Mahathir'in 'altına endeksli para birimi' planı ekonomistlerin gündeminde

Malezya Başbakanı Mahathir Muhammed'in Japonya'nın başkenti Tokyo'da düzenlenen "25. Uluslararası Asya'nın Geleceği Konferansı"nda yaptığı konuşmada gündeme getirdiği "Güneydoğu Asya ülkeleri arasında ticaret için altına endeksli ortak para birimi kullanılması" önerisi dünya genelinde ekonomistler tarafından tartışılıyor.

Başbakan Mahathir'in altına endeksli ortak para birimi teklifi, çok sayıda ekonomistin dikkatini çekti.

Uluslararası basında yer alan çeşitli analizlerde Mahathir'in açıklamaları, "para spekülatörlerine karşı ciddi bir hamle" ve "dolar tuzağından kaçış planı" olarak nitelendirildi.

Doların uluslararası ticarette tekelleşmesine yönelik eleştirileriyle bilinen ABD'li ekonomist Steve Hanke, geçen hafta Forbes dergisinde kaleme aldığı yazıda Mahathir'in "altın endeksi" teklifinin son derece önemli olduğunu belirtti.

Döviz ticareti spekülasyonunu Mahathir'in ilk olarak 1997 ve 1998'deki Asya finansal krizi döneminde tecrübe ettiğini hatırlatan Hanke, "Mahathir o yıllarda döviz spekülatörlerine, özellikle George Soros'a sert tepki vermişti. Ardından hükümet 1 Eylül 1998'de, Malezya ringgitinin değerini korumak için sermaye kontrolü kararı almış ve döviz ticaretini durdurma planını açıklamıştı." ifadesini kullandı.

Hanke, altına endeksli para biriminin Malezya için ABD doları tuzağından "büyük kaçış planı" olacağının altını çizerek, "İran, Türkiye, Rusya gibi ülkeler de altını tercih ederek Malezya'nın yolundan gidebilir. Böylece önemli bir altın bloku kurulmuş olur." fikrini savundu.

"Mahathir, altın endeksinin avantajlarını biliyor"

Ekonomist Adam Garrie, Eurasia Future isimli düşünce kuruluşunun sitesindeki makalesinde, Mahathir'in söz konusu teklifinin risk taşıyabileceğini belirterek, "2000'li yılların başında Libya lideri Muammer Kaddafi de Afrika ülkeleri arasında değeri altına endeksli ortak para birimi teklifinde bulunmuştu. Herkesin ittifak ettiği üzere 2011'de ABD, İngiltere ve Fransa'nın Libya'yı yok etme hamlesi, bu ülkelerin altın endeksine karşı durmasının bir parçasıydı." ifadesini kullandı.

Mahathir'in tecrübeli bir siyasetçi olarak altın endeksinin getireceği avantajları bildiğini vurgulayan Garrie, "Bu söylemler her ne kadar sözlü bir teklif olsa da Asya'nın genç liderleri Mahathir'in çağrısına kulak vermeli ve bu planın gerçekleşmesi için çalışmalıdır." dedi.

Garrie, altının dövizden farklı olarak hiçbir ülke tarafından kontrol edilmediğini ve kolayca manipüle edilemeyeceğini savunarak, "Altın endeksiyle ticaret yapılan bir dünyanın dengesi, iki ülke veya bir grup ülkeler arasında vuku bulan ticaret savaşlarından ötürü sarsılmayacaktır." görüşünü paylaştı.

"Altına endeksli para birimine Türkiye de dahil olabilir"

Malezya Parasal Adalet Hareketi Başkanı Prof. Ahmed Kamil Mydin Meera, Başbakan Mahathir'in altına endeksli ortak para birimi planına ilişkin 

Mahathir'in döviz ticareti manipülasyonlarına karşı buna benzer bir teklifi Asya finansal krizi zamanında da yaptığını hatırlatan Ahmed, şu görüşleri aktardı:

"Asya krizi, spekülatörlerin Tayland'ın para birimine saldırmasıyla başlamıştı. Kısa süre sonra yatırımcılar ellerindeki Malezya ringgitlerini satarak ülkenin para değerinin dolar karşısında düşmesine sebep oldu. Birçok Asya ülkesi bu kriz karşısında Uluslararası Para Fonundan (IMF) yardım alarak borçlarını öderken o dönemde başbakan olan Mahathir, IMF'ye gitmeyi reddetti. Malezya ringgitinin değerini korumak için ringgitin kur değerini dolar karşısında 3,8'e sabitleme kararı alarak döviz spekülatörlerine karşı hamlede bulundu. Mahathir, döviz ticaretinin kötü yüzünü o dönemde anlamıştı."

Ahmed, küresel çıkarları savunanların Mahathir'in altına endeksli para birimi planını durdurmak isteyeceğini vurgulayarak "Devir artık değişti. Dünya, mevcut itibari para sisteminin sürdürülebilir olmadığını anladı. Belki ABD Başkanı Donald Trump bile ülkesini altına yönlendirebilir. Rusya Merkez Bankası halihazırda altına endeksli kripto para çıkarmayı hedefliyor. Çin de geçen sene, petrol ticaretinde doların tekelini kırmak için altına endeksli petrol sözleşmesini başlattı." şeklinde konuştu.

Türkiye'nin de yakın zamanda döviz krizi yaşamış bir ülke olarak "Bu alanda Malezya ile birlikte hareket edip edemeyeceği" sorusuna Ahmed, "İki ülkenin de yerel para birimi son zamanlarda dolar karşısında değer kaybına uğradı. Her iki ülkeden mevcut dünya düzenine eleştiriler geliyor. Dolayısıyla altına endeksli ortak para birimi planına Türkiye de dahil olabilir." cevabını verdi.

Geçen ay düzenlenen konferansta uluslararası ekonomik sisteme ve dünya düzenine eleştirilerde bulunan Mahathir, mevcut dünya düzeninin huzur getirmediğini, yeni uluslararası düzene ihtiyaç olduğunu vurgulamıştı.

Mahathir, mevcut küresel ekonomik sistemde döviz ticaretinin "ahlaksız ve manipülatif" bir uygulama olduğunu dile getirmiş, daha adil bir uluslararası ticaret yöntemi olarak altına endeksli para birimi kullanılmasının uygun olacağını belirtmişti.

Ortak para biriminin Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ülkeleri arasında ticarete mahsus kullanılabileceğini öngören Malezya lideri, "An itibarıyla ABD dolarına bağlıyız, fakat dolar sabit değil. Bizim sunduğumuz para birimi altına endeksli olacak, çünkü altının değeri daha sabit." demişti.

Mahathir, karşılıklı ticarette altına endeksli ortak para birimi kullanılmasının, bölge ülkelerinin döviz kuru değerinin ABD dolarına değil ülkelerin kendi performanslarına bağlı olarak belirlenmesini sağlayacağının altını çizmişti. 

AA