• BIST 100

    9079,97%3,10
  • DOLAR

    32,34% 0,28
  • EURO

    35,10% 0,00
  • GRAM ALTIN

    2312,35% 1,54
  • Ç. ALTIN

    3843,45% -0,29

Şiilerin kayıp lideri: Musa Sadr

Şiilerin önemli liderlerinden Musa Sadr'ın 31 Ağustos 1978'de Libya'da kaybolması Lübnan gündemindeki yerini hala koruyor.

DÜNYA 31.08.2018 15:03:00 0
Şiilerin kayıp lideri: Musa Sadr

Lübnan'ın çoğunlukla Şiilerin yaşadığı bölgeleri olmak üzere neredeyse her bölgesinde hala 1978'de Libya'da kaybolan Musa Sadr'ın fotoğrafları asılı. Aradan 40 sene geçmesine rağmen ara sıra uluslararası gündeme de gelen Sadr olayı, Lübnan gündemindeki yerini ise hiç kaybetmedi.

Amerikalı yazar Peter Theroux, "Kayıp İmam" adlı kitabında Sadr’ın kaybolmasını şu sözlerle anlatıyor:

"Ortadoğu araştırmacıları için hiçbir gizemli olay, İmam Musa Sadr’ın 1978 yılında resmi davetli olarak gittiği Libya’da kaybolmasından daha şaşırtıcı ve anlaşılması zor olmamıştır."

İki arkadaşı ile Libya'da kaybolan Sadr, 1978 yılında bölgesel bir krize neden oldu ve Lübnan ile Libya arasındaki bu kriz yıllarca devam etti. Muammer Kaddafi yönetimindeki Libya'nın, Sadr ve arkadaşlarının Libya'dan ayrılarak İtalya'ya gittiğini iddia etmesi, olayı daha da karmaşık bir hale getirdi.

Sadr'ın kaybolması nedeniyle 1986'da Lübnan'da başlatılan davada Kaddafi, adam kaçırmak ve alıkoymak suçlarıyla itham edilmiş ancak delil yetersizliği nedeniyle dava kapatılmıştı. Yeni kanıtların ortaya çıktığı iddiasıyla 2004'te dava yeniden açıldı ve 2008'in Ağustos ayında Kaddafi hakkında tutuklama kararı çıkarıldı.

Musa Sadr'ın ortadan kaybolması defalarca araştırıldı

İran'da 1979'da yaşanan devrimin ardından Humeyni, "Oğlum gibiydi" dediği Musa Sadr'ın akıbetini araştırmak için bir komisyon kurdurdu. Kaddafi ile iyi ilişkiler kurmak isteyen Humeyni liderliğindeki İran'ın bu komisyonu, Sadr ve arkadaşlarının İtalya'ya gittiklerini açıklayarak olayın üstünü örtmeye çalıştı.

Musa Sadr'ın kaybolmasından günümüze geçen 40 yıllık süreçte binlerce farklı açıklama yapıldı ve iddia ortaya atıldı.

Bu açıklamalardan en ciddisi, Mart 2012'de Mısır'ın devrik Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'ten geldi. Mübarek, bir İngiliz yayınevi için yazdığı notlarda Sadr'ın, Kaddafi ile bir tartışma yaşadığını, Kaddafi’nin bizzat kendisinin Sadr'a işkence ettiğini, 4 saatlik işkence sonunda Sadr'ın öldüğünü ve cesetlerin denize atıldığını iddia etti.

Lübnanlı Şiiler, yıllarca imam lakabı verdikleri Sadr'ın yaşadığına, Libya'da hapsedildiğine ve bir gün sağ salim geri döneceğine inandılar ancak, 1978 ile 2011 yılları arasında yapılan bütün girişimler sonuçsuz kaldı ve Sadr'ın akıbeti, belirsizliğini korudu.

Kaddafi'nin öldürülmesi, Sadr'ı yeniden gündeme getirdi

Arap Baharı olarak isimlendirilen süreçte, Libya'da çıkan çatışmalar sırasında, 42 yıl Libya'yı yöneten Kaddafi Ekim 2011'de öldürüldü.

Kaddafi'nin öldürülmesi sonrası, uzun yıllardır kimsenin bilmediği gizli dosyalar ortaya çıkmaya ve Kaddafi'nin yanında görev yapan istihbaratçılar itirafçı olmaya başladı. Bu durum, 1978'de kaybolan Sadr'ın 2011 yılında yeniden dünya gündemine gelmesine neden oldu.

