• BIST 100

    8986,9%2,05
  • DOLAR

    32,32% 0,24
  • EURO

    35,02% -0,26
  • GRAM ALTIN

    2282,40% 0,23
  • Ç. ALTIN

    3847,12% -0,20

Kazakistan'da Tokayev dönemi

Seçim sonucunda oluşan yeni idari erkle Kazakistan’ın geleneksel dış politikasında köklü değişimlerin yaşanacağını söylemek zor görünüyor.

DÜNYA 14.06.2019 14:38:00 0
Kazakistan

 

Kazakistan'da Nursultan Nazarbayev'in görevi bırakmasının akabinde yapılan tarihi seçimi kazanarak devlet başkanlığı görevine seçilen Kasım Cömert Tokayev 17 Kasım 1953’te Almatı’da tanınmış bir yazar olan bir baba ve öğretmen bir annenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1970 yılında Moskova Devlet Diplomasi Enstitüsüne kabul alarak, buradan başarıyla mezun olan Tokayev, 1975 yılında mezuniyet çalışması olarak Çin’deki Sovyet Büyükelçiliğinde stajını tamamladı. İlk görev yaptığı yer ise Singapur. Dört yıl sonra ülkesine geri dönen Tokayev, 1993 yılında ise Çin’e dil ve kültürünü geliştirmek üzere görevlendirildi. Yine 1991 yılında bu ülkede sırasıyla ikinci, birinci sekreterlik görevlerinin yanında danışmanlık yapan Kasım Ömert Tokayev, SSCB Dış İşleri Bakanlığı Diplomasi akademisinde kıdemli diplomat kursunu da bu yıl içinde tamamladı.

Kazakistan’ın yeni cumhurbaşkanı Tokayev’in eğitimi ve yaptığı görevler, eski Sovyetler Birliği bürokratlarının tanımlı yükselişlerine en güzel örneklerinden biri olarak diplomasi derslerine konu olabilir.

Sovyetlerin dağılmasından sonra 1992 yılında yeni kurulmuş olan Kazakistan Cumhuriyetinin dışişleri bakan yardımcısı; 1994 yılında ise bakanlığa terfi eden Cömert Tokayev, 1999 yılında ise ilk olarak başbakan yardımcısı olduğu parlamentoda milletvekillerinin oyuyla başbakan olmuştu. 2002 yılına kadar da görevine devam eden Tokayev, daha sonra da Dışişlerinde hep yönetici olarak görev aldı. Çince, Rusça, Kazakça, Fransızca ve İngilizce bilen Tokayev, eşinden boşanmıştır ve bir oğul sahibidir. Aktif olarak da Masa Tenisi Federasyonu’nda başkanlık yapan Tokayev, beşinci döneminde 20 Mart 2019 da görevinden istifa eden Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in yerine görevi devralmıştı. Kazakistan’da seçimler adayların çoğunluğu alamadığı durumda ikinci tura kalmakta ve ikinci turda en fazla oyu alan iki aday yarışmaktadır.

Kazakistan seçimlerinde yedi aday yarıştı; adaylardan Jambıl Ahmetbekov Komünist Parti adına; Daniya Yespayeva Akyol Partisi adına, Amirjan Kasanov gazeteci kimliğiyle; Tolevtay Rahimbekov bireysel başvurusuyla; Amangeldi Taspikov sendikalar birliği adına; Cömert Tokayev Nur Otan Partisi adına ve Sadibek Tugel Ulu Dala Kırandarı Partisi adına seçime katıldılar. Nur Otan Partisi adına seçime giren Kasım Cömert Tokayev oyların yüzde 70.76’sını alarak cumhurbaşkanı oldu. Kendisine en yakın oyu alan ise yüzde 16’lık oran ile Amirjan Kasanov oldu.

Tokayev'in özellikle Çin’de ve Şanghay İşbirliği Örgütünde yaptığı görevler Kazakistan’ın yeni dönemde nerede etkin olabileceğinin işaretlerini içinde barındırır. Rusya’nın eğitimiyle şekillenmiş diplomatik becerinin Çin ve Uzak Doğu’daki yeni etkisini hep birlikte göreceğiz.

