• BIST 100

    9074,82%-0,06
  • DOLAR

    32,36% 0,16
  • EURO

    34,93% -0,36
  • GRAM ALTIN

    2324,18% 0,22
  • Ç. ALTIN

    3843,45% 0,00

Cumhurbaşkanlığı Sistemi'nin konsolidasyon süreci önemli

İÜ Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alkan, "Bugüne kadar krizlerimizi demokrasimizi koruyarak yönetebildik. Bundan sonra da krizlerle yine demokratik anlamda sistemimizi konsolide ederek baş edebiliriz." dedi.

GÜNDEM 10.09.2019 13:26:00 0
Cumhurbaşkanlığı Sistemi

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Alkan, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin konsolidasyon sürecinin önemine işaret ederek, "Bugüne kadar krizlerimizi demokrasimizi koruyarak yönetebildik. Bundan sonra da krizlerle yine demokratik anlamda sistemimizi konsolide ederek baş edebiliriz." dedi.

Prof. Dr. Alkan, İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfının eğitim, yönetim, yükseköğretim, dış politika, iktisat, kültür ve sosyal politika alanlarında Türkiye için gelecek vizyonu oluşturacak "Geleceğin Türkiyesi" projesi kapsamında hazırladığı "Geleceğin Türkiyesi'nde Yönetim" raporunu, AA muhabirine değerlendirdi.

Türkiye'nin, yönetim sistemi değişimiyle siyasi anlamda ve yönetim yapılanması açısından yeni bir aşamaya geldiğini ifade eden Alkan, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin yapılanması sürecinde yapılan tartışmaların çok yanlış zeminlere gittiğini, doğru noktaları tartışmak ve sürece katkı sağlamak için raporu hazırladıklarını söyledi.

Türkiye'de parlamenter sistemin özellikle 1982 anayasasında son derece otoriter tarzda kurgulandığını ama bu yapının ülke demokrasisinin geçirdiği süreç karşısında işlevsiz hale geldiğini belirten Alkan, özellikle 2007 krizinin oluşturduğunu kırılma noktasının sistem değişimini zorunlu hale getirdiğini vurguladı.

Alkan, Türkiye'nin anayasal ve vesayetçi baskılar nedeniyle demokratik temelini hayata geçirmekte zorlandığına dikkati çekerek, raporda 1961 ve 1982 anayasalarının kurgusunu, onları destekleyen siyasi partiler rejimini, seçim sistemini, kamu yönetimi yapılanmasını, yargısal aktivizmin sonuçlarını da ele aldıklarını ve sorunlu alanları ortaya koymaya çalıştıklarını dile getirdi.

Raporda, Türk siyasetinde 2007 sonrası yaşanan tartışmaları da özetlediklerini ve bu sürecin bir sonucu olan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin temel özelliklerini ele aldıklarını kaydeden Alkan, "Bunu yaparken tek açıdan bakmadık. Özellikle 2007 sonrası sistem tartışmalarına da odaklandık. Sistem tartışmaları çerçevesinde getirilen başlıca önerileri özetledik ve Türkiye'nin geleceğindeki bu önerilerin yerini tespit etmeye çalıştık ama somut olarak önümüzde duran Cumhurbaşkanlığı Sistemi üzerinde yoğunlaştık." diye konuştu.

"Sistem, kilitlenme sorununu çözme hususunda hassas"

Haluk Alkan, 15 Temmuz darbe girişiminden sonra parlamentoda ortaya çıkan bir uzlaşma sonucunda Türkiye'de ilk defa seçimli otoritelerin kontrolünde temel devlet organlarına yönelik bir anayasa değişimi yapıldığını anımsatarak, bunun arkasında yer alan dinamiklerin önemini vurguladı.

Sistemin temel özelliklerine değinen Alkan, şunları kaydetti:

"Türkiye'de yürütmenin otoriterleşmesi üzerinden sistem yanlış bir şekilde tartışılmıştır. Zaten sistem hayata geçtikten sonra sistemsel olarak okuduğumuz zaman aslında demokratik bir sürecin işlediği çok açık biçimde ortaya çıkmıştır. Sistemin yasama üstünlüğünü tanırken yürütmeyi de etkili kılma arayışı ve hedefi var. Sistem, başkanlık sistemlerindeki en önemli sorunlardan biri olan kilitlenme sorununu çözme hususunda hassas. Sistem yasama ile yürütme arasında kilitlenmeyi önleyici bir dizi mekanizmaya da yer veriyor."

