ABD ticaret savaşlarında mevzi kazanıyor

ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin'e karşı başlattığı ticaret savaşıyla birlikte iki ülke arasındaki dış ticaret açığı, ABD lehine değişiyor.

Seçildiği günden bu yana Çin'in, ABD ile olan ticarette kur manipülasyonu başta olmak üzere birçok şekilde haksız rekabet ettiğini ve bunun ABD ekonomisine zarar verdiğini belirten Trump, Çin ürünlerine koyduğu gümrük vergisi sonucu 2018'in ilk çeyreğinde Çin'e karşı verilen 91,1 milyar dolarlık dış ticaret açığını, bu yılın aynı döneminde 79,9 milyar dolara düşürdü.

2010'da 273 milyar dolar seviyesinde olan ABD-Çin mal ticareti açığı, her yıl ortalama yüzde 5,5 artarak 2018 sonunda 419,2 milyar dolara ulaşırken, ABD, dış ticaret açığının 3'te 2'sini Çin'e karşı veriyor.

ABD, Çin'e karşı verdiği dış ticaret açığını aşağı çekmek için Mart 2018'de Çin'den ithal edilen güneş panelleri ve alüminyuma uygulanan gümrük oranlarını artırarak bu ülkeye yönelik ticaret savaşını başlatmıştı.

Geçen süre zarfında ithal edilen 250 milyar dolar değerindeki ürüne yüzde 10 ila yüzde 25 arasında gümrük tarifesini uygulamaya koyan ABD, Trump'ın Twitter üzerinden paylaştığı bir tivite göre, Çin'den ithal ettiği ürünlerden 100 milyar dolarlık gümrük vergisi elde etmeyi planlıyor.

ABD, dış ticaret açığının 3'te 2'sini Çin'e karşı veriyor

ABD Nüfus Bürosu ve Dış Ticaret Temsilciliği Ofisi'nden derlenen bilgilere göre, ABD'nin dış ticaret hacmi 2018'de 5 trilyon 600 milyar dolar olurken, en büyük ticari partneri olan Çin ile yaptığı mal ticareti de 2018 sonunda 659,8 milyar dolara yükseldi.

Söz konusu dönemde ABD, Çin'e 120,3 milyar dolarlık mal ihracatı yaptı. Çin'in ABD'ye ihracatı ise 539,5 milyar oldu. 2010'da 273 milyar dolar seviyesinde olan ABD-Çin mal ticareti açığı, her yıl ortalama yüzde 5,5 artarak 2018 sonunda 419,2 milyar dolara ulaştı.

Çin, ABD'nin toplam ticaretinde yaklaşık yüzde 12'lik paya sahip olurken, ABD ise dış ticaret açığının 3'te 2'sini bu ülkeye karşı veriyor.

ABD'nin en büyük üçüncü ihracat pazarı konumunda bulunan Çin, geçen yıl ABD'nin ithalatının 5'te birine denk gelen ürünü bu ülkeye ihraç etti. 

ABD'nin en büyük ticaret ortağı artık Çin değil

Verilere göre, ihracatının yüzde 7,2'sini Çin'e yapan ABD, ithalatının ise yüzde 21,2'sini Çin'den karşılıyor.

ABD'nin ihracatı, yılın ilk çeyreğinde 2018'in aynı dönemine göre yüzde 2,3 artarak 629 milyar dolara, ithalatı da yüzde 1'lik artışla 779 milyar dolara ulaştı.

ABD'nin dış ticaretinde ilk çeyrekte yaşanan artışa karşın Çin, bu genişlemeden yararlanamadı. ABD ile Çin arasındaki ticaret hacmi 2018'in ilk çeyreğinde 155 milyar dolar olurken, bu yılın aynı döneminde yüzde 15'lik düşüşle 132 milyar dolara geriledi.

Geçen yılın ilk çeyreğinde 91,1 milyar dolar olan ABD'nin Çin'e karşı verdiği dış ticaret açığı, 2019'un aynı döneminde yüzde 12 azalarak 79,9 milyar dolar seviyesine indi.

Çin'in ABD'nin ithalatındaki payı, 2018'in ilk 3 ayında yüzde 20,5 olurken, bu yılın aynı döneminde yüzde 17,7'ye geriledi. Böylece geçen yıl ABD'nin en büyük ticaret ortağı olan Çin, bu yılın ilk çeyreği sonu itibarıyla üçüncü sıraya düştü. 