Kazakistan’ın yeni cumhurbaşkanı Tokayev’in eğitimi ve yaptığı görevler, eski Sovyetler Birliği bürokratlarının tanımlı yükselişlerine en güzel örneklerinden biri olarak diplomasi derslerine konu olabilir. Önce Sovyetler Birliği’nde başlayan kariyeri başarılarla Kazakistan Cumhuriyeti’nde devam etmiş, yaptığı uluslararası teşkilatlardaki görevleri dünyayı tanıması ve tecrübesinin artmasında önemli bir etken olmuştur. Özellikle Çin’de ve Şanghay İşbirliği Örgütünde yaptığı görevler Kazakistan’ın yeni dönemde nerede etkin olabileceğinin işaretlerini içinde barındırır. Rusya’nın eğitimiyle şekillenmiş diplomatik becerinin Çin ve Uzak Doğu’daki yeni etkisini hep birlikte göreceğiz. Şimdiden yapacağı faaliyetler konusunda bir şeyler söylemek erken olsa da bu bölgeye odaklanacağını tahmin edebiliriz.

Seçimlerin Kazakistan’ın 14 bölgesinde hemen hemen aynı oranlarda Tokayev lehine neticelenmesi, yeni cumhurbaşkanın bütün Kazakistan’da kabullenildiğine bir işaret olabilir. Ancak özellikle batı ve güneybatıda diğer bölgelere göre oranın az olması, ayrı bir sosyolojik analiz ihtiyacı ortaya çıkarıyor. Bir de Kazakistan’ın kendine özgü “cüzlerinin” yani Kazak boyları birliğinin seçime yansıması da bir diğer önemli nokta. İleride bu konuyla ilgili müstakil çalışmaların olacağını şimdiden söyleyebiliriz. Seçimlerden önce ve sonra yapılan küçük çaplı gösterilerin analizi de ayrı bir mesele olarak karşımızda duruyor.

Gözlemcilerin raporlarında seçimlerin “sorunlu” geçtiğini iddiasına bizzat Tokayev’in “bu raporların hangi şartlarda hazırlandığını biliyorum” diyerek tepki göstermesi, Batı’yla yaşayacağı sorunların başlangıcı olarak düşünülmeli. Ayrıca Batı menşeli medya unsurları, seçimin olumsuz yönlerini işleyerek aslında Kazakistan karşısında alacağı pozisyonu da belirlemiş oluyor.

Muhalifler açısından Nursultan Nazarbayev’in hâlâ adeta “elbaşı” (devlet başkanı) olarak Kazakistan siyasetini dizayn ediyor olduğu iddiası gösterilerde öne çıkan en önemli argüman oldu. Güvenlik birimlerini kendi kontrolünde tutması da itiraz gören diğer bir konu. Ayrıca parlamento başkanı olarak Nazarbayev’in kızı Dariga Nazarbayeva’nın seçilmesi monarşinin Kazakistan’ın idaresinde bir sistem olarak tercih edildiğine ve yeni başkanın inisiyatif alamayacağına yorulmaktadır. Bütün bu siyasal sorunların birleşiminden memnun olmayan muhalefet, seçimlerin de adil yapılmadığı bahanesiyle ilk günlerde protesto gösterileriyle sokağı kontrol etmeye çalıştı, ancak Kazak polisinin müdahaleleriyle olaylar büyümeden kontrol altına alındı.

Yabancı gözlemci örgütlerinin de Kazakistan seçimleri hakkında açıklamaları ilk günden itibaren manşetlerde yerini aldı. Gözlemcilerin raporlarında seçimlerin “sorunlu” geçtiğini iddiasına bizzat Tokayev’in “bu raporların hangi şartlarda hazırlandığını biliyorum” diyerek tepki göstermesi, Batı’yla yaşayacağı sorunların başlangıcı olarak düşünülmeli. Ayrıca Batı menşeli medya unsurları seçimin olumsuz yönlerini işleyerek aslında Kazakistan karşısında alacağı pozisyonu da belirlemiş oluyor; ve aynı zamanda Rus medyasına da bir cevap olarak okunabilir.

Bu ana kadar seçim süreciyle ilgili olarak, Kazakistan’da devlet idaresinin kontrollü bir geçişle temin edildiği ve başarılı olduğu sonucu çıkarılabilir. Ayrıca özellikle üç şehirde seçimin adil olmadığına dair protestoların büyümeden bitmesi, muhalefetin Batı medyası tarafından abartıldığına bir işaret. Ancak geçişin henüz gerçek anlamda tamamlanmamış olması, kırılgan bir zeminin olduğunu da bir vakıa olarak içinde saklıyor. Mevcut iktidarın özellikle Kazak gençlerini yurt dışında eğitmesi ve donanımlı gençleri ülkede istihdam etmesi dışarıdan gelebilecek etkilere açık olduğunu gösteriyor. Ayrıntılı sosyolojik araştırmalarla muhalefetin yaş ortalaması ve eğitim durumu, aynı zamanda da nerede eğitim aldıkları tespit edilebilirse, Kazakistan’ın gelecekte idari açıdan risklere açık olacağı öngörülebilir. Bu tesbit, mevcut idarenin gelişmesi açısından önemlidir, elbette demokrasi ve dünyanın yönelimi açısından ülkede görev yapan STK’ların faaliyetleriyle paralellik arz etmeyebilir.

