ABD'nin Barzani'ye referandumdan önceki son mektubu

Tillerson mektupta, BM’nin de desteğiyle 1 yıl sürecek bu müzakere takvimine yardım taahhüt ediyor.

Mektupta, Erbil ile Bağdat arasındaki gelir ve toprak anlaşmazlıklarının aşılması ve Kerkük’te referandum öngören anayasa maddesinin uygulanması da vaat ediliyor.

Tillerson, Barzani'nin reddettiği öneriyi aktardığı mektubunda "Elbette bu sürecin sonunda görüşmeler karşılıklı olarak kabul edilebilir bir sonuca ulaşmaz veya Bağdat’tan iyi niyet gelmemesi nedeniyle başarısız olursa, referandum düzenleme ihtiyacınızı tanıyacağız" ifadelerini kullanıyor.

23 Eylül 2017 tarihli mektubun tam metni şöyle:

"Sayın Başkan Barzani,

Bu mektubu, size ve Kürdistan Bölgesi halkına duyduğumuz derin saygıyı ifade etmek için ABD adına kaleme alıyorum. On yıllar boyu birlikte tarihi bir ilişki geliştirdik ve bu ilişkinin önümüzdeki on yıllar boyu güçlenerek etmesini istiyoruz, buna kararlıyız. Özellikle son üç yılda, güçlü ortaklığımız ve sizin Irak güvenlik güçleriyle tam işbirliği yapmak yönündeki cesur kararlarınız IŞİD’e karşı akıntıyı tersine çevirdi. Teröre karşı ortak mücadelemizde Peşmerge’ye saygı duyuyoruz ve fedakârlıklarını hiç unutmayacağız.

Şu an önümüzde, Kürdistan Bölgesi’nin geleceği üzerine 25 Eylül’de düzenlenmesi planlanan referandum meselesi var. Kaygılarımızı dile getirdik. Bu kaygılar, Havice’de beklenen operasyon dahil IŞİD’e karşı devam eden mücadele, belirsiz bölgesel ortam ve IŞİD’in hiçbir zaman dönmemesini garanti etmek için kurtarılan bölgelere istikrar getirmeye yoğun bir biçimde odaklanma ihtiyacını içeriyor. Bu bağlamda sizden, amaçlarınıza ulaşmanıza ve IŞİD’e karşı bu elzem savaşın ardından istikrar ile barışı garanti etmeye daha iyi bir şekilde yardımcı olacağına inandığımız bir alternatifi kabul etmenizi rica ediyoruz.

Bu alternatif öneri, Başbakan Haydar el İbadi liderliğindeki merkezi Irak hükümetiyle yeni ve hızlandırılmış müzakereler için bir çerçeve çiziyor. Bu hızlandırılmış müzakere çerçevesi açık uçlu bir gündem içeriyor ve yenilenme ihtimaliyle birlikte, bir yıldan uzun sürmemesi öngörülüyor. Amacı, Bağdat ile Erbil arasında öne çıkan bütün meseleleri çözüme kavuşturmak ve ikisi arasındaki ilişkinin gelecekteki doğasını belirlemek. Aynı zamanda, sizin acil mali güvenlik ihtiyaçlarınızı 

da ele almaya çalışacağız.

Sayın Başkan, son 10 yıla dair hayal kırıklığınızı ve Irak’taki Kürt halkının 1921’den bu yana maruz bırakıldığı tarihsel yanlışları sahiden anlıyoruz. Bu kadim topraklardaki bütün ırkların, mezheplerin ve etnisitelerin ihtiyaç ve zorunluluklarına karşılık verebilen, üzerinde uzlaşılmış bir yol bulunmasının hayati bir ihtiyaç olduğunu kabul ediyoruz. Bu, bölgenizin istikrarı ve sizin kendi ulusal güvenlik çıkarlarınız için hayati önem taşıyor. Tüm bu sebeplerden ötürü, Başkan Trump’ın yönetminde ABD’nin politikası, size ve merkezi hükümete bu sorunları çözmenizde yardım etmek için elimizden geleni yapmak ve bu yeni müzakere çerçevesini tam ağırlığımız ve yetkimizle desteklemek yönündedir.