Devrik lider Kaddafi'nin öldürülmesinden kısa bir süre sonra Lübnan hükümeti, yeni tanınmış Libya hükümetiyle, tanıklarla görüşme ve davanın soruşturulması için temaslara başladı. Bu çerçevede, olay hakkında bilgisi olduğu düşünülen bazı devlet görevlileri sorgulandı.

Kaddafi rejiminin Arap Birliğindeki temsilcisiyken, muhalif safa geçen Abdumunim el-Huni, Ağustos 2011'de Mısırlı bir gazeteye yaptığı açıklamada, Musa Sadr ile Kaddafi arasında dini bir tartışma yaşandığını belirterek, "Sadr ve Kaddafi arasında dini konularda başlayan tartışma giderek alevlendi ve sert sözlere dönüştü. Sadr ve beraberindekiler, Kaddafi’nin huzurunda hiçbir insanın tasavvur edemeyeceği şekilde canice öldürüldü." ifadelerini kullandı.

Libya Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) Başkanı Mustafa Abdülcelil, Nisan 2012'de yaptığı açıklamada, Sadr'ın cenazesinin başkent Trablus'ta ortaya çıkarılan bir toplu mezarda bulunduğuna dair "neredeyse kesin" sonuçlar elde ettiklerini belirtti.

Abdülcelil, Sadr'ın akıbetini araştırmak üzere bir savcı atadıklarını ve toplu mezardaki cenazelerin Lübnan'dan gelecek bir yetkili eşliğinde çıkarılacağını bildirdi ancak, cesetlerde yapılan DNA testleri sonucunda Sadr'a ait bir kanıt bulunamadı.

Dönemin Lübnan Dışişleri Bakanı Adnan Mansur Ağustos 2012'de İran'da yaptığı açıklamada, "Sadr ve arkadaşlarının kesinlikle hayatta olduğuna eminiz." dedi ve yakında ortaya çıkacaklarını öne sürdü.

Libya'daki Milli Genel Kongre (MGK) tarafından başbakan seçilerek kabineyi oluşturmakla görevlendirilen Mustafa Ebu Şakur, Eylül 2012'de düzenlediği basın toplantısında, Libya hükümetinin, Lübnan yönetimine tazminat ödeyeceği yönündeki iddialar hakkında, ''Musa Sadr gibi değerli bir misafiri öldüren Libya halkı değil, Kaddafi'dir. Bu nedenle Lübnan hükümetine konuya ilişkin bir tazminat ödenmesi söz konusu değildir.'' demişti.

Lübnan ile Libya yönetimleri arasında 2014'te imzalanan mutabakat zaptında Libya, Kaddafi rejiminin Sadr’ın ortadan kaybolmasından sorumlu olduğunu resmi olarak kabul etti.

Kaddafi'nin oğlu Seyfülislam Kaddafi'nin yardımcılarından Muhammed İsmail, Mart 2016'da Batılı bir gazeteye verdiği demeçte, Sadr'ın Kaddafi tarafından öldürüldüğünü ve cesedinin de denize atıldığını ileri sürdü.

Sadr ve arkadaşlarının Kaddafi tarafından öldürüldüğü netleşti

Kaddafi'nin öldürülmesinin ardından Libya'dan olayla ilgili yüzlerce farklı açıklama geldi.

Sonuç olarak Sadr ve arkadaşlarının Kaddafi tarafından öldürüldüğü netleşti ancak, Lübnan'da 1992 yılından bu yana Meclis Başkanı olan Nebih Berri liderliğindeki Emel Hareketi, kesin deliller olmadığı iddiasıyla Sadr'ın öldürüldüğünü hala kabul etmiyor.

Lübnan'da her yıl 31 Ağustos günü Sadr'ı anmak için düzenlenen törenlerde, Libya'da hapiste olduğu ve bir gün yeniden Lübnan'a döneceği iddiası dile getiriliyor.

Son olarak 2017'de Sadr'ı anmak için Beyrut'ta düzenlenen gösteride konuşan Berri, Sadr ve arkadaşlarının hayatta olduklarına inandıklarını ve olayı araştıran bazı mahkemelerin hala devam ettiğini vurguladı.