Seçim sonucunda oluşan yeni idari erkle Kazakistan’ın geleneksel dış politikasında köklü değişimlerin yaşanacağını söylemek zor görünüyor. Bu anlamda Rusya yine Kazakistan’ın en önemli ortağı olarak rolünü oynamaya aday. Ancak Çin’le ilişkilerde deneyimli yeni başkanın Rusya ve Çin arasındaki dengeyi nasıl kuracağı zamana bırakılacak kadar önemli bir konu olarak görülmeli. Nursultan Nazarbayev gibi tecrübeli ve dengeli olabilmek ve her zaman bölgenin başat unsuru kalabilmeyi başarmak ve bütün bu hassas noktada Çin ABD ve Rusya’yı dengede tutabilmek mümkün olabilecek mi? Hep beraber göreceğiz. 

AA


Yapay Zekâ, Teknoloji ve Eğitim Paneli

Çiftçi, “Emin adımlarla Çayırova Yüzyılı’nı inşa edeceğiz”

Saadet Partisi’nden Uslu’ya ziyaret

Şehir Tiyatroları’ndan 27 Mart’a özel prömiyer

Vali Yavuz’dan KOTO ailesine teşekkür

Bugün hangi eczaneler nöbette?

Kocaeli'de hava durumu nasıl olacak?

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Kara Yollarında Durum

Benzin ve motorin fiyatları

KARTEPE’YE İKİNCİ MÜZEDE HAZIR

Büyükakın: Kadın çiftçilerimizin üretime katkısı çok değerli

Çetinkaya belediye çalışanlarını ziyaret etti

Yıldıztekin’in mottosu: Adalet ve liyakat!

Türel, Çiçek ailesinin acısını paylaştı

Akmeşeliler Hürriyet’i coşkuyla karşıladı

Gölcük’ün yeni sosyal alanında deniz göründü

Hatipköy’e yeni park

Stadyum bağlantı yolunda tamamlanan kısımlar trafiğe açıldı

Kayınbiraderine cadde ortasında tabancayla ateş etti

Sokak hayvanlarının mamaları artık bu tesiste üretilecek

Patlama sesi ekipleri harekete geçirdi

KBSL Play-Off: İzmit Belediyespor: 75 - Galatasaray: 78

"Kız meselesi" kavgasında ölen 16 yaşındaki genç son yolculuğuna uğurlandı

Görkem Ahi 2024 Yılı İlk Çeyreğinde Mobilya Sektörünü Değerlendirdi

Nijeryalı Lawal ilk kez Yeşil - Siyahlı formayı giydi

Kocaelispor, pazar günü stadyumda çalışacak

Vali Yavuz’dan müjde!

Durul, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’a forma hediye etti

Yükleniyor

İsrail, Gazze'deki Cibaliye Mülteci Kampı'na saldırdı! Çok sayıda ölü ve yaralı var

Swiss Transporte, Zürih'te Nakliyede Çevre Dostu Çözümler Geliştiriyor

Almanya İşçi Vizesi: Kariyerinizi Uluslararasılaştırmanın Kapıları

Yurt Dışında İş Bulmak Kolay Mıdır?

Dünya liderlerinin gözünün içine baka baka söyledi: Artık sizden bıktık

Havuzdan bulaşan 'beyin yiyen amip' 16 aylık çocuğu öldürdü

Halk sokaklara indi, belediye başkanının evini basıp ateşe verdiler

İspanya Kargo Gönderimi

Avrupa Parlamentosu'ndan, AB'ye katılım süreci ile ilgili skandal Türkiye raporu

"Sessiz katil" olarak biliniyor, tek bir lokması hasta ediyor

Ticaret Bakanlığı ve MSB'den "İsrail ile silah ticareti yapıldığı" iddialarına ilişkin peş peşe açıklamalar

Cübbeli Ahmet kalp krizi geçirdi

Bünyamin Çiftçi’den miting gibi açık hava toplantısı

İnternette bebek satışı yapan siteler için Aile Bakanlığı harekete geçti

Çamlıçataklılar iftarda buluştu: Yan yana durmaktan başka şansımız yok

Kuzey Afrika'dan Türkiye'ye çöl tozu geliyor

Bayram ikramiyeleri ödenme tarihleri belli oldu

Seçim güvenliği için 594 bin personel görev yapacak

İşsizlik rakamları açıklandı

Kocaeli' de 30 bin araç kapasiteli otoparklar ve 3 bin 500 Tır kapasiteli otoparklar inşa edilecek

