İzmir Multipl Skleroz (MS) Derneği Başkanı Prof. Dr. Egemen İdiman, , Türkiye'yi ve dünyayı saran Kovid-19 salgını sırasında bağışıklık sistemi rahatsızlığı olan MS hastalarından bu süreçte ne yapmaları gerektiğine dair çok sayıda soru aldıklarını ifade etti. 

Bu süreçte MS hastalarının en fazla "Kovid-19'un MS tablosu üzerindeki olumsuz etkileri olup olmadığı, atak geçirip geçirmeyecekleri, kullanmakta oldukları bağışıklık düzenleyici ve baskılayıcı ilaçların Kovid-19 riskini arttırıp artırmayacağı" yönünde endişelerinin bulunduğunu belirten İdiman, MS hastalarının da öncelikle herkes gibi hijyen ve korunma tedbirlerine sıkı bir şekilde uyması gerektiğini söyledi.

İdiman, iyi beslenme, bol su içme, yeterli uyku ve evde kalmanın büyük önem taşıdığını belirterek, MS hastalarının kendilerine önerilen ve öğretilen egzersizleri mutlaka yapmaları gerektiğini dile getirdi.

MS hastalığını tedavi etmeye çalışan hekimler olarak kendi deneyimlerini birleştirdiklerini, dünyadaki güvenilir bilimsel kaynaklardan aldıkları verileri hastaları ile paylaştıklarını ifade eden İdiman, şunları kaydetti:

"Hastalarımıza riskli ilaçlar, ertelenmesi gereken ilaçlar, dikkat edilmesi gereken durumlar, bu olay başlangıcından önceki klinik tabloları temelinde ilaç kullanımının monitörizasyonu konusunda bilgi veriyoruz. Kendilerine hekimlerine danışmadan ilaçlarını kesmemelerini, ilaç kesiminin hastalık alevlenmesi ya da ilerlemesi üzerine olumsuz etkileri olabileceğini belirtiyoruz. Bu dönemde atak geçiren hastaların hafif ataklarını ilaçsız atlatabilmeleri için yatak istirahati gerektiğini ancak ağır ataklarda kortizon kullanmak zorunda kalabileceğimizi belirtiyoruz. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı ve İI Bilimsel Kurulları tarafından ifade edilen Kovid-19 hastaneleri dışındaki hastanelere başvurmaları gerektiğini söylüyoruz. Hem hastalarımızı korumak hem de Kovid-19 salgını nedeniyle canları pahasına çalışan sağlık personelinin yükünü artırmamaya çalışıyoruz."

"Kovid-19 nedeniyle atak geçiren MS'li hasta yok"

Hastalarının aklına takılan her durumda mutlaka doktorlarına danışmaları gerektiğini vurgulayan İdiman, "Türkiye'de Kovid-19 pozitif MS hastaları var ancak bugüne dek Kovid-19 nedeniyle atak geçiren hastamız yok. Bu dönemde gerekmedikçe ilaçlarını kesmiyor, değiştirmiyoruz. Tüm dünyada olduğu gibi bu hastalar kayda geçiriliyor, deneyimler doğrultusunda kılavuzlar hazırlanıyor ve sık sık güncelleniyor. Salgın sonu döneme ulaşmayı bütün dünyada olduğu gibi biz de umutla bekliyoruz." diye konuştu.

"Kırmızı et tüketin"

Prof. Dr. Egemen İdiman, bütün bağışıklık sistemi hastalıklarında D vitamininin normal ya da normalin hafifçe üstünde olması, ağırlıklı Akdeniz diyeti önerilen MS hastalarının B12 vitamin düzeyi ve demir düzeylerinin normal değerlerde tutulması için haftada 2 gün kırmızı etin de diyetlerine eklenmesi gerektiğini belirtti.

Çalışan MS hastalarının koronavirüs sürecinde, gerek rahatsızlıkları gerekse kullandıkları ilaçlar nedeniyle izinli olmaları gerektiğini dile getiren İdiman, sigara kullanımının MS ataklarını arttırdığını ve hastalık ilerlemesine yol açtığını belirterek, özellikle akciğeri tutan koronavirüs enfeksiyonu nedeniyle sigaranın mutlaka bırakılması gerektiğini sözlerine ekledi.    

AA