Göbeklitepe 'arp, ney ve seyirci' için yazılan konçertoya ilham oldu

Besteci Kemal Günüç'ün arp, ney ve seyirci için Göbeklitepe'den ilham alarak yazdığı, "İlk Nefes Bir Dokunuş Göbeklitepe" konçertosu, 21 Şubat'ta dünya prömiyerini yapacak.

Dünyada arp, ney ve seyirci için yazılan ilk konçerto olma özelliğini taşıdığı belirtilen eser, şef Hakan Şensoy yönetiminde, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Arp Virtüözü Çağatay Akyol ve duayen ney sanatçısı Murat Salim Tokaç'ın solist olarak yer alacağı konser ile İzmir Ahmet Adnan Saygun Sanat Merkezi'nde sanatseverlerle buluşacak.

İzmir Devlet Senfoni Orkestrasının sanatçılara eşlik edeceği, metin yazarlığını Atilla Kılıç'ın yaptığı esere ilişkin besteci Kemal Günüç, prova sırasında 

Eseri arp sanatçısı Akyol'un Göbeklitepe için arp ve ney bestesi yapması teklifi üzerine başladığını belirten Günüç, 3-4 ay gibi bir sürede bittiğini söyledi.

Günüç, "Heyecanla 'Seyirciyi işin içine katsak mı?' diye düşündük. Atilla Kılıç'tan Göbeklitepe için metin yazmasını istedim. Konu çok derin, 12 bin yıl öncesine gidiyorsunuz. Bir tarih siliniyor, her şey yok oluyor. Kendi hayalimizde kurup, yeni bir şey yaratmamız kolay olmadı. Çok araştırma yaptım. Göbeklitepe nedir? Ne olmuş, neden kapatıp gittiler? İlk insanın yaradılışından başladık esere. Neyi o yüzden kullandık. Ney insanı anlatan bir enstrüman. Eserin ilk bölümü de 'İlk Nefes'. İnsanın var oluşunu anlatıyor." diye konuştu.

Dört bölümden oluşan eserin "İlk Dokunuş" isimli ikinci bölümü, dünyanın ilk enstrümanlarından Hitit lirine göre bestelediğini ifade eden Günüç, Göbeklitepe'deki T harfindeki taşlarından esinlenerek, benzer taş yaptırdıklarını, perküsyon tarzındaki bu yeni çalgının vurulmasıyla konserin başlayacağını bildirdi.

Kemal Günüç, şöyle devam etti:

"Eserin üçüncü bölümüne Göbeklitepe 'T' üzerine kurulu olduğu için T'nin Gizemi ismini verdim. Arp ve ney, taşların gizemini anlatacak. Niçin kapatıp gittiler buradaki insanlar. Hiçbir şey bilmiyoruz. Bölümün sonunda da Göbeklitepe kapatılıyor ve gidiyorlar. Gizem orada kalıyor. Beste yapmak kolay değil, kendiniz yorumlayıp notaya döküyorsunuz. Çok araştırma yaptım Göbeklitepe için. Ayrıca seyirci için metin yazıldı. Seyirciyi de o eserin içine katmak istedik. 'Ben bu eserin sahibiyim' diyecek seyirci. Konser öncesinde okuyacakları metin olacak ellerinde. Konser, dünyanın NASA tarafından orijinal kaydedilmiş sesiyle başlıyor. Biz bu sesi kabinden vereceğiz. Biz şu anda dünyanın içindeyiz ve eserin sahibiyiz diyecek seyirciler. Metni yüksek sesle okuyacaklar. Ve konser başlayacak. Seyircinin, o anı yaşamalarını ve hissetmelerini istiyoruz. Eser bittikten sonra dünya dönmeye devam edecek. Çok heyecanlıyız. Dünyada ilk arp ve ney için yazılan bir eser, bunu da araştırdık. İlk kez yapılıyor. Dünya prömiyerimiz. Klasik müzik içerisinde yapılan farklı bir çalışma oldu. Bizim topraklarımızdan çıkan eserleri kullandığımız için mutluyuz."

Eserin "Bereketli Hilal" isimli dördüncü bölümünde yoğun bir şekilde Türk ezgilerinin ve makamların sunulacağını kaydeden Günüç, tüm coğrafyayı içine alan sağlam ve dinamik bir melodik yapıyı konserde dinleyiciye sunacaklarını dile getirdi.

"Ney, arp ve seyirci için konçerto, farklı bir çalışma oldu"

Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürü, ney sanatçısı Murat Salim Tokaç da, ney ve arp olarak ilk birlikteliğin bu konserle olacağına işaret etti.

Tokaç, "Hem besteyi yapan Kemal Bey, hem solist olarak icrada bulunacağımız Çağatay Bey, ben ve Senfoni Orkestrası. Hitabet ettiği ve geri planındaki sohbeti bol olduğu için inşallah seyircinin beğenisi yüksek olacak. Ney, arp ve seyirci için konçerto, farklı bir çalışma oldu." dedi.

Göbeklitepe'yi herkesin kafasında farklı şekillendirebildiğinden bunu müzik çerçevesinde yapmak istediklerini belirten Tokaç, "Eserin icrasının beğenilmesi, sonrasında bizim senfoni orkestralarımızdaki icrası ve yurt dışında duyulması önemli. Çünkü Göbeklitepe, bütün dünyada duyuldu. Bu noktadan sonra müziğin kendi içerisinde yürüyüşü, hissettirdiklerinin geri dönüşüyle ne olacağına bağlı. Dinleyici zevkiyle beğeni kazanırsa albüm de yapabiliriz, neden olmasın." diye konuştu.

3 bin 700 yıl önceki Hitit liri Göbeklitepe ile buluştu

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası arp sanatçısı ve Türkiye'nin tek Hitit liri virtüözü Çağatay Akyol, besteci Günüç'e teklif götürmeden önce Türk ve dünya müzik literatüründe arp ve ney konçertosu olmadığından, bir eser fikri yaratmak için icraya geçtiğini söyledi.

Akyol, "12 bin yıllık bütün tarih yaşamını ters çevirebilecek arkeolojik bir kazı çıktı bizim memleketimizden. Arp 3 bin 700 yıl önce Hititlerden çıktı. Pan tanrıçasının elinde bir lir ve üflemeli çalgı vardır, mitolojik eserlerde görülür. Arkeolojik ve tarihsel olarak birleşen bir şey. Yıllarca düşündüğüm şey aslında bu sene ortaya çıktı. Arp ve ney topraktaş enstrümanlar. Sound olarak da birbirinin içine geçen son derece sihirli enstrümanlar. Hitit liri yani Hitit arpı bir tek bizde var. AB projesi olarak Oğuz Erbaş'ın elinden çıkan bir enstrüman. Arpın Alacahöyük'ten çıktığını deklare etmiş oluyoruz. Biz bize ait bir bilgiyi dünya ile paylaşmış olacağız." değerlendirmesinde bulundu.

Bestenin ustaca yazıldığını, eserin Hitit liri ve orkestra ile çalındığı 7 dakikalık zor ama keyifli bir bölümünün seyirciye çok güzel yansıtılacağını belirten Çağatay Akyol, "İnsanların kafası ıslıkla melodiye takılır ya. Bu da ıslığın melodisi olacak. 21'inci yüzyılda ıslığın melodisi olacak bu eser." dedi.

Akyol, konçertoyu 12 Mart'ta Bursa Devlet Senfoni Orkestrası, ardından da diğer şehirlerdeki Devlet Senfoni Orkestralarıyla çalacaklarını söyledi.

 AA