"Uyum yasalarıyla anayasa değişikliği desteklenmeli"

Türkiye'nin siyasi parti kurumsallaşması noktasında sorunları olduğuna dikkati çeken Alkan, doğrudan ve dolaylı askeri darbelerin her defasında siyasi partileri kapattığını, liderlerini değiştirdiğini, yeni siyasal aktörleri ve partileri devreye soktuğunu, eski aktörlerle yeni aktörler arasındaki mücadelelerin ise onlarca yıl sürdüğünü hatırlattı.

"İstikrar ve temsilde adaleti sağlayıcı seçim sistemi oluşturulmalı"

Seçim sistemindeki sorunlara da değinen Alkan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Seçim sistemini 1982 rejiminin kadroları yaptı. 2 ya da 2,5 parti olsun diye bir seçim sistemi kurguladılar. Yüzde 10 ve bölgesel baraj gibi ikili barajın altında bir nispi temsil sistemiyle mümkün olduğu kadar küçük partilerin elenmesine dönük bir strateji benimsediler. Ancak bu amaç gerçekleşmedi. Seçim sistemi ve siyasi parti sistemimizin bir sonucu olarak seçmen, seçimden seçime yüksek oranda oyunu değiştirebiliyor. İstikrarlı demokrasilerde seçmenler ile partiler arasındaki ilişki çok güçlüdür. Seçimden seçime tercihlerini değiştiren seçmen sayısı son derece az olur ve o yüzden partiler seçmen tabanıyla beraber hareket edebilir, fakat bizde öyle değil. Bu sağlıklı bir demokrasi göstergesi değil. İstikrar ve temsilde adalet dengesini sağlayıcı bir seçim sistemi üzerinde durmalıyız."

Prof. Dr. Alkan, Türkiye'de yargı organlarının yargısal aktivizm eğiliminin çok güçlü olduğunu, özellikle yasama ve yürütmenin kendi yetki alanlarına giren konulara yargının adeta müdahil olduğunu, yasama ve yürütmenin yerine geçerek karar alabildiğini ya da anayasal ve yasal olarak kendine verilmemiş yetkileri, yeni kurallar üretmek ve içtihatlar geliştirmek suretiyle kullanabildiğini belirtti.

2007 yılındaki krizde Anayasa Mahkemesinin aldığı 367 kararının bunun somut örneklerinden biri olduğunu ifade eden Alkan, şöyle konuştu:

"Anayasanın kurgusunda böyle bir şey yokken ve önceki cumhurbaşkanları aynı yöntemle seçilmişken Anayasa Mahkemesi 2007'de kuralları değiştirmeye kalktı. Bu Türkiye'de çok derin bir kaosa neden oldu. Yine mahkeme başörtüsü sorunu konusunda da bir taraf gibi hareket etti, konuya hak ve özgürlüklerin kullanımı açısından değil de yanlış bir biçimde bazı unsurları ideolojileştirerek sorun haline getirdi."

"Gri alanlarda yol gösterici çerçeve yasalar çıkarılmalı"

Prof. Dr. Alkan, geleceğin Türkiye'sindeki işleyişe ışık tutacak orta ve uzun vadede ele alınabilecek anayasal konulara getirdikleri önerileri ise şu şekilde sıraladı:

"Karma seçim sistemlerine imkan tanıyan bir değişiklik altyapısı üzerinde düşünülebilir. Özellikle Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Meclisin yasama iktidarı arasında oluşabilecek gri alanlarda yol gösterici olacak, her iki kurum arasındaki anlaşmazlıkları çözümleyen, o alanları netleştiren konularda özel statülü çerçeve yasaların çıkarılması için anayasal bir zemin oluşturulması üzerinde düşünülmesi gerekiyor. Türkiye'de seçimle gelen otoriteler arasında istişare mekanizmaları konusunda anayasal olarak mekanizmalar üretilebilir. Anayasa değişiklikleri sırasında gündeme gelmiş, ancak önemi iyi anlatılamamış olan yedek milletvekilliğine imkan tanınması, siyaset-teknokrat ilişkisinin dengelenmesinde son derece faydalı olabilir. Parti başkanlarının Mecliste gruplarının başında bulunması için eş zamanlı seçim yerine yakın zamanlı seçim konusunda düşünülebilir."

