'Rusya Ermenistan’da büyük bir değişime karşı'

ABD’nin eski Avrupa-Avrasya ilişkilerinden sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Matthew Bryza, Ermenistan’da yapılacak erken seçimleri Başbakan Nikol Paşinyan'ın kazanacağı tahmininde bulunarak, "Ancak Rusya Ermenistan’da büyük bir değişime karşı." dedi.

Matthew Bryza, Ermenistan parlamentosunda yapılan başbakanlık seçiminden sonuç çıkmaması nedeniyle ülkede aralık ayında yapılması planlanan erken seçimler ve etkilerine ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Bryza, ülkeyi erken seçimlere götürmek için 16 Ekim'de görevinden istifa eden Paşinyan’ın zor zamanda büyük siyasi beceri gösterdiğini belirtti.

Paşinyan’ın henüz ülkedeki siyasi elitlerin gücünü arkasına alamadığını söyleyen Bryza, ancak halkın manevi desteğini aldığını vurguladı.

Bryza, erken seçim kararının siyasi kriz yaşayan Ermenistan için iyi sonuçlar getirebileceğini ifade ederek, Cumhuriyetçi Parti, Moskova yanlıları ve ülkedeki siyasi elitlerin Paşinyan'ın bu hamlesine karşı çıktığı ortamda Ermenistan halkının bu fırsatı iyi değerlendirceğini savundu.

Paşinyan’ın seçimi kazanmak için büyük risk aldığını belirten Bryza, parlamentodaki başbakanlık seçimini ufak bir farkla kazandığı ve erken seçimlerde tekrardan seçilememe ihtimalini de hatırlattı.

"Paşinyan'ın desteğe ihtiyacı olacak"

Bryza, Ermenistan’da adil ve tarafsız bir seçim olursa Paşinyan’ın kazanabileceğini savunarak, “Paşinyan’ın seçimleri kazanması halinde Ermenistan’daki iç siyasi dengeler değişecektir. Belki onun zaferi Moskova yanlıları ve içerideki muhalifler tarafından protesto edilecektir ancak Paşinyan arkasındaki manevi güçle Ermenistan siyasetinde büyük reformlara imza atacak.” dedi.

Ermenistan’ın siyasi geleceğini tahmin etmenin çok zor olduğu yorumunu yapan Bryza, Paşinyan’ın köklü reformlara başlaması halinde desteğe ihtiyaç duyacağı ve Türkiye’nin bu desteği sağlayabileceğini öne sürdü.

Öte yandan Bryza, Tacikistan’da düzenlenen Bağımsız Devletler Topluluğu Zirvesi’nde Başbakan Paşinyan’ın Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya gelmesini, Dağlık Karabağ sorunun çözümü açısından önemli bir adım olarak yorumladı.

Byrza, Rusya'nın Ermenistan'daki değişim sürecine müdahil olmasının mümkün olduğunu belirterek, "Ancak Rusya Ermenistan’da büyük bir değişime karşı" dedi.

Rusların Ermenistan’a müdahalelerinde dikkatli olmaları gerektiğinin altını çizen Byrza, Ermenistan’da başta enerji piyasası ve banka sektörü olmak üzere büyük ekonomik yatırımların Rusların kontrolünde olduğunu söyledi.

"Batı ile ilişkisi seçimlerden sonra daha net hale gelebilir"

Byrza, Rusların sahip olduğu bu ekonomik güçle ülkedeki siyasi elitleri de kontrol ettiğine değinerek, “Ruslar, ekonomik güç kullanarak Ermenistan'a yön vermek isteyebilirler. Ancak şuna inanıyorum, Paşinyan da Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan ve diğer bütün siyasetçiler gibi bağımsız olmak isteyecektir.” dedi.

Batı dünyasının Paşinyan’ın Ermenistan’daki demokrasiyi güçlendirme çabalarını desteklediğini ifade eden Bryza, Paşinyan’ın Batı ile ilişkisinin seçimlerden sonra daha net hale geleceğini söyledi.

Byrza, Batılı devletlerin Paşinyan’a çok fazla destek vermeyeceğini belirterek, “Batılı ülkeler onu çok fazla desteklerse, Paşinyan’ın onların siyasi kuklası olduğu izlenimi öne çıkabilir. Batı onu sadece doğru yaptığı işler için destekleyecektir.” dedi.

“Ermeniler Rusya’yı koruyucu olarak görüyor”

Byrza, Ermenistan’ın Rusya ile birçok ortak noktasının bulunduğunu belirterek, şöyle devam etti:

“Ermenistan’ın sınır muhafızları, Rusya’nın sınır muhafızlarının emri altında. Ermenistan hava sahası Rusya’nın hava sahasıyla bağlantılı. Ermenistan’ın Rusya’dan uzaklaşıp uzaklaşmayacağını görmek için zamana ihtiyacımız var. Ancak şunu söyleyebilirim, birçok Ermeni hala Rusya’yı dış tehlikelere karşı bir koruyucu olarak görüyor. Rusya Ermenileri kontrol etmeye çalışsa da tarihte birçok kez onları korumuştur.”

Ermenistan’ın önünde çoklu bir dış politika gündemi olduğunu ifade eden Byrza, gelecek dönemde Ermenistan siyasetinde Rusya’nın ana aktör olacağını dile getirdi. Byrza, Ermenilerin Türkiye dahil olmak üzere diğer ülkelerle bağlantı kurmak istediği değerlendirmesinde bulundu.

İktidarın değişim süreci

Ermenistan’da 13 Nisan’da parlamentoda yapılan başbakanlık seçimlerine Cumhuriyetçi ve Taşnak partileri eski Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın aday gösterdi. Ancak buna karşın liberal siyasi güçlerin oluşturduğu Elk (Çıkış) koalisyonu üyesi milletvekili Nikol Paşinyan önderlediğinde ülkede Sarkisyan karşıtı gösteriler başladı.

Sarkisyan 10 yıl boyunca cumhurbaşkanlığı görevini yürüttüğü Ermenistan’da tüm yetkileri kendisinde toplayacak şekilde 17 Nisan’da parlamentodaki Cumhuriyetçi ve Taşnak partilerinin oylarıyla başbakan seçildi.

Kısa zamanda ülkenin tamamına yayılan gösterilerde protestocular resmi kurumları kuşattı.

Gösterilerin artarak devam etmesi üzerine Sarkisyan 23 Nisan’da istifa etti.

Paşinyan daha sonra parlamentoda yapılan oylamada başbakan seçildi.

Ermenistan Başbakanı Paşinyan, muhalefet partilerinin erken seçimi engelleyen kararı kabul etmesiyle ülkeyi erken seçimlere götürmek üzere 16 Ekim’de görevinden istifa etti.

Aralık ayında yapılması planlanan erken seçimlere kadar Paşinyan başbakanlık görevini vekaleten yürütüyor.

Paşinyan'ın seçimlerde mecliste çoğunluğu oluşturacak desteği sağlaması halinde, eski yönetimin devlet kurumları ve ekonomik yapıdaki uzantılarına karşı geniş bir tasfiye hareketine girişmesi bekleniyor.

Geleneksel Ermeni siyasi elitleriyle oldukça yakın ilişkilere sahip Rusya'nın, Paşinyan karşısında nasıl bir tedbir alacağı ise merak konusu olmaya devam ediyor.(AA)