Netanyahu’nun dokunulmazlık hayalinin gerçekleşmesi zor görünüyor

İsrail Başsavcısı Avichai Mandelblit’in 3 ayrı yolsuzluk dosyası nedeniyle hakkında dava açılmasına karar verdiği  İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun İsrail Meclisine dokunulmazlık başvurusu yapması için tanınan sürede geri sayım başladı.

Başsavcı Mandelblit, Netanyahu hakkında hazırladığı iddianameyi 2 Aralık Pazartesi İsrail Meclis Başkanı Yuli-Yoel Edelstein’e gönderdi.

Bu adımın ardından Netanyahu'nun istemesi halinde dokunulmazlık başvurusunu en geç 1 Ocak 2020’ye kadar Meclise yapması gerekiyor.

Netanyahu dokunulmazlık başvurusu yapıp yapmayacağına ilişkin henüz rengini belli etmese de İsrail Meclisinin olası başvuruyu kabul etmesi zor görünüyor.

Meclisteki denge Netanyahu’nun aleyhine

İsrail’de 17 Eylül’de yapılan erken seçimlerde Netanyahu’nun partisi Likud, oy kaybederek ikinci sıraya geriledi.

Netanyahu’nun rakibi Benny Gantz’ın liderliğindeki Mavi-Beyaz İttifakı ise az bir farkla birinci parti oldu. Likud’un başını çektiği 4 sağ parti 55 milletvekili çıkarırken, sol blok ise 44’te kaldı.

İsrail vatandaşı Filistinlileri temsil eden partilerin oluşturduğu Ortak Arap Listesi Bloku 13, Netanyahu’nun eski ortağı Avigdor Liberman’ın partisi İsrail Evimiz ise 8 milletvekiliyle 120 sandalyeli Mecliste yerini aldı.

Netanyahu, dokunulmazlık başvurusu yapsa dahi Meclisteki oylamanın kabul edilmesi için gerekli 61 milletvekilinin desteğini alması imkan dahilinde görünmüyor.

Zira Netanyahu liderliğindeki Likud’un 32, ona destek veren sağ partilerden Şas’ın 9, Birleşik Tevrat ve Yemina (Sağ) İttifakı’nın 7’şer milletvekili bulunuyor.

Tüm sağ partiler Netanyahu’nun dokunulmazlık başvurusuna evet oyu verse bile bu sayı 55’te kalıyor.

Bu nedenle dokunulmazlık hayalini gerçeğe dönüştürmek için Netanyahu’nun sağ partilerin dışında diğer partilerin de kapısını çalması gerekiyor.

Kilit roldeki Liberman, Netanyahu’ya dokunulmazlık verilmesine sıcak bakmıyor

Netanyahu’nun dokunulmazlık zırhını giyebilmesi için kapısını çalabileceği isimlerin başında eski Savunma Bakanı Avigdor Liberman geliyor.

Liberman, hem 9 Nisan hem 17 Eylül’deki erken seçimlerin ardından partisinin koalisyon görüşmelerinde kilit role sahip olması nedeniyle Netanyahu’nun hükümet kurmasını engelleyen isim olarak öne çıkıyor.

Koalisyon görüşmelerinde de olduğu gibi Netanyahu’nun dokunulmazlık başvurusunun kabul edilmesi için Liberman’ın partisi İsrail Evimiz kilit role sahip.

Liberman’ın partisi evet oyu verirse Netanyahu’nun olası dokunulmazlık başvurusu Meclisten geçebilir. Ancak geçen hafta yaptığı açıklamada Liberman, Netanyahu’nun Mecliste değil mahkemede aklanması gerektiğini söyleyerek, İsrail Başbakanı'nın dokunulmazlık başvurusu yapması halinde bu başvuruyu desteklemeyeceğinin sinyalini verdi.

Mavi-Beyaz ve Ortak Arap Listesi Blokunun yanı sıra 6 milletvekili olan İşçi Partisi ve 4 milletvekiline sahip Demokratik Birlik İttifakı’nın da Netanyahu’ya dokunulmazlık verilmesine karşı olduğu biliniyor.

Bu nedenle Netanyahu’nun başvurması halinde dokunulmazlık almasına neredeyse imkansız gözüyle bakılıyor.

Netanyahu’ya dokunulmazlık verilmezse ne olacak?

Başbakan Netanyahu, kendisine tanınan 30 günlük süre içinde dokunulmazlık başvurusu yapacak mı bu henüz bilinmiyor ama Meclisin böyle bir talep karşısında kararını vermesi, ülkede koalisyonun kurulamaması ve erken seçim ihtimali nedeniyle uzun zaman alabilir.