Büyük Kocaeli Mitingi’ne davet

Tutuş, "Bahane değil, çözüm üreteceğiz”

AK Parti Kocaeli’ de, Erdoğan heyecanı

Türkiye İşçi Partisi, Hatay'da Gökhan Zan'ın adaylığını geri çekti

Türkiye Komünist Partisi'nden Gebze'de halk buluşması! "Zübüklerden Kurtuluyoruz"

(BTP) Genel Başkanı Hüseyin Baş “Hem inançlıyım, hem ultra Atatürkçüyüm. Bu bazılarını rahatsız ediyor”

Erdoğan'ın "Son seçimim" açıklamasına, Bahçeli'den "Ayrılamazsın. Türk milletini yalnız bırakamazsın.''

Elindeki son anketi paylaşan Kurum, 4 partinin seçmenine "Bana oy verin" çağrısı yaptı

CHP Başiskele Belediye Başkan Adayı Anıl Acurman, Saadet Başiskele adayı Zafer Mutlu’nun eleştirilerine cevap verdi

YRP Kocaeli’de istifa

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Benzin ve motorin fiyatları

Dolar bugün ne kadar?

Serbest piyasada güncel altın satış fiyatları

Benzin ve motorin fiyatları

Dolar bugün ne kadar?

Benzin ve motorin fiyatları

SGK'dan ölüm aylığı alan 3,3 milyon hak sahibine promosyon ödenecek

Dubai’de Şirket Kurmak İçin Yurtdışı Atılım ile Benzersiz Fırsatlar

KBSL Play-Off: İzmit Belediyespor: 75 - Galatasaray: 78

Nijeryalı Lawal ilk kez Yeşil - Siyahlı formayı giydi

Kocaelispor, pazar günü stadyumda çalışacak

Durul, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’a forma hediye etti

KOCAELİSPOR'UN 30. ve 31.HAFTA TAKVİMİ BELLİ OLDU

TFF 2. Lig: Belediye Derincespor: 4 - Fethiyespor: 1

Çayırova Belediyesi, Pizza Lazza Haremspor’u mağlup etti

KBSL Play-Off: İzmit Belediyespor: 64 - Galatasaray: 90

Yenikent’e yeni saha

Başakşehir ile özel maç oynayacağız

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 30 26 1 3 48 81
2.Fenerbahçe 30 25 1 4 54 79
3.Trabzonspor 30 15 11 4 11 49
4.Beşiktaş 30 14 12 4 4 46
5.Kasımpaşa 30 12 11 7 -2 43
6.İstanbul Başakşehir 30 12 12 6 3 42
7.Rizespor 30 12 12 6 -11 42
8.Antalyaspor 30 10 9 11 2 41
9.Adana Demirspor 30 9 9 12 7 39
10.Alanyaspor 30 9 9 12 -4 39
11.Sivasspor 30 9 10 11 -7 38
12.Samsunspor 30 10 14 6 -6 36
13.Kayserispor 30 10 11 9 -7 36
14.Ankaragücü 30 7 11 12 -3 33
15.Hatayspor 30 7 11 12 -4 33
16.Konyaspor 30 7 11 12 -11 33
17.Gazişehir Gaziantep 30 8 15 7 -10 31
18.Fatih Karagümrük 30 7 14 9 -4 30
19.Pendikspor 30 7 15 8 -27 29
20.İstanbulspor 30 3 20 7 -33 13
1.Galatasaray 30 26 1 3 48 81
2.Fenerbahçe 30 25 1 4 54 79
3.Trabzonspor 30 15 11 4 11 49
4.Beşiktaş 30 14 12 4 4 46
5.Kasımpaşa 30 12 11 7 -2 43
6.İstanbul Başakşehir 30 12 12 6 3 42
7.Rizespor 30 12 12 6 -11 42
8.Antalyaspor 30 10 9 11 2 41
9.Adana Demirspor 30 9 9 12 7 39
10.Alanyaspor 30 9 9 12 -4 39
11.Sivasspor 30 9 10 11 -7 38
12.Samsunspor 30 10 14 6 -6 36
13.Kayserispor 30 10 11 9 -7 36
14.Ankaragücü 30 7 11 12 -3 33
15.Hatayspor 30 7 11 12 -4 33
16.Konyaspor 30 7 11 12 -11 33
17.Gazişehir Gaziantep 30 8 15 7 -10 31
18.Fatih Karagümrük 30 7 14 9 -4 30
19.Pendikspor 30 7 15 8 -27 29
20.İstanbulspor 30 3 20 7 -33 13

YAZARLAR