"Demokratik sistemimizi konsolide ederek krizlerle baş edebiliriz"

Prof. Dr. Haluk Alkan, sözlerini şöyle tamamladı:

"Türkiye, demokratikleşme, hak ve özgürlüklerin hayata geçirilmesi konusunda çok ciddi sorunlar ve zorluklar yaşamış bir ülke. Bütün bu mücadeleler sonucunda 15 Temmuz da dahil olmak üzere seçilmiş otoritelere yönelik çok ciddi saldırılar yaşandı. Ülkemiz bu tip saldırılarla mücadele ederken kendi demokrasisini konsolide etmek zorunda. Türkiye'nin özgünlüğü burada. Yönetim sistemini değiştirmemizdeki temel dinamik de bu. Cumhurbaşkanlığı Sistemi'nin konsolidasyon süreci önemli. Bugüne kadar krizlerimizi demokrasimizi koruyarak yönetebildik. Bundan sonra da krizlerle yine demokratik anlamda sistemimizi konsolide ederek baş edebiliriz. Bu özgünlüğümüzle de küresel düzeyde farklı bir alan açabiliriz. Bu sorumluluk hem bize hem siyasi aktörlere hem de kural koyuculara ait. Anayasal değişim sürecini, yaşadığımız sancılı günleri dikkate alarak katılımcı demokratik bir anlayışla yerleştirmek, işler kılmak ve gelecek nesillere teslim etmek zorundayız. Türkiye'nin bulunduğu bu nokta kendi içinde bir özgünlük taşımaktadır. Bu düşünceyle hareket edersek sistemin konsolide edilmesinde de çok ciddi ve olumlu bir trendi yakalamış oluruz."

(AA)


Kırsal kalkınmaya tavuk desteği

Seymenli çocuklara park müjdesi

Türel Keşaplılardan destek istedi

Bayburtlulardan Bünyamin Çiftçi’ye sevgi seli

KO-MEK otomotiv sektörüne can suyu oluyor

Başkan Büyükakın, Lokomotif Köyde çocuklarla buluştu

GTÜ’de ramazan birlikteliği

Kütüphane Haftası'nda Ödüller Sahiplerini Buldu

Bugün hangi eczaneler nöbette?

Kocaeli'de hava durumu nasıl olacak?

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Kara Yollarında Durum

Benzin ve motorin fiyatları

Kaza içinde kaza

Park halindeki araçta yangın çıktı

Bu köy sadece çocukların

Zeki Aygün’e veda iftarı

Çayırova Belediyesi Bornova deplasmanında

İzmit’in araç filosuna 4 yeni araç daha dahil oldu

Kocaeli’ye 21 yılda 305 milyar liralık yatırım

Şerit değiştiren tır panelvanı bariyere sıkıştırdı

Hijyen ve Dezenfeksiyonun Öncüsü

Yapay Zekâ, Teknoloji ve Eğitim Paneli

Çiftçi, “Emin adımlarla Çayırova Yüzyılı’nı inşa edeceğiz”

Saadet Partisi’nden Uslu’ya ziyaret

Şehir Tiyatroları’ndan 27 Mart’a özel prömiyer

Vali Yavuz’dan KOTO ailesine teşekkür

Bugün hangi eczaneler nöbette?

Kocaeli'de hava durumu nasıl olacak?

Yükleniyor

İsrail, Gazze'deki Cibaliye Mülteci Kampı'na saldırdı! Çok sayıda ölü ve yaralı var

Swiss Transporte, Zürih'te Nakliyede Çevre Dostu Çözümler Geliştiriyor

Almanya İşçi Vizesi: Kariyerinizi Uluslararasılaştırmanın Kapıları

Yurt Dışında İş Bulmak Kolay Mıdır?