Nitekim hükümetin kurulamaması nedeniyle Mecliste Netanyahu'nun dokunulmazlık talebini görüşecek İçişleri Komisyonu da oluşturulamıyor. Söz konusu komisyonun oluşturulabilmesi için ülkede önce hükümetin kurulması gerekiyor.

İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, 17 Eylül'deki erken seçimlerin ardından Netanyahu ve Mavi-Beyaz İttifakı lideri Benny Gantz'ın başarısız olması üzerine hükümeti kurma görevini 21 Kasım'da Meclise vermişti.

Meclis, 11 Aralık'a kadar hükümeti kurması için bir milletvekili üzerinde anlaşamazsa ülke 1 yıl içinde 3. kez seçime gidecek. Seçim kararı alınırsa, bunun en geç 90 gün içinde yapılması gerekiyor. Böylelikle seçmenlerin, en geç Mart 2020’de sandık başına gitmesi bekleniyor.

Bu muhtemel seçimin ardından hükümet kurulursa, Meclis veya oluşturulacak İçişleri Komisyonu, Netanyahu'nun dokunulmazlık başvurusuna ilişkin kararını verecek.

Meclis, dokunulmazlık kararı verirse Netanyahu hakkında dava açılamayacak. Ancak, Netanyahu'nun dokunulmazlık talebi geri çevrilse dahi İsrail Başbakanı hakkındaki davanın en erken Mayıs 2020'de açılabileceği öngörülüyor.

Netanyahu başbakanlık görevini sürdürecek

İsrail'deki yasalar gereği hakkında dava açılsa bile başbakan suçlu bulunana kadar görevinde kalma hakkına sahip. Bu nedenle Netanyahu'nun başbakanlık görevini şu an için bırakmasını gerektirecek bir durum bulunmuyor.

Meclisin olası dokunulmazlık başvurusunu geri çevirmesi halinde Netanyahu, görevdeyken hakkında ceza davası açılacak ilk İsrail Başbakanı olarak tarihe geçebilir.

Kendisini kurtarmak için bölgeyi ateşe atabilir

Dokunulmazlık zırhını giyerek yargılanmaktan kurtulma hayalini gerçekleştirmesi için Netanyahu’nun önünde bir seçenek daha var; o da erken seçim.

Meclis, 11 Aralık’a kadar koalisyon hükümetini kuracak bir isim üzerinde anlaşamazsa İsrail yeniden erken seçime gidecek.

Olası erken seçimi kazanmaktan başka çaresi olmayan Netanyahu, ülkede artan sağ seçmenin oyunu almak için bölgeyi ateşe atabilir.

Önceki seçimlerde bunun işaretini veren Netanyahu, sağ seçmenin desteğini elde etmek için işgal altındaki Batı Şeria’da yer alan Ürdün Vadisi ve yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerini İsrail’e “ilhak” edebilir.

Bu iki adım sağ seçmenin Netanyahu’ya desteğini artırabilir ve partisi muhtemel erken seçimden galip ayrılabilir. Ancak bu iki adımın bölgedeki gerginliği daha da artıracağı ve olası yeni krizlere kapı aralayacağı yorumu yapılıyor.

Netanyahu, 9 Nisan’daki seçimlerden önce Batı Şeria’daki yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerini, 17 Eylül’deki seçimlerin kampanya sürecinde de Ürdün Vadisi’ni İsrail’e "ilhak etme" vaadinde bulunmuştu.

Netanyahu hakkındaki dosyalar

İsrail Başsavcısı Avichai Mandelblit, 21 Kasım'da 3 ayrı yolsuzluk dosyası nedeniyle Başbakan Netanyahu hakkında dava açmaya karar verdiğini açıklamıştı.

Bunlardan "4000 numaralı" telekomünikasyon yolsuzluğu soruşturması kapsamında Netanyahu, Shaul Elovictch'in sahibi olduğu "Bezeq" medya şirketine ait "Walla News" adlı internet sitesinde, ailesi lehine haberlere yer verilmesi karşılığında söz konusu şirkete 276 milyon dolar değerinde mali imtiyaz sağlamakla suçlanıyor.

"1000 numaralı" dosyada ise Netanyahu'nun 2007-2016 yıllarında iş adamlarından "hediye" adı altında 283 bin dolar değerinde puro, şampanya, mücevher ve uçak bileti aldığı iddia ediliyor.

"2000 numaralı dosyada da Netanyahu hakkında, "rüşvet aldığı, yolsuzluk yaptığı ve güveni kötüye kullandığı" yönünde suçlamalar yer alıyor.

Mandelblit, söz konusu dosyalara ilişkin kararını vermeden önce ekim ayı başında dört gün boyunca Netanyahu'nun avukatlarını dinlemişti.

AA