Afrika 2018’de barıştı

Güney Sudan’da varılan uzlaşı, Kenya’da tartışmalı seçimin ardından liderlerin el sıkışması, Etiyopya-Eritre ve Eritre-Somali barış anlaşmaları, bu yıl kıtadaki salgın hastalıklar, iç çatışmalar ve protestoların önüne geçti.

Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde baş gösteren Ebola salgını ve Somali'de Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) ait uçakla ülkeye yasa dışı yollardan sokulan paralar yılın öne çıkan başlıkları olurken, Sudan’da başlayan gösteriler ise kıtadaki en büyük kitlesel eylem oldu.

Orta Afrika Cumhuriyeti, Somali ve Nijerya’da terör ve çekişmeler sebebiyle bu yıl da iç huzur sağlanamazken, kıta 2018’de BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) Zirvesi gibi önemli bir toplantıya da ev sahipliği yaptı.

Afrika Boynuzu’nda barış rüzgarları

Etiyopya’nın Amhara ve Oromiya eyaletlerinde yaklaşık 3 yıl süren muhalif gösterilerin ardından ülke tarihinde ilk kez bir Oromo kökenli, başbakanlık koltuğuna oturdu. Başbakan Abiy Ahmed’in nisan ayında yemin ederek göreve başlamasıyla çok sayıda muhalif serbest kaldı ve muhalif örgütler terör örgütü listesinden çıkarıldı.

Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin ara bulucuğuyla temmuz ayında Eritre ve Etiyopya arasında barış anlaşması imzalandı. İki ülkenin liderleri yaklaşık 20 yıl süren savaş ve gerilimin ardından ilişkileri yeniden tesis etti ve karşılıklı ziyaretler düzenledi.

Eritre ve Etiyopya arasında yapılan barış antlaşmasını Eritre ve Somali barışı izledi.

Güney Sudanlı ve Kenyalı liderler el sıkıştı

Güney Sudan’da milyonlarca kişinin evini terk etmesine yol açan ve 5 yıl süren iç savaş, tarafların uzlaşmasıyla son buldu. Eylül ayında Etiyopya'da bir araya gelen muhalif lider Riek Machar ile Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit ateşkes anlaşması imzaladı.

Kenya’da muhalefetin boykotuyla yapılan devlet başkanı seçiminin ardından siyasi liderler el sıkışarak büyük bir krizin doğmasına engel oldu. Mart ayında sürpriz şekilde bir araya gelen Kenya Devlet Başkanı Uhuru Kenyatta ve muhalif lider Raila Odinga, aralarındaki anlaşmazlığı sonlandırdıklarını açıkladı.

10. BRICS Zirvesi Güney Afrika'da düzenlendi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın “İslam İşbirliği Teşkilatı Zirve Dönem Başkanı" sıfatıyla özel davetli olduğu 10. BRICS Zirvesi, temmuzda Güney Afrika Cumhuriyeti'nde düzenlendi.

Zirvede, şeffaf ve çok taraflı ticaret sisteminin desteklenmesi ve dünyanın farklı bölgelerinde devam eden çatışmaların sonlandırılması çağrısı yapıldı.

Moritanya'nın başkenti Nuakşot'ta 1-2 Temmuz’da “yolsuzluk” temalı 31. Afrika Birliği (AfB) Zirvesi düzenlendi. “Afrika'nın Dönüşümünde Sürdürülebilir Yol: Yolsuzlukla Mücadeleyi Kazanma” temasıyla düzenlenen zirvede, 30'dan fazla Afrikalı lider bir araya geldi.

Güney Afrikalı lider istifa etti

Şubat ayında ismi uzun zamandır yolsuzluk iddialarıyla gündemde olan eski Güney Afrika Devlet Başkanı Jacob Zuma istifa etti ve Afrika Ulusal Kongresi (ANC) lideri Cryil Ramaphosa, ülkenin yeni devlet başkanı seçildi.

Güney Afrika'da, ağustosta mülk sahibi beyazların elindeki topraklarını tazminatsız kamulaştırarak yeniden bölüştürmeyi öngören toprak reformu tasarısı ABD Başkanı Donald Trump'ın da dahil olmasıyla gündemde geniş yer buldu. Ancak tasarı, gözden geçirilmek üzere geri çekildi.

Yılın son ayında Cape Town'un tarihi ve kültürel geçmişe sahip Bo-Kaap Mahallesi'nde yürütülmesi planlanan kentsel dönüşüme karşı bölge sakinleri gösteriler düzenledi. Güney Afrika Kültür ve Sanat Bakanı Nathi Mthetwa, kentsel dönüşüm tehlikesi altındaki tarihi mahalleyi ziyaret ederek bölgeyi koruma sözü verdi.

Somali’de para dolu uçak

Somali'de, nisan ayında Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) ait bir uçakla ülkeye yasa dışı yollardan sokulmaya çalışılan 9,6 milyon dolar tutarındaki para yakalandı.

Etiyopya ve BAE ortaklığında Somali’nin özerk bölgesi Somaliland’de inşa edilmesi planlanan Berbera Limanı’nın ardından gerilen Somali-BAE ilişkileri, uçak krizinin ardından kopma noktasına geldi.

Somali hükümeti, BAE ile yapılan askeri anlaşmaya rağmen bundan sonra Somali ordusundaki askerlerin maaşlarını ve eğitimini kendisinin vereceğini duyurdu.

Nijerya ve Kamerun’da kriz sürdü

Afrika'nın en büyük nüfusuna sahip Nijerya, 2018'de de Boko Haram örgütünün saldırıları, çoban ve çiftçi çatışmaları ile salgın hastalıklarla mücadele etti. Ülkede yaşanan sel felaketleri nedeniyle yüzlerce kişi hayatını kaybetti ve binlerce insan da göç etmek zorunda kaldı.

Orta Afrika Cumhuriyeti’nde dini ve etnik temelli iç çekişmeler 2013 yılından bu yana yaşanan istikrarsızlığın sürmesine yol açtı.

Kamerun’un Anglofon Kuzeybatı ve Güneybatı bölgelerindeki kriz artarak devam etti. Nijerya, ülkede yakalanan ayrılıkçı lider Sisiku Ayuk Tabe’yi ocak ayında Kamerun’a iade etti. Çatışmalarda 100’e yakın güvenlik gücü ile 600’den fazla sivil hayatını kaybetti, yüz binlerce kişi ise evlerini terk etmek zorunda kaldı. Krizin gölgesinde, 7 Ekim’de Kamerun'da düzenlenen cumhurbaşkanı seçimini ülkeyi 35 yıldır yöneten Paul Biya kazandı.

Zimbabve'de petrol ve doğal gaz rezervleri keşfedildi

Kasım ayında Zimbabve'nin kuzeyindeki Muzarabani bölgesinde Avustralyalı petrol arama şirketi Invictus Enerji, Afrika kıtasının en büyük petrol ve doğal gaz rezervini keşfetti.

Kenya, haziran ayında tarihinde ilk kez ham petrol ihraç etmeye başladı. Ülkede petrol ilk kez İngiliz Şirketi Tullow Oil tarafından 2012'de keşfedilirken ham petrol rezervinin 750 milyon varil olduğu açıklandı.

Ebola KDC’de

Gine, Liberya ve Sierra Leone'de 2014-2017'de binlerce kişinin hayatını kaybetmesine yol açan Ebola salgını bu sefer Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde yayılmaya başladı.

Ülkenin batısındaki Ekvator eyaletine bağlı Bikoro kentinde mayıs ayında patlak veren salgın temmuz ayında sona erse de 33 can aldı. Ay sonunda Ekvator eyaletine 2500 kilometre uzaklıktaki Kuzey Kivu eyaletine bağlı Beni kentinde salgın tekrar ortaya çıktı. Beni’de çıkan daha sonra Ituri kentine yayılan salgında şimdiye kadar en az 310 kişi hayatını kaybetti.

Sudan’da ekmek protestoları

Aralık ayında Sudan'da ekonomik gidişatı protesto etmek için ülke çapında gösteriler düzenlendi. Ekmek, yakıt, tüp gibi ürünlerde görülen fiyat artışını protesto eden göstericiler Devlet Başkanı Ömer el-Beşir’in istifasını istedi.

Protestoların şiddetlenmesi sonrası ülkenin 5 kentinde olağanüstü hal (OHAL) ilan edildi, çok sayıda muhalif gözaltına alındı. Polisin göstericilere müdahalesi sonrası 20’ye yakın kişi hayatını kaybetti.

Beşir, ülkedeki ekonomik sıkıntının Batı'nın ambargosundan kaynaklandığını açıkladı.

AA