Bireysel emeklilikte yeni dönem!

Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanun ve KHK'lerde değişiklik yapan kanun tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.

Kanun, katılımcıların, bireysel emeklilik hesaplarına ödenecek devlet katkısı nedeniyle vergi yükümlüğü doğmamasını amaçlıyor. Bireysel emeklilik hesabına yapılan devlet katkılarının hak kazanılan kısımları, Veraset ve İntikal Vergisi'nden muaf olacak.

Tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemelerin tamamı, Gelir Vergisi'nden ayrı tutulacak.

İşverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen ve ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılacak katkı paylarının toplamı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin yüzde 15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacak.

Bakanlar Kurulu, bu oranı yarısına kadar indirmeye, 2 katına kadar artırmaya ve belirtilen haddi asgari ücretin yıllık tutarının 2 katını geçmemek üzere belirlemeye yetkili olacak.

Bireysel katılım yatırımcıları, Hazine Müsteşarlığı ve Maliye Bakanlığı'nca belirlenen esaslar dahilinde şirketlere koydukları sermaye miktarının yüzde 75'ini, Gelir Vergisi matrahından gider olarak indirebilecek.

Bunun için anonim şirketlere ait iştirak hisselerinin en az 2 tam yıl elde tutma şartı aranacak. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ile KOSGEB tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında son 5 yıl içinde projesi desteklenen kurumlara iştirak sağlayan bireysel katılım yatırımcıları için bu oran, yüzde 100 olarak uygulanacak. Yıllık indirim tutarı, 1 milyon lirayı aşamayacak.

Sigorta Tahkim Komisyonu'nun, uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin verdiği hizmetler, KDV'den istisna olacak.

Üyelerine veya çalışanlarına emekliliğe yönelik taahhütte bulunan dernek, vakıf, sandık, tüzel kişiliği haiz meslek kuruluşu veya ticaret şirketi, bu taahhütleri kapsamında bireysel emeklilik sistemine aktarım amacıyla yapacakları taşınmaz veya iştirak hissesi satışı da KDV'den muaf tutulacak.

Bireysel katılım yatırımcıları

Kanun, "bireysel katılım sermayesine" ilişkin de düzenlemeler içeriyor; bireysel katılım yatırımlarının cazip hale getirilmesini, kurumsallaşmanın sağlanmasını amaçlıyor.

Bireysel katılım yatırımcılarının finansmana erişiminde sıkıntı yaşayan erken aşama şirketlere yatırım yapmalarının devlet tarafından desteklenmesi öngörülüyor.

Hazine Müsteşarlığı, devlet desteklerinden yararlanacak bireysel katılım yatırımcılarına lisans verecek, lisans koşullarının ihlali durumunda bunu iptal edebilecek.

Hazine Müsteşarlığı, finansmana erişimde sıkıntı yaşayan, özellikle küçük ölçekli girişimlerin desteklenmesini teşvik amacıyla girişim başına yapılan yatırım tutarını belirlemeye yetkili olacak.

Bireysel katılım yatırımcılarının yatırım yapacağı şirketlerin, anonim şirket olması gerekecek.

Bireysel emeklilik aracıları

Kanun, emeklilik sözleşmesinin tanımını yeniden yapıyor; sözleşmenin bireysel ve grup emeklilik sözleşmesi şeklinde yapılmasını düzenliyor.

Emeklilik sözleşmesinde belirtilen esaslar dahilinde, şirket nezdinde katılımcı adına açılan bireysel emeklilik hesabına katkı yapılacak. Katılımcı, emeklilik sözleşmesinde yer alan şartlar çerçevesinde, katkı payını birden fazla fon arasında paylaştırabilecek. Bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin başka bir emeklilik şirketine aktarılmasını talep edebilecek. Şirket, aktarıma ilişkin bildirimin ulaşmasından itibaren en geç 10 işgünü içinde talebi yerine getirecek.

Yükümlülüklerini belirlenen süreler içinde yerine getirmeyen şirket, katılımcının birikiminde oluşan parasal kaybı ödeyecek.

Katılımcıya emeklilik döneminde sunulabilecek seçenekler arasında programlı geri ödeme seçeneği de yer alacak.

Emekli şirketlerinin kurucuları, ortakları, yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, genel müdür yardımcıları ve imza yetkilisi, "terörün finansmanı" suçundan hüküm giymemiş olması gerekecek.

Bireysel emeklilik aracıları, Hazine Müsteşarlığı'nca belirlenen esaslar dahilinde, emeklilik gözetim merkezince tutulan Bireysel Emeklilik Aracıları Sicili'ne kayıt olacak.

Bireysel emeklilik aracıları; katılımcının yaşı ve beklentilerine göre uygun tavsiyede bulunmakla sorumlu tutulacak. Hazine Müsteşarlığı, kanuna aykırı hareket ettiği belirlenen bireysel emeklilik aracısının, işlenen fiilin ağırlığına göre satış yetkisini geçici süreyle durdurabilecek veya lisansı iptal edecek.

Bakan, şirketin katılımcıların hak ve menfaatlerini tehlikeye sokabilecek uygulamalar yaptığının, sözleşmelerden doğan yükümlülüklerini yerine getiremediğinin tespiti halinde, şirketten bazı önlemler almasını talep edebilecek.

Tasarruflarını doğrudan kıymetli madenlerde veya alternatif yatırım araçlarında değerlendirmek isteyenler, emeklilik yatırım fonları kapsamında bu tür yatırımlar yapabilecek.

Devlet katkısı

İşveren tarafından ödenenler hariç, katılımcı adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı paylarının yüzde 25'ine karşılık gelen tutar, devlet katkısı olarak hesaplanacak, Müsteşarlık bütçesine konulan ödenekten ilgili hesaba ödenecek.

Bir katılımcı için bir takvim yılında ödenen ve devlet katkısı tutarının hesaplanmasına esas oluşturan katkı paylarının toplamı, hesaplamaya ilişkin dönemin sona erdiği tarihte geçerli brüt asgari ücretin hesaplama dönemine isabet eden toplam tutarını aşamayacak.

Devlet katkısı, katkı payı ödemelerinden ayrı olarak takip edilecek ve Müsteşarlıkça belirlenen yatırım araçlarında yatırıma yönlendirilecek.

Katılımcılardan; en az 3 yıl sistemde kalanlar devlet katkısı ve getirilerinin yüzde 15'ine, en az 6 yıl kalanlar yüzde 35'ine, en az 10 yıl kalanlar yüzde 60'ına hak kazanacak.

Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat veya maluliyet nedeniyle ayrılanlar, devlet katkısı ve getirilerinin tamamına hak kazanacak.

Devlet katkısı ve getirilerinden hak kazanılan tutarlar sistemden ayrılma veya emeklilik durumunda katılımcıya ödenecek. Hak kazanılmayan tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilecek.