devleti tarihinde Trabzon vilayet salnamelerinde 15 Ağustos 1461 olarak geçmiş durumda. 26 Ekim tarihi daha sonra 1960'larda Trabzon'un fethi kutlanmaya başladıktan sonra böyle bir tarih ortaya çıkmış. Daha sonra Türk Tarih Kurumu'na sorulduğunda oradaki tarih 26 Ekim olarak ortaya çıkmış ancak 26 Ekim 1461 tarihini tespit eden rahmetli İsmail Hakkı Uzunçarşılı da batılı bir tarihçiden aldığı tarihi vermişti. Orada bir hataya düşülmüş, biz şimdi bu hatayı geçmişteki belgeler, batılı kaynaklar, bizim kaynaklarımıza dayanarak tasviye etmeye, doğrusunu bulmaya çalışıyoruz" bilgisini paylaştı.

15 Ağustos 1461 olarak tespit ettikleri fetih tarihi ile ilgili olarak ise İnan "Bu tarihi gerçeklere dayanarak Osmanlılar'ın fethe çıkma zamanları, fetihte gidecekleri yere ne zaman ulaşıyorlar ? 26 Ekim gibi geç bir tarihte burada olamayacakları ortada. Tarihin ışığında 15 Ağustos 1461 tarihine ulaşıyoruz. Şu ana kadar olan fetih kutlamalar geçmişteki belgelerin çok iyi incelenmemesinden kaynaklanan bir durum. Sonuçta şehrin fetih tarihi ya da fethi kutlamak güzel bir şey, eski şeyleri canlandırmak bunu anlamak fethin önemine işaret etmek güzel. Şimdi bizim yapacağımız Trabzon'un Fethi'ni yine kutlamak ancak doğru zamanda kutlamak" ifadelerini kullandı.

Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Orhan Fevzi Gümrüçüoğlu da yaşanan fetih tarihi tartışmaları ile ilgili olarak ise "Biz bugüne kadar ki duyumlarımızda bu fetih tarihinin tam olarak tespit edilebilme ihtiyacını hissettik. Bu münasebetle 556. fetih yıl dönümü olan bu yılın öncesinde bu konunun açıklığa kavuşmasını Trabzon Büyükşehir Belediyesi olarak bir sorumluluk kabul ederek geçtiğimiz günlerde bir panel düzenledik. Buna göre Trabzon'un fethinin 15 Ağustos 1461 olduğu tespit edildi. Bu bir tarihi tespitidir. Bu durumu biz tekrar Türk Tarih Kurumumuza da yazarak ilettik. Bundan sonraki yıllarda yapılan görüşmeler sonrası mutabakata vararak Trabzon'un fethinin 15 Ağustos veya hicri olarak hesaplandığında 28 Ağustos olarak kutlayabiliriz" açıklamasında bulundu.