Uluslararası toplumun, Sadr ve arkadaşlarının öldürülmesini kesin olarak kabul etmesine karşılık Emel Hareketi'nin bunu kabul etmemesi, Sadr üzerinden motive sağladığı tabanını kaybetme endişesi olarak görülüyor.

Kaddafi'nin oğlu Hannibal Kaddafi, Lübnan'da tutuklandı

Kaddafi'nin oğlu Hannibal Kaddafi, Aralık 2015'te Suriye'den dönerken Lübnan'ın Beka Vadisi'nde silahlı gruplar tarafından kaçırıldı ve sonra serbest bırakıldı.

Musa Sadr'ın akıbetini araştıran Lübnanlı yetkili makamlar, Hannibal'in olayla ilgili bilgi sahibi olduğunu düşünerek tutukladı ve Beyrut'ta sorguladı.

Sadr’ın ortadan kaybolduğu 1978 yılında henüz üç yaşında olan Hannibal, Lübnanlı yetkililer tarafından Sadr olayının netleşmesi konusunda potansiyel bir anahtar olarak görülmeye devam ediliyor ve halen Lübnan'da hapishanede tutuluyor.

Musa es-Sadr nasıl kayboldu?

Arap dünyasındaki liderler ile sık sık bir araya gelen Sadr, iki yardımcısı ile Libya lideri Kaddafi ile görüşmek için 25 Ağustos 1978 günü Lübnan'dan ayrılır.

Sadr olayını inceleyen bazı araştırmacılar, Şii liderin İran şahına karşı mücadele eden Humeyniye destek vermesini istemek üzere Kaddafi ile görüşmeye gittiğini iddia ediyor.

Sadr'ın, kaybolmasına giden sürecin ise şöyle geliştiği belirtiliyor:

Musa Sadr, Lübnan'ın Libya Maslahatgüzarı Nizar Ferhad ile ramazan ayı olması nedeniyle 30 Ağustos akşamı iftar yemeği yer. Bu yemekte, 1 Eylül'de Kaddafi ile bir araya geleceklerini söyler ve Libya'dan sonra Fransa'ya gitmek için Ferhad'dan vize ayarlamasını talep eder.

31 Ağustos'ta Sadr'ların kaldığı otele giden Ferhad, ekibin resmi bir araçla otelden ayrıldığı bilgisini alır. Bu bilgi, Sadr ve iki arkadaşı hakkındaki son somut bilgidir. O günden sonra Sadr ve iki arkadaşından hiçbir haber alınamaz.

Sadr ve arkadaşlarından haber alamayan Lübnan yönetimi, Libya'dan konuyla alakalı açıklama yapmasını ister. Lübnan Şii Toplumu, Arap Birliği ülkeleri nezdinde yaptıkları girişimler ile Libya resmi makamlarını açıklama yapmaya zorlar.

Gelen yoğun baskılar sonucu Libya yönetimi, Sadr ve iki arkadaşının 31 Ağustos akşamı Trablus'tan ayrılarak İtalya'ya uçtukları açıklamasını yapar.

Sadr ve iki arkadaşının 31 Ağustos'ta İtalya'ya yolculuk ettiklerine dair bir belge gösterir. Yolcu listesinde Sadr ve iki arkadaşının isimleri vardır. Libya'nın bu açıklamaları başta Lübnan olmak üzere birçok ülkeyi ve kurumu tatmin etmez.

Olayı incelemek için yapılan araştırmalar, Libya'nın "İtalya'ya gittiler" açıklamasının gerçeği yansıtmadığını ortaya çıkarır.

Sadr'ın İtalya'ya gitmek için bindiği iddia edilen uçağın yolcularına, Sadr ve arkadaşlarının fotoğrafı gösterilir. Yolcular kendilerine gösterilen fotoğraftakilere benzeyen kimseyle uçakta karşılaşmadıklarını belirtir.

Sadr'ın ailesi, Temmuz 2015'te Sadr'ın kaybolması ile ilgili İtalya'da bir dava açar. İtalyan mahkeme, Sadr ve iki arkadaşının 31 Ağustos 1978 akşamı Trablus'tan Roma'ya gelmediklerini açıklar.

Musa Sadr kimdir?

Aslen Lübnanlı bir aileye mensup Sadr, 1928 yılında İran'ın Kum kentinde doğdu. Kum'da ve Irak'ın Necef kentinde aldığı dini eğitimin yanı sıra Tahran'da hukuk okudu.

