Avrupa'da İkinci Dünya Savaşı'nın ardından yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak nitelendirilen Srebrenitsa Soykırımı'nın 25. yıl dönümü kapsamında düzenlenen merkezi anma törenine birçok dünya lideri video mesajla katıldı.

Bosna'daki savaşta Birleşmiş Milletler (BM) askerlerinin üs olarak kullandığı eski akümülatör fabrikasında düzenlenen törende aralarında Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da bulunduğu birçok dünya liderinin gönderdiği video mesajlar gösterildi.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, mesajında, soykırım kurbanlarını andıklarını, kurban yakınlarının ve hala sevdiklerinin bedenlerine ulaşamamış olanların acısını paylaştığını söyledi.

Geçmişle yüzleşmenin, yeniden karşılıklı güvenin sağlanmasında önemli bir adım olduğunun altını çizen Guterres, "BM ve uluslararası toplum, çeyrek asır önce Srebrenitsa halkının gözünde sınıfta kaldı." ifadesini kullandı.

Guterres, soykırımın inkar edilmesine ve savaş suçlularının yüceltilmesine artık bir son verilmesi gerektiğini kaydederek, Bosna Hersek'te barışın çok kırılgan olduğunu ve bu barışın bozulmaması için çalışmaya devam edeceklerini kaydetti.

Soykırımın yaşandığı 1995 yılında ABD Başkanı olan Bill Clinton ise 11 Temmuz'un Bosna Hersek tarihinin karanlık çağından çok daha fazlası olduğunu vurgulayarak, "11 Temmuz, insanlığa sırtımızı dönmemizin nelere mal olduğunu gösteren bir hatırlatıcı niteliğindedir." dedi.

Galler Prensi Charles ise bu yılki törene katılamadığı için üzgün olduğunu belirterek, uluslararası toplumun soykırım kurbanlarını, kurban yakınlarını ve hayatta kalmayı başaran Srebrenitsalıları hayal kırıklığına uğrattığını söyledi.

"Sizinle üzülüyor, hatalarımızı hatırlıyoruz"

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise bugün hala çocuklarının mezarına gidemeyen anneler olduğunu belirterek, "Sizinle üzülüyor, hatalarımızı hatırlıyoruz. Geçmişi geri getiremeyiz, ama hatırlamaya devam edeceğiz." şeklinde konuştu.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel de Srebrenitsa'da yaşananları kınadıklarını kaydederek, "25 yıldır yakınları için mücadele veren kurban yakınlarına destek vermeyi sürdürecek, adalet yerini bulmadan bu desteğimizden vazgeçmeyeceğiz." ifadelerini kullandı.

İtalya Başbakanı Giuseppe Conte de Avrupa'nın 25 yıl önce bugün kalbinden vurulduğunu kaydederek, "Yaşananları hatırlamak hepimizin görevidir. Adalet yerini bulmalı. Bu suçu işleyenlerin yargılanmaları kurban yakınlarının acılarını bir nebze azaltacaktır." diye konuştu.

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, benzer olayların bir daha yaşanmaması için herkesin elinden geleni yapması gerektiği belirterek, "Öldürülen masum kurbanları unutmayacağımıza söz veriyoruz. Ayrımcılığın, nefretin ve sürgünün olmadığı bir dünya inşa etmeliyiz." değerlendirmesinde bulundu.

Pakistan Başbakanı İmran Han da Srebrenitsa Soykırımı'ndan herkesin ders çıkarması gerektiğini belirterek, "Uluslararası toplum bir daha böyle bir şeyin yaşanmasına izin vermemeli." dedi

İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ise Srebrenitsa'yı yıllar önce ziyaret ettiğini anımsatarak, kurban yakınlarının acısını paylaştığını söyledi.

Hocalı Katliamı'na sessizlik Srebrenitsa'yı doğurdu

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Srebrenitsalı sivillere yönelik bu kanlı saldırının 20. yüzyılın en karanlık günlerinden biri olarak insanlık tarihin sayfalarında sonsuza dek kalacağını vurguladı.

Aliyev, uluslararası toplumun 1992'de Hocalı Katliamı'na karşı takındığı soğukkanlı tavırla suçluların yargılanmamasının, 1995'te Srebrenitsa'da daha büyük bir katliama neden olduğuna dikkati çekti.

İngiltere Başbakanı Boris Johnson da kurban yakınlarının acılarını paylaştığını ve adalet arayışlarında onları desteklemeye devam edeceğini belirterek, hala soykırımı inkar edenlerin olduğunu ve bu izin verilmemesi gerektiğini kaydetti.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise Srebrenitsa'da yaşananların, insan hakları savunucusu ülkelerin ikiyüzlülük yapmalarını sonlandırmaları mesajı verdiğini kaydederek, "İran'ın Bosna Hersek'in bağımsızlığını tanıyan ilk ülkeler arasında olduğu için gururluyum. Bugün de dost elimizi uzatmaya devam ediyoruz." dedi.

Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier da "Srebrenitsa Soykırımı, etnik temizliğin yağma, sürgün, cinayet ve tecavüzlerle vücut bulmuş şekliydi." ifadesini kullandı.

Eski Malezya Başbakanı Mahathir Muhammed de dünyanın Srebrenitsa'da yaşananları hayretle izlediğini ve iş işten geçmeden harekete geçmediğini hatırlattı.

Törende ayrıca, birçok AB ülkesi ile Balkan ülkelerinden başbakan ve cumhurbaşkanlarının mesajları da gösterildi. Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Franciscus'un gönderdiği yazılı mesaj da salonda okundu.

"Soykırım gerçeğini her zaman koruyacağız"

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle katılımın sınırlı olduğu anma törenine, Bosna Hersek devlet erkanı ile ülkede görev yapan diplomatik misyon şefleri ve az sayıda kurban yakını katıldı.

Mesajların gösterilmesinin ardından konuşan Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Sefik Dzaferovic, Kovid-19 salgınının bugün Bosna Hersek tarihinin en acı gününü dünyayla paylaşmalarına engel olmadığını vurguladı.

Srebrenitsa'daki soykırımın sistematik bir şekilde ve tüm dünyanın gözünün önünde yaşandığını vurgulayan Dzaferovic, 25 yıl önce yaşanan soykırımda öldürülen 1000'den fazla sivilin cesedine hala ulaşılamadığına dikkati çekti.

Dzaferovic, soykırım kurbanlarını her zaman hatırlayacaklarının altını çizerek, "Soykırım gerçeğini her zaman koruyacağız." dedi.

9 soykırım kurbanı daha toprağa verilecek

Anma töreninin ardından katılımcılar eski fabrikanın karşısında bulunan ve soykırım kurbanlarının defnedildiği Potoçari Anıt Mezarlığı'na geçti.

Öğleden sonra kılınacak cenaze namazının ardından 9 soykırım kurbanı daha ebedi huzura kavuşacak.

Potoçari Anıt Mezarlığı'na bugüne kadar 6 bin 643 soykırım kurbanı defnedilirken, bugünkü cenaze töreninin ardından bu sayı 6 bin 652'ye yükselecek. 

AA