Fitre kimlere verilmeli?

Ramazan ayının gelmesiyle beraber Müslümanlar, Kur’an-ı Kerim’de Bakara suresinde Allah’ın buyurduğu oruç ibadetini yerine getirmeye başladılar. Oruç ibadetinin yanı sıra maddi durumu yeterli olan Müslümanlar fitre verirler. “Fıtır sadakası”, Ramazan orucunu tutup bayrama kavuşmanın bir şükran ifadesi olarak ihtiyaç sahiplerine yapılan bir yardımdır. Peki 2018 Fitre miktarı ne kadar, Fitre kimlere verilir?

FİTRE MİKTARI NE KADAR?
Diyanet İşleri Başkanlığından yapılan açıklamada, Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı Ekrem Keleş başkanlığında toplanan kurulun, 2019 fıtır sadakası miktarını görüştüğü belirtildi. 2019 ramazan ayının başlangıcından 2020 yılı ramazan ayının başlangıcına kadar olan sürede 23 lira olarak belirlenmesine karar verildi.

KİMLER FİTRE VERİR?​
Sadaka-i fıtır, borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla olarak nisap miktarı mala sahip olan her Müslüman'a vaciptir. Bireyin sadaka-i fıtır ile mükellef olması için öngörülen zenginlik ölçüsü, zekâtta aranan nisaptır. Ancak sadaka-i fıtırda, zekâtta öngörülen, malın artıcı olması ve üzerinden bir yıl geçmesi şartı aranmamaktadır.

Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre ise, fıtır sadakasının vücûbu için zenginlik ölçüsü olan nisaba mâlik olmak şart olmayıp, zengin fakir her Müslüman fitre ile yükümlüdür. Ancak bu bilginlere göre fıtır sadakası yükümlülüğü için kişinin, temel ihtiyaçlarının yanı sıra bayram günü ve gecesine yetecek kadar azığa sahip olması şarttır.

SADAKA-İ FITIR NE ZAMAN VERİLİR?
Sadaka-i fıtır, Ramazan Bayramı'nın birinci günü tan yerinin ağarmasıyla vacip olmakla birlikte, Ramazan ayı içinde de verilebilir. Hatta fakirlerin bayram ihtiyaçlarını karşılamaları için, bayramdan önce verilmesi daha iyidir. Ancak Bayram sabahına kadar sadaka-i fıtır verilmemiş ise, Bayram günlerinde ödenmesi gerekir. Zamanında ödenmeyip sonraya kalan fitreler ise, mümkün olan ilk fırsatta ödenmelidir.
Hadislerde sadaka-i fıtırın miktarı, arpa, hurma veya üzümden bir sâ' (yaklaşık 2.917 gram) buğdaydan yarım sâ' olarak belirlenmiştir. Sadaka-i fıtırın bu sayılan maddelerden belirlenmesi, o günkü toplumun ekonomik şartları ve beslenme alışkanlıklarından kaynaklanmaktadır. Hz. Peygamber ve sahabe dönemindeki uygulamalar dikkate alındığında, sadaka-i fıtır miktarı ile bir fakirin, içinde yaşadığı toplumdaki orta hâlli bir ailenin hayat standardına göre bir günlük yiyeceğinin karşılanmasının hedeflendiği anlaşılmaktadır. Buna göre günümüzde sadaka-i fıtır, bir kişinin bir günlük normal gıda ihtiyacını karşılayacak miktar, aynî gıda yardımı olarak verilebileceği gibi, bunun değerinde nakit de verilebilir. Ancak fakirin yararına olanı tercih etmek daha uygundur.

YURT DIŞINDA ÇALIŞAN KİŞİ, FİTREYİ AVRUPA ŞARTLARINA GÖRE Mİ YOKSA TÜRKİYE ŞARTLARINA GÖRE Mİ VERİR?
Ülke ve bölgelere göre geçim standartları farklı olduğundan, sadaka-i fıtır mükellefinin kendi bulunduğu yere göre bir kişinin bir günlük normal gıda ihtiyacını karşılayacak miktar üzerinden sadaka-i fıtırını vermesi gerekir.

VAKTİNDE ÖDENMEYEN SADAKA-İ FITIR BORCU NASIL ÖDENİR?
Bütün ibadetlerde olduğu gibi sadaka-i fıtır yükümlülüğü de geciktirilmeyip zamanında yerine getirilmelidir. Bununla birlikte zamanında ödenmemişse, bu fitrelerin mümkün olan ilk fırsatta ödenmesi gerekir.

FİTRE NE ZAMAN VACİP OLUR?
Kurban bayramının üçüncü günü nisaba malik olan zengindir. Nisap, zekât nisabı gibidir. Kurbanda farklılık şöyledir:
İhtiyacı olan eşyadan ve borçlarından fazla olarak, zekât nisabı kadar malı, parası bulunan her hür Müslümanın, Ramazan bayramının birinci günü sabahı, tan yeri aydınlanırken, (Fitre) vermesi vacip olur. Daha önce ve daha sonra vacip olmaz. Fitre ve kurban nisabı hesabına katılacak malın ticaret için olması şart olmadığı gibi, elinde bir yıl kalmış olması da lazım değildir. Bayramın birinci günü sabah namazı girdiği anda, nisap miktarı kadar mala malik olmak şarttır.

FİTRE KİMLERE VERİLİR, KİMLERE VERİLMEZ, ZEKATIN HÜKÜMLERİ FİTREDE DE GEÇERLİ Mİ?
Ana babaya, dedeye, büyük anneye, evlada, toruna, hanıma ve kâfire fitre verilmez. Fakir olmak şartı ile kardeşe, geline, damada, kayınvalideye, kayınpedere, kayınbiradere, üvey çocuğa, üvey babaya, üvey anneye fitre verilir. Hala, amca, dayı, teyze, kardeş, kardeş çocuğu gibi akrabaya fitre vermek daha çok sevap olur. İmameyne göre, borçlu ve fakir kimseye, hanımı fitre verebilir.