1959'da Lübnan'a dönen Sadr, almış olduğu eğitim, Şii dünyasının önde gelen isimleri ile olan akrabalığı ve karakteri nedeniyle Lübnan'daki Şiiler arasında ön plana çıkmaya başladı. Sadr bir imam olmasına rağmen kendini dini alanda değil politik ve sosyal alanda ön plana çıkardı.

Sadr’ın Lübnan'daki Şii toplumu üzerindeki hakimiyeti, 1969’da kurulmasına öncülük ettiği ve ilk önemli Şii örgütlenmesi olan "Yüksek Şii İslam Konseyinin" başına geçmesiyle belirginleşti. 1974 yılında Hristiyan bir din adamı ile beraber, tüm dinsel ve mezhepsel gruplara açık olan ve eşitlik talebi temelinde örgütlenen "Mahrumlar Hareketi'ni" (Harekat El-Mahrumin) kurdu.

Sadr, Lübnan'da 1975'te iç savaşın patlak vermesiyle Şiilerin bir milis gücü olarak Emel Hareketi'ni (Lübnan Direniş Tugayı) kurdu.

Emel Hareketi, Lübnan iç savaşının önemli aktörlerinden biri haline gelmesi ve daha sonra Lübnan siyasetinde de etkisini artırması nedeniyle, hareketin kurucusu Sadr, tüm Ortadoğu'daki en etkili Şii liderlerden biri oldu.

Sadr'ın kurmuş olduğu Emel Hareketi, 1980'li yıllarda Hizbullah örgütünün ortaya çıkmasına yol açtı.


Hijyen ve Dezenfeksiyonun Öncüsü

Yapay Zekâ, Teknoloji ve Eğitim Paneli

Çiftçi, “Emin adımlarla Çayırova Yüzyılı’nı inşa edeceğiz”

Saadet Partisi’nden Uslu’ya ziyaret

Şehir Tiyatroları’ndan 27 Mart’a özel prömiyer

Vali Yavuz’dan KOTO ailesine teşekkür

Bugün hangi eczaneler nöbette?

Kocaeli'de hava durumu nasıl olacak?

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Kara Yollarında Durum

Benzin ve motorin fiyatları

KARTEPE’YE İKİNCİ MÜZEDE HAZIR

Büyükakın: Kadın çiftçilerimizin üretime katkısı çok değerli

Çetinkaya belediye çalışanlarını ziyaret etti

Yıldıztekin’in mottosu: Adalet ve liyakat!

Türel, Çiçek ailesinin acısını paylaştı

Akmeşeliler Hürriyet’i coşkuyla karşıladı

Gölcük’ün yeni sosyal alanında deniz göründü

Hatipköy’e yeni park

Stadyum bağlantı yolunda tamamlanan kısımlar trafiğe açıldı

Kayınbiraderine cadde ortasında tabancayla ateş etti

Sokak hayvanlarının mamaları artık bu tesiste üretilecek

Patlama sesi ekipleri harekete geçirdi

KBSL Play-Off: İzmit Belediyespor: 75 - Galatasaray: 78

"Kız meselesi" kavgasında ölen 16 yaşındaki genç son yolculuğuna uğurlandı

Görkem Ahi 2024 Yılı İlk Çeyreğinde Mobilya Sektörünü Değerlendirdi

Nijeryalı Lawal ilk kez Yeşil - Siyahlı formayı giydi

Kocaelispor, pazar günü stadyumda çalışacak

Vali Yavuz’dan müjde!

Yükleniyor

İsrail, Gazze'deki Cibaliye Mülteci Kampı'na saldırdı! Çok sayıda ölü ve yaralı var

Swiss Transporte, Zürih'te Nakliyede Çevre Dostu Çözümler Geliştiriyor

Almanya İşçi Vizesi: Kariyerinizi Uluslararasılaştırmanın Kapıları

Yurt Dışında İş Bulmak Kolay Mıdır?