Dahası, bu sürece desteğimizi ilerletmek için en kısa süre içinde BM Güvenlik Konseyi tasdiki alınmasına, BM’nin ve İngiltere ile Fransa gibi kritik ortaklarımızın tam katılımını sağlamaya yardım etmeye de hazırız. Bu, ciddi sonuçları olacağına ve hatta, aksine, sizin amaçlarınızı gerileteceğine inandığımız referanduma bir alternatif olarak kabul etmenizi rica ettiğimiz, nadir bulunacak türden bir fırsat.

Kürt halkının tarihi göz önünde bulundurulduğunda, bu önerilen diyaloğu bir son şans olarak gördüğünüzün farkındayız. Fakat özellikle de sizin IŞİD’e karşı tarihi zaferlerinizin, Irak güvenlik güçleri ile Kürt peşmerge arasındaki görülmemiş işbirliğinin ve güçlü uluslararası desteğin ardından bunun kullanılması gereken bir şans olduğuna inanıyoruz. Elbette bu sürecin sonunda görüşmeler karşılıklı olarak kabul edilebilir bir sonuca ulaşmaz veya Bağdat’tan iyi niyet gelmemesi nedeniyle başarısız olursa, referandum düzenleme ihtiyacınızı tanıyacağız.

Planlanan referandumu ertelemeye bir alternatif olacak bu ciddi diyalog çerçevesine yardım etmemiz karşılığında, sizin şu konulara bağlılığınızı talep ediyoruz: Öncelikle, Kürdistan Bölgesi ile Irak hükümeti arasındaki ilişkinin geleceği konusunda bir uzlaşmaya ve ortak anlaşmaya varmanın temeli, Bağdat’la müzakere olacak. Bunun gerçekten işleyen bir federalizm mi, bir tür konfederasyon formülü mü, yoksa bağımsızlık mı olacağı meselesinde barışçıl müzakere yoluyla karar verilmeli.

İkincisi, Kürdistan Bölgesi ve Kürt Peşmerge IŞİD karşıtı Uluslararası Koalisyon’da kilit ortaklarımız olmaya devame decek; siz Irak güvenlik güçleriyle tarihi işbirliğini sürdürürken, peşmerge de gerekli Koalisyon detseğini alacak. ABD, Ortak Güvenlik Mekanizmaları’nı özellikle de Sincar gibi IŞİD’den sonra istikrarsız olan bölgelerde destekleme çabalarını artıracak. Bu hassas bölgelerde istikrar sağlamak için ortak çalışmak zorundayız.

Üçüncüsü, Irak Kürdistan Bölgesi’nin sınırları, [anayasanın] 140. maddeyle uyumlu biçimde Bağdat’la müzakere yoluyla belirlenecek. ABD, bu sorunların hızlandırılmış bir süreçle, belirlenmiş bir takvim dahilinde çözülmesine BM ile birlikte ve Irak hükümetinin işbirliğinde yardım edecek.

Dördüncüsü, sizin, 2018’deki genel seçimlere katılım da dahil Başbakan İbadi liderliğindeki mevcut Irak hükümetiyle işbirliği çabalarınızı sürdürmenizi, bu seçimlerin ardından hükümet kurulurken olumlu bir nüfuz kullanmanızı bekliyoruz. Sizin devlet adamlığınız ve liderliğiniz, IŞİD sonrası bu dönemde bütün bölge için hayati önem taşıyacaktır.

Müzakere çerçevesine paralel olarak, şu meselelerin 1 yıl içinde çözülmesini destekleyeceğiz ve buna yardımcı olacağız:

- Anlamlı iktidar ve gelir paylaşımı anlaşmalarının uygulanması.
- 140. maddenin hayata geçirilmesi.
- Peşmerge, sivil havacılık, diplomatik temsil gibi konuların çözümlenmesi.
Bu mektubun ve sizin bu alternatifi kabul ederek alacağınız cesur kararın, IŞİD’e karşı ortak fedakârlıklarımızın ve zaferlerimizin ardından ABD, Kürdistan Bölgesi ve Irak hükümeti arasında tarihi bir fırsatın temellerini atacağına inanıyoruz. ABD, Başkan Donald Trump ve BÜTÜN Ulusal Güvenlik ekibimiz adına, sizinle çalışmaktan onur duyuyoruz.

Saygılarımla,

Rex Tillerson."