Dünya liderlerinin gözünün içine baka baka söyledi: Artık sizden bıktık

Havuzdan bulaşan 'beyin yiyen amip' 16 aylık çocuğu öldürdü

Halk sokaklara indi, belediye başkanının evini basıp ateşe verdiler

İspanya Kargo Gönderimi

Avrupa Parlamentosu'ndan, AB'ye katılım süreci ile ilgili skandal Türkiye raporu

"Sessiz katil" olarak biliniyor, tek bir lokması hasta ediyor

Ticaret Bakanlığı ve MSB'den "İsrail ile silah ticareti yapıldığı" iddialarına ilişkin peş peşe açıklamalar

Cübbeli Ahmet kalp krizi geçirdi

Bünyamin Çiftçi’den miting gibi açık hava toplantısı

İnternette bebek satışı yapan siteler için Aile Bakanlığı harekete geçti

Çamlıçataklılar iftarda buluştu: Yan yana durmaktan başka şansımız yok

Kuzey Afrika'dan Türkiye'ye çöl tozu geliyor

Bayram ikramiyeleri ödenme tarihleri belli oldu

Seçim güvenliği için 594 bin personel görev yapacak

İşsizlik rakamları açıklandı

Kocaeli' de 30 bin araç kapasiteli otoparklar ve 3 bin 500 Tır kapasiteli otoparklar inşa edilecek

Büyük Kocaeli Mitingi’ne davet

Tutuş, "Bahane değil, çözüm üreteceğiz”

AK Parti Kocaeli’ de, Erdoğan heyecanı

Türkiye İşçi Partisi, Hatay'da Gökhan Zan'ın adaylığını geri çekti

Türkiye Komünist Partisi'nden Gebze'de halk buluşması! "Zübüklerden Kurtuluyoruz"

(BTP) Genel Başkanı Hüseyin Baş “Hem inançlıyım, hem ultra Atatürkçüyüm. Bu bazılarını rahatsız ediyor”

Erdoğan'ın "Son seçimim" açıklamasına, Bahçeli'den "Ayrılamazsın. Türk milletini yalnız bırakamazsın.''

Elindeki son anketi paylaşan Kurum, 4 partinin seçmenine "Bana oy verin" çağrısı yaptı

CHP Başiskele Belediye Başkan Adayı Anıl Acurman, Saadet Başiskele adayı Zafer Mutlu’nun eleştirilerine cevap verdi

YRP Kocaeli’de istifa

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Benzin ve motorin fiyatları

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Benzin ve motorin fiyatları

Dolar bugün ne kadar?

Serbest piyasada güncel altın satış fiyatları

Benzin ve motorin fiyatları

Dolar bugün ne kadar?

Çayırova Belediyesi Bornova deplasmanında

KBSL Play-Off: İzmit Belediyespor: 75 - Galatasaray: 78

Nijeryalı Lawal ilk kez Yeşil - Siyahlı formayı giydi

Kocaelispor, pazar günü stadyumda çalışacak

Durul, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’a forma hediye etti

KOCAELİSPOR'UN 30. ve 31.HAFTA TAKVİMİ BELLİ OLDU

TFF 2. Lig: Belediye Derincespor: 4 - Fethiyespor: 1

Çayırova Belediyesi, Pizza Lazza Haremspor’u mağlup etti

KBSL Play-Off: İzmit Belediyespor: 64 - Galatasaray: 90

Yenikent’e yeni saha

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 30 26 1 3 48 81
2.Fenerbahçe 30 25 1 4 54 79
3.Trabzonspor 30 15 11 4 11 49
4.Beşiktaş 30 14 12 4 4 46
5.Kasımpaşa 30 12 11 7 -2 43
6.İstanbul Başakşehir 30 12 12 6 3 42
7.Rizespor 30 12 12 6 -11 42
8.Antalyaspor 30 10 9 11 2 41
9.Adana Demirspor 30 9 9 12 7 39
10.Alanyaspor 30 9 9 12 -4 39
11.Sivasspor 30 9 10 11 -7 38
12.Samsunspor 30 10 14 6 -6 36
13.Kayserispor 30 10 11 9 -7 36
14.Ankaragücü 30 7 11 12 -3 33
15.Hatayspor 30 7 11 12 -4 33
16.Konyaspor 30 7 11 12 -11 33
17.Gazişehir Gaziantep 30 8 15 7 -10 31
18.Fatih Karagümrük 30 7 14 9 -4 30
19.Pendikspor 30 7 15 8 -27 29
20.İstanbulspor 30 3 20 7 -33 13

YAZARLAR