Portekiz sandıkta siyasi ve ekonomik istikrarın devamını arıyor

Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında son 4 yılda gösterdiği siyasi ve ekonomik istikrarla iyi bir çıkış yakalayan Portekiz, pazar günü genel seçime gidiyor.

Sosyalist lider Antonio Costa'nın başbakanlığında Kasım 2015'te kurulan azınlık hükümetine rağmen istikrarlı bir çıkış gösteren Portekiz'de anketler pazar günkü seçimlerde Sosyalist Parti'yi (PS) açık favori gösteriyor.

Başbakan ve PS lideri Antonio Costa, seçim kampanyalarında komşu ülke İspanya'daki siyasi istikrarsızlığa işaret ederek, Portekizlilerin aynı hataya düşmemesi gerektiği uyarısında bulundu.

6 Ekim'de sandık başına gidecek Portekizlilerden daha geniş kapsamlı bir destek isteyen Costa, "İstikrarlı bir 4 yıl geçirdik ve İspanya 4 yılda dördüncü seçimini yapacak. Biz gelecekte böyle bir şey yaşamamalıyız." ifadelerini kullandı.

Son yayımlanan anket sonuçları seçimlerin galibinin önemli bir farkla PS olacağı konusunda birleşse de sosyalistlerin tek başına iktidara gelecek çoğunluğu elde etmesinin zor olacağı tahminleri yapılıyor.

Portekiz'de 230 sandalyeli mecliste 2015'teki seçimlerde çıkardığı 86 milletvekili ile ikinci büyük parti olan PS'nin bu seçimlerde milletvekili sayısını 115'e (meclis çoğunluğu için 116 gerekiyor) çıkarması bekleniyor.

Portekiz'de "imkansız" gibi gösterilen sol ittifakı kurmayı başaran Costa'nın, son 4 yılda dış destek aldığı Komünist Parti (PCP) ve Sol Blok (BE) partilerine pazar günkü seçimlerin ardından ihtiyaç duymayabileceği ya da en azından elini çok daha güçlendireceği öngörülerinde bulunuluyor.

PS'nin en güçlü rakibi olan ve mevcut durumda mecliste en çok milletvekiline sahip merkez sağ görüşlü Sosyal Demokrat Parti'nin (PSD) ise bu seçimlerde ciddi oy kaybına uğrayacağı tahmin ediliyor.

Portekiz meclisinde aşırı sağa yer yok

Bu arada Portekiz, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında aşırı sağın en güçsüz olduğu ülkelerden biri olarak dikkati çekiyor.

AB ülkeleri arasında, İngiltere ve İrlanda sayılmazsa, Malta ve Lüksemburg ile birlikte aşırı sağın mecliste temsil edilmediği ülkelerden biri de Portekiz olarak biliniyor.

Faşist rejimin 41 yıl ülkeyi yönetmesinin ardından 1974'teki devrimle demokrasiye geçen Portekiz'de, mevcut durumda aşırı sağ görüşlü iki siyasi partinin (PNR ve Chega) oy oranı da yüzde 1'in altında bulunuyor.

Portekiz'in düzelen ekonomisi ve çözüm bekleyen sorunları

2008-2014 arasında yaşadığı ekonomik krizden çıkmak için Troyka'dan (Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası, Uluslararası Para Fonu) 78 milyar avroluk finans yardımı alan Portekiz, geçmiş PSD hükümeti döneminde (2011-2015) art arda 3 yıl ekonomik küçülme yaşamıştı.

Son yıllarda ekonomisini düzelten ve AB ortalamasının üzerinde büyüme kaydeden Portekiz, 2017'de yüzde 3,5, 2018'de yüzde 2,4 büyüdü.

Son seçimlerin olduğu 2015'te yüzde 12 düzeyinde olan işsizlik oranını yüzde 6,3'e indiren Portekiz, aynı zamanda 2014'te yüzde 7'yi geçen bütçe açığının Gayri Safi Milli Hasıla'ya (GSMH) oranını 2018'de yüzde 0,4'e düşürdü.