En yüksek ithalat 152 milyar dolar ile elektrikli makineler 

ABD'nin Çin'den yaptığı ithalatta elektrikli makineler 152 milyar dolarla ilk sırada yer alırken, 117 milyar dolarla makine ikinci ve 35 milyar dolarla mobilya üçüncü sırada bulunuyor.

Cep telefonu ve ev eşyası ise ABD'nin Çin'den yaptığı en büyük ithalat kalemini oluşturuyor. 2010'da 32,6 milyar dolar olan Çin'in ABD'ye cep telefonu ve ev eşyası ihracatı, 9 yılda yüzde 120 artarak 2018 sonunda 71,8 milyar dolara ulaştı. Çin, ABD'ye 47,3 milyar dolarlık bilgisayar ve 34 milyar dolarlık telekomünikasyon ekipmanları ihraç ediyor.

Çin'in en büyük ihracat kalemlerinden olan telekomünikasyon ekipmanlarına ABD'den son darbe geçen hafta geldi. Trump'ın, Amerikan firmalarının "ABD'ye ulusal güvenlik tehdidi teşkil eden" ülkelerden telekomünikasyon ekipmanları almasını engelleyen başkanlık kararnamesini imzalaması, "ticaret savaşlarının gittikçe kızıştığı" şeklinde yorumlandı.

ABD'nin Çin'e en büyük ihracat kalemini ise 18 milyar dolarla uçaklar oluşturuyor. Çin'e geçen yıl 14 milyar dolarlık makine ve 13 milyar dolarlık da elektrikli makine ihracatı yapan ABD, 9,3 milyar dolar tutarında da tarım ürünü sattı. Ticaret görüşmelerinde bir süredir masada olan soya fasulyesi ise 3,1 milyar dolarla ABD'nin en büyük tarımsal ürün ihracatını oluşturuyor.

"Ticaret savaşlarının Çin'e negatif etkileri uzun süre devam edebilir"

İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dündar Murat Demiröz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump'ın uyguladığı politikaların ABD açısından kısa dönemde iktisadi anlamda faydalı olabileceğini ifade etti.

Trump'a göre sermayenin Çin'e kaçmasının üretimi ve istihdamı azalttığını belirten Demiröz, Trump'ın Amerikan firmalarını ülkeye geri çağırarak hem içeride üretimi artırıp işsizliği düşürdüğünü hem de cari açığı azalttığını söyledi.

Bu yılın ilk çeyreğine ait ticaret rakamlarının, Trump'ın koruyucu politikalarının sonucu olarak değerlendirilebileceğini ifade eden Demiröz, "Trump, sonuç aldığını gördüğü takdirde bu politikaları daha katı bir şekilde uygulayabilir. Çünkü oy aldığı kesim işçi kesimi... Milliyetçi-muhafazakar olan bu kesimin aynı zamanda gelir seviyesi de düşük. Dolayısıyla Trump'ın politikaları bu kesime fayda sağlıyor." diye konuştu.

AB ülkelerine karşı uygulanması muhtemel tarife söylentisini de değerlendiren Demiröz, ABD'nin AB'ye karşı tutumunun Çin'e olduğu kadar sert olmayacağını iddia etti.

Demiröz, Trump'ın politikalarının ABD öncülüğünde kurulan birçok uluslararası oluşumun kuruluş amacına zıt olduğunu aktararak, "ABD'nin kısa dönemde izolasyonist politikaya döndüğünü düşünüyorum. Şu an uyguladığı politikalar, NATO ve Dünya Ticaret Örgütü gibi oluşumların felsefesine tamamıyla zıt. Obama, Japonya, Almanya ve ABD'nin dahil olduğu bir ticari ortaklık kurmaya çalışırken, Trump, bunun tam tersi bir politika izliyor." ifadelerini kullandı.

Ticaret savaşlarının Çin'e negatif etkilerinin uzun süre devam edebileceğini belirten Demiröz, "Çin'e etkisi olacaktır fakat uzun dönemde Çin'in ABD'ye karşı dış ticaret fazlası vermeye devam edeceğini düşünüyorum." dedi.

AA