9716,77%-0,05
32,57% 0,27
34,94% -0,05
2445,53% 0,40
3991,84% 0,00
İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde evden çıkmadan, Kovid-19 salgını açısından tehlike oluşturabilecek kalabalık ortamlara girmeden ihtiyaç duyulan ürünlere ulaşılabilse de güvenli alışveriş için çeşitli önlemler almak gerekiyor.
Boğaziçi Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bilgin Metin,, "Biz nasıl şu anda internet üzerinden alışveriş yapmak için bir nevi internet seyahat ediyorsak eski zamanlarda ticaret yapmak için gemiler denize açılırdı, yollarını korsan gemileri keserdi. Şimdi de internet korsanları var bunları hacker adını veriyoruz. Aslında alınacak önlemler hiç değişmedi." dedi.
Korsanların güçlü ve üzerlerindeki toplarla savunma önlemlerini alan gemilere değil, kolayca ele geçirebilecekleri zayıf gemilere saldırdığını anlatan Metin, "Bilgisayarların ve akıllı telefon gibi cihazların işletim sistemleri güncellemelerini yaparak zafiyetlerini giderin. Mesela Microsoft Windows 7, Aralık 2019 itibarıyla artık güvenlik güncellemesi yayımlamıyor ve siber saldırılara karşı zayıf durumda. Bilgisayar ve akıllı telefonlar ayrıca bir anti virüs yazılımı ile güçlendirilmeli. Lisanslı programlar kullanmayarak, kaynağını bilmediğiniz programları yükleyerek sisteminizde zafiyet oluşturmayın." diye konuştu.
Metin, bir internet sitesine bağlanıldığında aldatmaya yönelik bir site olup olmadığını çok dikkatle incelemek gerektiğine işaret ederek, bir bankacılık sitesine girildiğinde internet sitesi adresinin "https" ile başladığının görülebileceğini ve adresin solunda bir kilit oluştuğunu, söz konusu işaretin bulunmadığı alışveriş sitelerine güvenmemek gerektiğini söyledi.
Gelen e-postaların dikkatli incelenmesi ve aldatmaya yönelik bir mesaj taşımadığından emin olunması gerektiğini belirten Metin, "Özellikle 'yılbaşı indirimi', 'şahane cuma', 'siber pazartesi' gibi adlarla yapılan kampanyalara ilişkin çok fazla sayıda e-posta ve SMS mesajları gelmekte. Bu mesajlardaki linklere gittiğinizde sahte sitelere yönlendirilebilir, kredi kartı bilgilerinizi, kullanıcı adı parolalarınızı kaptırabilirsiniz. Dahası cep telefonunuza gelen mesajlar ile cep telefonunuza bir uygulama indirmenizi de isteyebilirler, bundan da kaçınmak gerekir." dedi.
"Her internet sitesinde ayrı bir parola kullanmak önemli"
Doç. Dr. Bilgin Metin, güncel bir internet tarayıcısı kullanması uyarısında bulunurken, "Karayip Korsanları gibi sinema filmlerinden de gördüğümüz gibi tarihteki korsan gemileri daima modern, çok hızlı gemiler olmuşlardır. Bu şekilde ani baskınlar yapıp gerektiğinde ülkelerin donanmalarına ait koruyucu gemilerden kaçabilmişlerdir. Bu sebeple değerli yük taşıyacak gemilerin de o zamanının en modern teknolojisini kullanmasına özen gösterilmiştir. Günümüzdeki Chrome veya Firefox gibi internet tarayıcısı programların en son versiyonunu kullandığınızdan emin olun. Bu modern internet tarayıcıları internet siteleri üzerinden gelebilecek birçok tehlikeden koruma sağlamaktadır. Bu internet tarayıcılarının gelişmiş özellikleri de aktif hale getirilmelidir." diye konuştu.
Siber korsanların hedef kişiler hakkında bilgi toplayıp doğum tarihi, evcil hayvan gibi ipuçlarından parola tahmin etmek konusunda usta olduğuna dikkati çeken Metin, şöyle devam etti:
"Bu sebeple her internet sitesinde ayrı bir parola kullanmak önemlidir çünkü biz bir internet sitesine kullanıcı adı, parolasını yazdığımız zaman aslında parolamızı o sitenin yöneticisine emanet etmiş oluruz. Eğer o internet sitesi bir saldırıya uğrarsa ve kullanıcı adımız, kullanıcı adı yerine geçen elektronik posta adresimiz ve parolamız çalınırsa bu siber korsanların eline geçer ve bu parolayla diğer hesaplarımıza da giriş yapmayı deneyebilirler. Yaygın kullanılan internet tarayıcıları artık her site için farklı parola önerme ve bunları kaydetme özelliğine de sahiptirler. Ayrıca evlerinizde kullandığınız kamera, wi-fi, modemi gibi diğer cihazlarda da parolaları karmaşık ve güçlü tutun. Bu cihazları ilk kurduğunuzda üzerlerinde gelen varsayılan parolaları mutlaka değiştirin."
"İnternet sitesi bir siber saldırıya uğrarsa kart bilginiz ifşa olabilir"
Metin, tarihte korsanların denizleri, akıntıları, rüzgarları iyi tanıdığı için hedef gemileri kolayca yakalayabildiğinin bilindiğini anlatırken, şu önerileri sıraladı:
"Bu yüzden yabancı sulara giderken ihtiyatlı olmak, fazla yük taşımamak, ticari gemilerin kaçabilmek için hem hafif olmasını sağlamıştır hem de olası kayıpları azaltma konusunda faydası dokunmuştur. Bilmediğiniz sitelerden alışveriş yaparken ön yüklemeli sanal kartlar kullanmak, limiti ihtiyaç olduğu düzeyde artırmak, tanımadığınız sitelerden alışveriş yaparken riskleri azaltacaktır. İnternet alışveriş sitelerine üye olduğunuzda, kolaylık olsun diye bazen 'Kredi kartınızı kaydetmek ister misiniz?' diye sorabilir ve kart bilgilerinizi kaydedebilirler. Bu internet sitesi bir siber saldırıya uğrarsa kart bilginiz ifşa olabilir. Dahası internet üzerinden booking.com veya hotels.com gibi bir otel rezervasyonu yaptırdığınızda, kredi kartı bilgileriniz kart arkasındaki CVV kodu ile beraber otele iletilecektir. İnternet üzerinden alışveriş yaparken sadece internet üzerinden alışverişleriniz için kullanacağınız bir ön yüklemeli sanal kart oluşturun ve sadece alışveriş yapacağınız zaman limitini arttırın. Bu şekilde kredi kartınız çalınsa bile bundan en az şekilde etkilenirsiniz."AA