Buna rağmen asgari ücreti 600 avro ile AB ülkeleri arasında en alt sıralarda olan Portekiz'de yeni hükümet, bir taraftan ekonomik büyümenin devamlılığını sağlamak diğer yandan da Brexit'in olumsuz etkilerini en aza indirmenin yollarını arayacak.

Aynı zamanda 44 yaş ortalamasıyla yaşlı bir nüfusa sahip olunması, kırsal kesimlerin sürekli göç vermesi ve yolsuzlukla mücadele de yeni hükümetin çözüm bulmasını gerektiren diğer sorunlar olarak öne çıkıyor.

Kamu borcunun GSMH'ye oranı 2018 yılına göre yüzde 121,5 ile çok yüksek olan Portekiz'de kişi başına düşen milli gelir ise 19 bin 600 avro.

Türkiye-Portekiz ilişkileri

Diğer yandan Türkiye'nin Lizbon Büyükelçiliğinden alınan bilgilere göre, Türkiye-Portekiz ikili ilişkileri, son yıllarda "gözle görülür şekilde" ivme kazandı.

Türkiye'nin AB üyeliğine destek verilmesi hususunda Portekiz'de "partiler üstü bir uzlaşı olduğunu" belirten yetkililer, "mükemmel bir seyir izleyen ikili siyasi ilişkiler kapsamında 2012'den bu yana çeşitli alanlarda 16 ikili anlaşma imzalandığını" kaydetti.

2000'de 275 milyon dolar seviyesinde olan ikili ticaret hacmi 2018'de 1,8 milyar dolara çıkartılırken, Türkiye'de faaliyet gösteren Portekiz firmalarının ve Portekiz'e yatırım yapan Türk firmalarının sayılarının da arttığı vurgulandı.

Ayrıca Portekiz'de 2012'de yürürlüğe giren, ülkeye belli miktarda yatırım yapan yabancılara ikamet ve vatandaşlık veren "Golden Visa" (Altın Vize) uygulamasından yararlanan Türklerin sayısında kayda değer artış yaşandığı ifade edildi.

Mevcut durumda Türk Hava Yollarının (THY) Lizbon'a günde iki seferi ve Porto'ya düzenli doğrudan uçuşları bulunuyor.

Portekiz'de rakamlarla genel seçim

Akdeniz'in batı ucunda bulunan yaklaşık 10 milyon 300 bin nüfuslu Portekiz'de 230 sandalyeli meclise girecek milletvekillerini seçmek için 9,6 milyon seçmen oy kullanmaya çağrıldı.

Başkent Lizbon (47) ve kuzeydeki Porto (39) kenti en fazla milletvekili çıkartan kentler olurken, 4 milletvekili de yurt dışında yaşayan Portekizliler tarafından seçiliyor.

Ülkede 2015'te yapılan son seçimlerde oy kullanma oranı yüzde 56'da kalırken, bu oranın pazar günkü seçimlerde de çok fazla değişmesi beklenmiyor.

Seçimlere 21 siyasi parti katılırken, bunlardan 6'sının meclise girme olasılığı bulunuyor.

Bu 6 siyasi partinin başbakan adayları ise şöyle sıralanıyor: Sosyalist Parti (PS)/Antonio Costa, Sosyal Demokrat Parti (PSD)/Rui Rio, Sol Blok (BE)/Catarina Martins, Halk Partisi (PP)/Assunçao Cristas, Komünist Parti (PCP)/Jeronimo de Sousa, Kişiler-Hayvanlar-Doğa (PAN)/Andre Silva

2015 yılındaki seçimlerin ardından 230 sandalyeli meclisin dağılımı: PaF (PSD ve PP ittifakı) 102 (yüzde 36,86), PS 86 (yüzde 32,31), BE 19 (yüzde 10,19), PCP 17 (yüzde 8,25), PSD 5 (yüzde 1,50), PAN 1 (yüzde 1,39).

Pazar günkü seçimler öncesi Eurosondagem şirketinin yayımladığı anket sonuçlarına göre PS 115, PSD 66, BE 19, CDU (PCP ile Yeşiller ittifakı) 14, PP 10 ve PAN 6 sandalye elde edecek.

AA