Bizans’tan Rahmi M. Koç Müzesi’ne

Rahmi M. Koç Müzesi, koleksiyonunun büyük bölümünü oluşturan denizcilik objelerine Theodosius Limanı'nda gün ışığına çıkan 37 batıktan biri olan Yenikapı 12'yi ekledi.

14 binin üzerinde objesiyle Türkiye'nin ilk ve tek sanayi müzesi olan Rahmi M. Koç Müzesi, koleksiyonunu zenginleştirmeye devam ediyor. Müze, koleksiyonunun büyük bölümünü oluşturan denizcilik objelerine bir yenisini daha ekledi. Yenikapı Batıkları Kazısı ve Konservasyon Projesi kapsamında Theodosius Limanı'nda gün ışığına çıkan 37 batıktan biri Yenikapı 12, rekonstrüksiyon çalışmaları sonrasında Rahmi M. Koç Müzesi'ne demirledi.

Yenikapı 12

İstanbul Üniversitesi adına Yenikapı Batıkları Kazısı ve Konservasyon Projesi kapsamında Yenikapı Batıkları Kazısı ve Konservasyon Projesi'nin başkanlığını yürüten Prof. Dr. Ufuk Kocabaş ve Dr. Işıl Özsait Kocabaş başkanlığındaki ekip tarafından ortaya çıkarılan Yenikapı 12, içinde bulunan bir sikkeye göre MS 9. yüzyıla tarihlenen ve kıyı denizciliği yapan küçük bir ticaret teknesidir.

İmparator I. Thedososius döneminde (MS 379-395) Konstantinopolis'in Marmara kıyısına şimdinin antik Lykos (Bayrampaşa) nehrinin kumla doldurduğu ve günümüz kıyı çizgisinden 300 metre kadar içeride kalan bu eski doğal koyda kurulan Theodosisus Limanı, kentin en büyük ticari limanıdır. Arkeolojik çalışmalar sonucu ortaya çıkarılan Yenikapı 12, 37 batıktan taşıdığı yük, amforalar, mürettebatın kişisel eşyaları ile ön plana çıkıyor.

7 metre uzunluk ve 2,3 metre genişlikteki karinaya sahip olan Yenikapı 12, döneminin karakteristiği olan iki omuzluk dümenle kontrol ediliyor. Yenikapı 12 inşasında, yapılan analizler sonucu ağırlıklı olarak beş farklı ağaç cinsi kullanılmış. Farklı özellikteki ağaçlar tekne elemanlarının kullanım yerlerine uygun dayanımı sağlayacak şekilde seçilmiş. Dış kaplamalar kestane; postalar ve yelken yatağı dişbudak; ahşap çivilerde kırmızı meşe; döşeklerde meşe ve ceviz, omurga ve kavelalar gürgen; çapa tahtası ve iç kaplamalar meşe ağaçlarından işlenmiş.

Batık içinde bulunan kiraz ve şeftali meyvelerinin çekirdekleri, kentin kuruluşunun yıl dönümü olan "Mayıs Festivali'ne yiyecek içecek getirdiğini işaret ediyor. Aynı zamanda bu aylar Marmara Denizi'nde patlak veren ani lodos fırtınaların mevsimi olduğundan teknenin rıhtımdan ayrıldıktan hemen sonra ya da mendireklerden çıkmadan liman içinde biraz ilerlediğinde güneyden gelen böyle bir fırtına sebebiyle battığı ve kalkan kumun geri çökelmesi sırasında batan teknenin üstünün örtüldüğü düşünülüyor.

Yenikapı 12 Rekonstrüksiyonu, Avrupa Birliği'nin sağladığı finansal destekle "Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı 2007-2013" kapsamında uygulanan "LIMEN: Ege'den Karadeniz'e Kültürel Limanlar" başlıklı proje etkinlikleri kapsamında gerçekleştirildi.