Dünya liderlerinin gözünün içine baka baka söyledi: Artık sizden bıktık

Havuzdan bulaşan 'beyin yiyen amip' 16 aylık çocuğu öldürdü

Halk sokaklara indi, belediye başkanının evini basıp ateşe verdiler

İspanya Kargo Gönderimi

Avrupa Parlamentosu'ndan, AB'ye katılım süreci ile ilgili skandal Türkiye raporu

"Sessiz katil" olarak biliniyor, tek bir lokması hasta ediyor

Ticaret Bakanlığı ve MSB'den "İsrail ile silah ticareti yapıldığı" iddialarına ilişkin peş peşe açıklamalar

Cübbeli Ahmet kalp krizi geçirdi

Bünyamin Çiftçi’den miting gibi açık hava toplantısı

İnternette bebek satışı yapan siteler için Aile Bakanlığı harekete geçti

Çamlıçataklılar iftarda buluştu: Yan yana durmaktan başka şansımız yok

Kuzey Afrika'dan Türkiye'ye çöl tozu geliyor

Bayram ikramiyeleri ödenme tarihleri belli oldu

Seçim güvenliği için 594 bin personel görev yapacak

İşsizlik rakamları açıklandı

Kocaeli' de 30 bin araç kapasiteli otoparklar ve 3 bin 500 Tır kapasiteli otoparklar inşa edilecek

Büyük Kocaeli Mitingi’ne davet

Tutuş, "Bahane değil, çözüm üreteceğiz”

AK Parti Kocaeli’ de, Erdoğan heyecanı

Türkiye İşçi Partisi, Hatay'da Gökhan Zan'ın adaylığını geri çekti

Türkiye Komünist Partisi'nden Gebze'de halk buluşması! "Zübüklerden Kurtuluyoruz"

(BTP) Genel Başkanı Hüseyin Baş “Hem inançlıyım, hem ultra Atatürkçüyüm. Bu bazılarını rahatsız ediyor”

Erdoğan'ın "Son seçimim" açıklamasına, Bahçeli'den "Ayrılamazsın. Türk milletini yalnız bırakamazsın.''

Elindeki son anketi paylaşan Kurum, 4 partinin seçmenine "Bana oy verin" çağrısı yaptı

CHP Başiskele Belediye Başkan Adayı Anıl Acurman, Saadet Başiskele adayı Zafer Mutlu’nun eleştirilerine cevap verdi

YRP Kocaeli’de istifa

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Benzin ve motorin fiyatları

Dolar bugün ne kadar?

Serbest piyasada güncel altın satış fiyatları

Benzin ve motorin fiyatları

Dolar bugün ne kadar?

Benzin ve motorin fiyatları

SGK'dan ölüm aylığı alan 3,3 milyon hak sahibine promosyon ödenecek

Dubai’de Şirket Kurmak İçin Yurtdışı Atılım ile Benzersiz Fırsatlar

KBSL Play-Off: İzmit Belediyespor: 75 - Galatasaray: 78

Nijeryalı Lawal ilk kez Yeşil - Siyahlı formayı giydi

Kocaelispor, pazar günü stadyumda çalışacak

Durul, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’a forma hediye etti

KOCAELİSPOR'UN 30. ve 31.HAFTA TAKVİMİ BELLİ OLDU

TFF 2. Lig: Belediye Derincespor: 4 - Fethiyespor: 1

Çayırova Belediyesi, Pizza Lazza Haremspor’u mağlup etti

KBSL Play-Off: İzmit Belediyespor: 64 - Galatasaray: 90

Yenikent’e yeni saha

Başakşehir ile özel maç oynayacağız

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 30 26 1 3 48 81
2.Fenerbahçe 30 25 1 4 54 79
3.Trabzonspor 30 15 11 4 11 49
4.Beşiktaş 30 14 12 4 4 46
5.Kasımpaşa 30 12 11 7 -2 43
6.İstanbul Başakşehir 30 12 12 6 3 42
7.Rizespor 30 12 12 6 -11 42
8.Antalyaspor 30 10 9 11 2 41
9.Adana Demirspor 30 9 9 12 7 39
10.Alanyaspor 30 9 9 12 -4 39
11.Sivasspor 30 9 10 11 -7 38
12.Samsunspor 30 10 14 6 -6 36
13.Kayserispor 30 10 11 9 -7 36
14.Ankaragücü 30 7 11 12 -3 33
15.Hatayspor 30 7 11 12 -4 33
16.Konyaspor 30 7 11 12 -11 33
17.Gazişehir Gaziantep 30 8 15 7 -10 31
18.Fatih Karagümrük 30 7 14 9 -4 30
19.Pendikspor 30 7 15 8 -27 29
20.İstanbulspor 30 3 20 7 -33 13

YAZARLAR